Ιστορική Έρευνα: Χαρούλα Ζαμπετάκη Πλιάτσκα

Αποσπάσματα από διάφορες εφημερίδες όπως ΕΘΝΟΣ, ΛΕΣΒΟΣ, ΛΗΜΝΟΣ των ετών απο το 1914 εως 1950 (!!!)  για την Εθνική Επέτειο της  25ης Μαρτίου, όπως αυτή εορτάσθηκε στη Λήμνο, στην Τένεδο και στην Ιμβρο.

Τα δημοσιεύουμε τμηματικά, για τα 200 χρόνια από το 1821 !

1 9 3 0

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»  23.2.1930

  Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ

Η Τοπική Επιτροπή διά τον εορτασμόν της εκατονταετηρίδος της Εθνικής Ανεξαρτησίας εν τη Κοινότητι Κάστρου συνελθούσα εις το Κοινοτικόν Κατάστημα το παρελθόν Σάββατον 15 Φεβρουαρίου υπό την προεδρείαν του κ. Ν. Ράπεση, Επάρχου Λήμνου και σκεφθείσα περί  των ενδεικνυομένων  διά τον μεγαλοπρεπέστερον πανηγυρισμόν του γεγονότος τρόπον, κατέληξεν εις την διατύπωσιν του εξής προγράμματος εορτασμού.

Πρόγραμμα

Εορτασμού επί τη εκατονταετηρίδι της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, Στολισμός Δημοσίων και ιδιωτικών καταστημάτων και οικιών, οδών και πλατειών, διά δαφνών, μύρτων, σημαιών, εθνικών χρωμάτων και φανών.

Ημέρα Πρώτη

Τρίτη 25 Μαρτίου 1930

Ανατολή Ηλίου. Εωθινόν παρέλασις μαθητών εθνικά άσματα.

Ωρα 10 ½. Μεγάλη δοξολογία, εκφόνησις πανηγυρικού παρά του κ. Γυμνασιάρχου εν τω Μητροπολιτικώ Ναώ. Δεξίωσις εις το Κοινοτικόν Κατάστημα.

Ωρα 3 μ.μ. Εορτή εις το Β΄Δημοτικόν Σχολείον.

Ωρα 8 μ.μ. Φωταγώγησις Δημοσίων καταστημάτων, οδών και πλατειών, ως και ιδιωτικών καταστημάτων και οικιών. Λαμπαδοφορία μαθητών.

Ημέρα Δευτέρα

Κυριακή 30 Μαρτίου 1930

Ωρα 3 μ.μ.  Εορτή εις το Γυμνάσιον.

Ημέρα Τρίτη

Κυριακή 6 Απριλίου 1930

Ωρα 3 ½ μ.μ. Εορτή εις το Α΄Δημοτικόν Σχολείον

Ημέρα Τετάρτη

Δευτέρα του Πάσχα 21 Απριλίου 1930

Ωρα 4 μ.μ. Χορευτική Επίδειξις εθνικών χωρών εν τη Πλατεία Κουντουριώτη υπό μαθητών και μαθητριών. Λαϊκή Πανήγυρις. Τοπικοί χοροί.

Ημέρα Πέμπτη

Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 1930

Επέτειος Απελευθερώσεως της Λήμνου

Ανατολή Ηλίου Εωθινόν. Παρέλασις μαθητών, εθνικά άσματα.

Ωρα 10 ½ Μεγάλη Δοξολογία. Πανηγυρικός. Δεξίωσις εις το Κοινοτικόν Κατάστημα.

Ωρα 3 ½ Θεμέλιος λίθος Ηρώου Λήμνου, εν ορισθησομένω τόπω. Χαιρετισμός προς τους πεσόντας εν πολέμω Λημνίους διά καταλλήλου προσλαλιάς. Τέλος των εορτών.

Επίσης εις την αναπόλησιν του παρελθόντος και την αναπτέρωσιν του εθνικού φρονήματος αποσκοπούσα η Επιτροπή θα οργανώση εν τη Αιθούση του Γυμνασίου Λήμνου καθ΄εκάστην Κυριακήν από της Κυριακής 4ης Μαϊου 1930 και εφεξής σειρά διαλέξεων περί της ζωής της Ελλάδος και της προόδου της εις τους διαφόρους κλάδους της Εθνικής ζωής (ιστορία πολεμική, οικονομική ανάπτυξις, πολιτισμός εκπαιδεύσεως, ιδέαι, τέχναι, επιστήμαι κλπ.) Πρόγραμμα περί των διαλέξεων τούτων θ΄ανακοινωθή εν καιρώ.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»    16.3.1930 

ΕΚΚΛΗΣΙΣ

Η Επιτροπή επί του εορτασμού της Εκατονταετηρίδος ποιείται θερμήν έκκλησιν προς πάντας τους διευθύνοντας Δημόσια ή ιδιωτικά ιδρύματα ως και πάντας τους πολίτας όπως κατά την 25^ην Μαρτίου διακοσμήσωσιν όσον το δυνατόν επιβλητικώτερον και μεγαλοπρεπέστερον τα καταστήματα και τας οικίας, ιδία δε τα επί των κεντρικών οδών της Αγοράς και του Ρωμαίϊκου Γιαλού, διά Σημαιών, ανθέων, πρασινάδας, Εθνικών χρωμάτων και Εθνικών εικόνων και μετάσχωσιν εις την φωτοχυσίαν τοποθετούντες και ανάπτοντες εις τας οικίας και τα καταστήματα φανούς ή βεγγαλικά φώτα ή άλλα πυροτεχνήματα, συντρέχοντες ούτω το εθνικόν έργον του μεγαλοπρεπεστέρου πανηγυρισμού της Εκατονταετηρίδος και συντελούντες εις το να δοθή η πρέπουσα εορταστική όψις εις την πόλιν μας.                                              Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»  16.3.1930    Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ

Όπως και εις τα λοιπά μέρη του Κράτους συνεστήθη και ενταύθα Επιτροπή, αποτελεσθείσα εκ των κ.κ. Γ. Δασκαλοπούλου, ΗΛ. Ηλιού, Αρ. Μπατσαλιά, Ι. Χαρίτωνος ως Ταμίου, Ε. Γεωργιάδου, Π. Λασκαρίδου και Ν. Τρατταρού, εις ην ανετέθη η διακόσμησις και φωταγώγησις της πρωτευούσης Κάστρου διά τον πανηγυρικώτερον και επιβλητικώτερον εορτασμόν της 25^ης Μαρτίου, καθ’ ήν εφέτος συμπληρούνται εκατόν έτη αφ’ ης χάρις εις το χυθέν αίμα τόσων ηρώων, ηλευθερώθη η στενάζουσα υπό τον τουρκικόν ζυγόν σκλάβα Ελλάς.

Εις την Επιτροπήν κατεβλήθησαν υπό της Κοινότητος Κάστρου δραχμαί 3.942, με την εξουσιοδότησιν όπως αύτη συμπληρώση το απαιτηθησόμενον προς τον σκοπόν τούτον χρηματικόν ποσόν, δι’ εισφοράν ενεργηθησομένων παρά ωρισμένων συμπολιτών μας. Η Επιτροπή αρξαμένη από προχθές του έργου της συνέλεξε τα εξής ποσά.

Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος δραχμάς 600. Γ. Χριστοδουλίδης 500. Τράπεζα Αθηνών 500. Γ. Δασκόπουλος 300. Ι. Χαριτωμένος 200. Ηλ. Ηλιού 200. Αρ. Μπατσαλιάς 200. Αρχιερατικός Επίτροπος Παπά Νικόλαος 200. Υιοί Πολυταρίδη. Φ.Παρισίδης. Δ.Βαρύτης. Ν.Γεωργίου. Γ.Γεωργούδης. Ευ.Ερημάκης. Γ.Πέρρος και Ε.Ιμβριώτης. Γ.Μινώτος. Ν.Τρατταρός. Δ.Κομητόπουλος. Κ.Κλώτσας. Δ.Παπασπύρης Δ.Χορός. Παπαδόπουλος και Ζαφειράκης. Αδελφοί Βαλέττα και Κρασσάς. Δαυδ.Μπαταϊμης. Γ.Ετμεκτσόγλου. Εμ.Γεωργιάδης. Αδελφοί Παπά. Αδελφοί Χ΄΄Χρυσοστόμου. Α.Φουσιάνης και Σία. Μ.Τελλίδης. Ν.Φραγκούλης. Κ.Αγαλιανός. Α.Μαυρόπουλος. Αδελφοί Καραγιάννη. Α.Τακίδης. Ε.Κωνσταντινίδης. Θ.Σταυρόπουλος. Κ.Λασκαρίδης. Ζ.Γεωργιάδης. Αδελφοί Κασσίμη. Α.Δαρδανόπουλος και Π.Κουκουτός. Π.Σαββούρας. Α.Ζαρίμης. Α.Αργυρίου. Δ.Ξυπόλητος. Π.Καλογιάννης. Ι.Χαμλίδης. Κ.Γεωργαλλίδης. Π.Πολυταρίδης. Α.Χλαπάτσος. Σταμπουλής και Γαροφαλλίδης. Υποκατάστημα «Σίγγερ». Αδελφοί Μοσχούδη. Κ.Κουντουράς. Η.Λασπατζάκης. Εμμ. Λαμπαδαρίδης. Εμμ.Νικολαίδης. Ι. Παπαζιάν. Γ.Αρσενικάκη. Ι.Κατζάκης. Θ.Παλαιολόγου. Ι.Σταύρου ή Μπάμπουλας. Λ.Κατσούλης. Γ.Χάοσγλου, Π.Μπαγάνης. ΥιοίΒελισσαρίδου. Ν.Γκουγκούμης. Α.Καλεμκερής. Κ.Βέργος. Λ.Βαφειάδης. Θ.Βαλάσογλου. Ε.Δεληγιάννης. Β.Δράκος. Ι.Περτσάς. Π.Τριανταφύλλου. Στ.Βαλέτας. Βαρβαρής και Σια. Σ.Γεωργιάδης. Χ.Μπουλώτης. Α.Αναστασίου. Π.Καραγιάννης. Γ.Μιχαλίτσης. Κ.Ξυράδης. Το όλον δραχμαί 6.870.

Ως πληροφορούμεθα η Επιτροπή προτίθεται να δώση το εσπέρας της 25^ης Μαρτίου εις τας αιθούσας του Γυμνασίου, πάνυ ευγενώς προσφερθείσας προς τον σκοπόν τούτον υπό του Γυμνασιάρχου κ. Γεωργίου, χορόν όστις θα αποβή η κατακλείς των εορτών της ημέρας εκείνης. Η είσοδος ελευθέρα εις πάντας θα απαγορευθή απολύτως εις τα παιδιά.

Φιλοπρόοδος Σύλλογος ¨Ευαγγελισμός» εν Μούδρω.

Την 25^ην Μαρτίου εορτάζει την επέτειον αυτού μεγαλοπρεπέστατα ο Φιλοπρόοδος Σύλλογος Μούδρου «ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου». Κατά την επίσημον Δοξολογίαν εν τω ιερώ Ναώ θέλουσι παραστή άπαντα τα μέλη μετά των Συμβούλων των, με επί κεφαλής το Λάβαρον του Σωματείου.

Το απόγευμα θα γίνη επίσημος Δεξίωσις υπό του Συλλόγου, το δε απόγευμα θα συμμετάσχη εις τον δημόσιον χορόν, όστις θα δοθή υπό της Κοινότητος χάριν της εθνικής εορτής εν τη πλατεία.

Παρακαλούνται οι φιλέορτοι όπως τιμήσωσι την εορτήν ταύτην.

Το Διοικητικόν Συμβούλιον του Συλλόγου.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»  25.3.1930  ΧΟΡΟΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ

Μας ανακοινούται εκ μέρους της Επιτροπής επί του εορτασμού της εκατονταετηρίδος ότι μετά την λαμπαδηφορίαν της Εθνικής εορτής θα επακολουθήση χορός εν ταις αιθούσαις του ενταύθα Γυμνασίου, με είσοδον ελευθέραν εις πάντας, απαγορευομένης απολύτως της εισόδου εις τα παιδία.

Ο χορός θα αρχίση περί την δεκάτην εσπερινήν. Εκτός του ότι η είσοδος θα είναι ελευθέρα εις πάντας τους πολίτας ουδεμία φορολογία οιασδήποτε μορφής πρόκειται να τους επιβαρύνη, ενώ αντιθέτως αι τιμαί του κυλικείου θα είναι λαϊκώταται.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»  30.3.1930

Η εορτή του Γυμνασίου

Σήμερον δίδεται επί τη ευκαιρία των εορτών της εκατονταετηρίδος και παράστασις εν τω Γυμνασίω κατά την οποίαν εκτός των απαγγελιών, ασμάτων θα παιχθή και το έργον «ο Υψηλάντης» και μία αστειοτάτη κωμωδία.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»  30.3.1930

Η ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ

Σημαιοστολισμός. Εις το Παντελίδειον μαθητική παράστασις. Εις το Γυμνάσιον χορός.

Ο εορτασμός της εθνικής εορτής και επί τη ευκαιρία μάλιστα της ενάρξεως των εορτών της εκατονταετηρίδος υπήρξεν πλέον ή επιτυχής. Η κεντρική αγορά της πόλεως έλαβε όψιν πρασίνην από τον δαφνοστολισμόν. Όλοι οι καταστηματάρχαι εφιλοτιμήθησαν ποίος να εμφανίση πλουσιωτέραν διακόσμησιν. Τον τόνον της τοιαύτης ενεργείας έδωσε η Επιτροπή εορτασμού, ήτις εν τω προσώπω του ειδικού κου Αντ. Γαϊτάνου εύρε τον κατάλληλον άνθρωπον. Στύλοι πράσινοι, αψίδες και τόξα με φανούς, σημαίες απείρους και καλλιτεχνικάς εικόνας των ηρώων της επαναστάσεως κατέστιζον το βαθυπράσινον χρώμα των δαφνών, απετέλει δε ευχάριστον θέαμα η πανηγυρική αύτη της αγοράς εμφάνισις. Ιδιαιτέρως πρέπει να σημειώσωμεν την αψίδα την οποίαν το ενταύθα         Υποκατάστημα της Εθνικής Τραπέζης ήγειρεν έμπροσθεν του Τελωνείου μετά εικόνων και σημαιών. Επίσης και η διακόσμησις του Υποκαταστήματος της Τραπέζης των Αθηνών εν τω Ρωμαίϊκω ήτο πλουσιωτάτη όπως και όλων των Δημοσίων κτιρίων και ιδίως του Τελωνείου και του Αστυνομικού καταστήματος.

Την πρωϊαν της 25 Μαρτίου οι μαθηταί διά σαλπίγγων περιελθόντες τας οδούς εσάλπισαν το εωθινόν, την δεκάτην δε ώραν εγένετο δοξολογία εν τω Μητροπολιτικώ Ναώ, όπου εξεφώνησε θαυμάσιον λόγον ο Γυμνασιάρχης κ. Γεωργίου.

Μετά την δοξολογίαν όλος ο κόσμος και οι μαθηταί των Σχολείων μετά σημαιών συνεκεντρώθησαν έξωθι της Κοινότητος από του εξώστου της οποίας προσεφώνησεν ο κ. Ηλιού.

Την 3μ.μ. εγένετο εν τω Β’ Δημοτικώ Σχολείω συγκέντρωσις. Επαίχθη το τρίπρακτον δράμα «Παπαφλέσσας» και η μονόπρακτος κωμωδία «οι τρεις απένταροι», επηκολούθησαν δε απαγγελίαι ποιημάτων σχετιζομένων με την εορτήν. Η στάσις, η απαγγελία, η αμφίεσις πάντων ανεξαιρέτως των λαβόντων μέρος εις αυτά προυκάλεσαν τον ενθουσιασμόν και τας επευφημίας των παρισταμένων.

Την 8^ην εσπερινήν εγένετο Λαμπαδηφορία, φαντασμαγορική εκκινήσασα εκ του Γυμνασίου διά του Ρωμαίϊκου, αγοράς εις την Κοινότητα και διά Τσας, Αστυνομικού Καταστήματος, οδού Φίνλαιζον επανέκαμψεν εις το Γυμνάσιον.

Κατά δε την 10^ην ώραν εδόθη ο προαναγγελθείς χορός εις τας ευρείας αιθούσας του Γυμνασίου, όπου συνεκεντρώθη άπειρον πλήθος κόσμου. Κατά τον χορόν τούτον ο οποίος εγένετο αφορμή λαϊκού συναγερμού εχορεύθησαν οι εθνικοί και Ευρωπαϊκοί χοροί, παρ’ όλον δε τον συνωστισμόν ο οποίος ήτο επόμενον ότι θα επηκολούθη, ο χορός διεξήχθη εν τάξει και ευθυμία μέχρι των πρωϊνών ωρών.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΗΜΝΟΣ»  6.4.1930

Η εορτή του Γυμνασίου επί τη Εκατονταετηρίδι

Από τη στιγμή που οι κάτοικοι εδιάβασαν το πρόγραμμα των εορτών, το οποίον περιελάμβανε και εορτήν του Γυμνασίου, έτρεφον την ελπίδα ή μάλλον την πεποίθησιν ότι το ανώτερόν μας εκπαιδευτικόν ίδρυμα θα παρουσίαζε πρωτότυπον τι, θελκτικόν καλλιτεχνικόν διά την σχολικήν ζωήν και δεν ηπατήθησαν. Έγειναν και άλλοτε σχολικαί εορταί, αλλ’ η εφετεινή παρουσίασε κάτι περισσότερον πρωτοφανές για τη ζωή του νησιού μας, εις τας ευρείας αιθούσας του Γυμνασίου, εστήθη η σκηνή πλαισιομένη από ωραίους περσικούς τάπητας και απεικονίζουσα ωραίαν σκηνήν πραγματικού θεάτρου. Όλος ο άλλος χώρος διετέθη διά τα υπέρ 400 καθίσματα. Πολύ προ της ορισθείσης ώρας λόγω της μεγάλης συρροής του κόσμου υπερπληρώθη ο χώρος. Την 3ην μ.μ. ακριβώς ήρχισεν η εορτή με άσματα και απαγγελίας και επηκολούθησε το δράμα «Υψηλάντης». Ο κόσμος παρ΄ όλον τον συνωστισμόν παρηκολούθει μετά θρησκευτικής σιγής. Ητο τόσον τελεία η ηθοποιία των υποκρινομένων μαθητών, τόσον δυνατόν το συναισθησιακό ξεχείλισμα, ώστε ενόμιζε κανείς ότι όχι μαθητές μη ειδόντες όχι θέατρον, αλλ’ ουδέ κινηματογράφον έπαιξαν, αλλά τελειόφοιτοι δραματικής τινος σχολής.  Εν γένει η σκηνή, η παράστασις αι ωραίαι απαγγελίαι, αι με ωδικαί διωδίαι, τα ωραία και επίκαιρα διά την εορτήν άσματα, απετέλεσαν ένα θαυμάσινο σύνολον εντυπώσεων χρωμάτων, ήχων. Εκείνο όμως το οποίον διεσκόρπισεν την ευθυμίαν, δροσερότητα, τους ακρατήτους γέλωτας, ήτο η κωμωδία. Ενόμιζε κανείς ότι ανέζησε μέσα στην ψυχή των μαθητών το ευφυές και ευτράπελον των αρχαίων προγόνων μας.

Εις το δράμα υπεδύθησαν τους ρόλους του Αλ. Υψηλάντου ο Ι. Κοκόλης του οποίου το παίξιμον ήρεσε γενικώς, του Καποδιστρίου ο Π. Ραφτόπουλος του οποίου η ξηρά και στριγκτή φωνή ενηρμονίζετο με την παγεράν λογικήν του διπλωμάτου, του Ξάνθου ο Παντ. Δαρδανόπουλος, της μητρός η δις Ευφημία Τριανταφυλλίδου, του Δημητρίου ο Ελευθ. Μουράτης, του Γρηγορίου Υψηλάντου ο Νικόλαος Δ. Κισεμλής, του Νικολάου ο Γ. Πολυζωϊδης και της Αικατερίνης η Βαρβάρα Μπατίδου.

Τους ρόλους της κωμωδίας υπεδύθησαν  ο Νικ. Παξιμαδάς ως Ξυδάκης, ο Παν. Τηγάνης ως Θανασούλης, η Ζαφειρώ Βουνάτσα, Γαρουφαλλιά, Αλ. Λαζαρίδης Πετεινός και Ευτυχία Καμάμη, σύζυγός του.

Κατά τα διαλείματα ετραγούδησαν οι μαθηταί τον Εθνικόν ύμνον και διάφορα πατριωτικά τραγούδια.

Η τελεία επιτυχία της εορτής είμεθα βέβαιοι ότι θα ικανοποίησε πλήρως τον Σύλλογον των κ.κ. Καθηγητών, οίτινες κατέβαλον κάθε σχετικήν ερμηνείαν, ιδίως όμως και τους κοπιάσαντας περισσότερον να διδάξουν δράμα και την κωμωδίαν κ.κ. Γυμνασιάρχην Γεωργίου, καθηγητήν Βασιλειάδην και τα άσματα καθηγητήν κ. Μακρήν.