Περιοδικό

“… για ένα γκράφιτι στον Αη Στράτη…”

Καλησπέρα στην έγκριτη εφημερίδα ‘Λήμνος Νέα.’ Λέγομαι Σίμος Ανδρονίδης και είμαι υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κάνετε πολύ καλή δουλειά με την εφημερίδα. Συγχαρητήρια!! Σας στέλνω ένα κείμενο που έγραψα για ένα γκραφίτι που δημιουργήθηκε στο λιμάνι του Άη Στράτη και απεικονίζει τον Γιάννη Ρίτσο. Θα ήταν τιμή μου αν το δημοσιεύατε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας.

Με εκτίμηση, Σίμος Ανδρονίδης.

Η Ριτσική ποιητική ενώπιον του γίγνεσθαι

Στην προβλήτα του λιμανιού του Άη Στράτη, , απεικονίζεται πλέον η μορφή του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, έργο του καλλιτέχνη Pupet[1], ένα έργο το οποίο δύναται να προσλάβει ευρύτερα και συμβολικά χαρακτηριστικά, συναρθρώνοντας τον Γιάννη Ρίτσο και δεσπόζουσες προκείμενες του Ριτσικού ποιητικού έργου με τον συγκεκριμένο χώρο: με τον Άη Στράτη ως χώρο εξορίας δημοκρατών και κομμουνιστών, ως τόπο εντός του οποίου έλαβε χώρα τμήμα της προσίδιας διαδικασίας ‘απο-κομμουνιστικοποίησης’, εκεί όπου η εκτόπιση για πολιτικούς-ιδεολογικούς λόγους εναλλάσσονταν με μορφές συγκρότησης και αναγνώρισης του ‘επικίνδυνου κομμουνιστή’.

Με έναν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό τρόπο ‘σύλληψης’ της ιστορικότητας του ποιητικού πράττειν του Γιάννη Ρίτσου, ο καλλιτέχνης αναπαριστά την Ριτσική ευρύτητα που εμφιλοχωρεί στο ίδιο γίγνεσθαι, προχωρά στη συνύφανση εικόνας και ποιητικού λόγου που ‘σχηματοποιεί’ την εικόνα σε μία ιδιαίτερη μορφή εν-συναίσθησης, με τον ποιητή ωσάν δυναμική ‘παροντικότητα’ να αναπαράγει εκφάνσεις αιτιότητας: σε κάθε διαφορικό ‘γιατί’ ενσκήπτουν πολλαπλές μορφές απόκρισης οι οποίες εξωτερικεύουν την Ριτσική διακοίνωση της ‘προσφοράς’ προς την εμπρόθετη συντροφικότητα καθώς και προς τις αισθήσεις του ‘βεβιασμένου’ αποκλεισμού..

Στον και στους τόπους εξορίας λαμβάνει χώρα η ποίηση που διαπερνάται από φωνές και αντιθέσεις, που προσδιορίζει την εξύψωση της ανθρωπινότητας στον χρόνο, εγγράφοντας με αυτόν τον τρόπο τα χαρακτηριστικά ενός ιδιαίτερου ‘ανείπωτου’ που απαντάται στις μορφικές απεικονίσεις μίας ‘αγιότητας’ με και δίχως σταυρό, ένα ‘ανείπωτο’ το οποίο αξιώνει όψεις μίας «διαλεκτικής αντιμετώπισης της πραγματικότητας»[2] για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Θανάση Γκιούρα για εννοιολογική όσο και πολιτική ‘σύλληψη’ της ιστορίας στο έργο του Walter Benjamin, όπως επίσης και μία βαθυδομική πλαισίωση και ανα-πλαισίωση του οράματος που καθίσταται ‘σπαρακτικό’ διότι ενσκήπτει ως πληθυντικά επιγενόμενο: «Στις 5, ναι, στη διασταύρωση. Δικός μας είναι ο κόσμος».[3]

Σε αυτό το πλαίσιο, ο κόσμος δηλώνει ‘παρών’ με όρους ευκταίας ‘οικειότητας’, με τις ίδιες και λανθάνουσες νοηματοδοτήσεις να υποκρύπτουν και να εκ-διπλώνουν την ένταση της μεταιχμιακότητας ως κλήση στον ποιητικά πρακτικό εαυτό, στη δυναμολογία ενός εκάστου που προοικονομεί λειτουργίες στρατοπέδου και λειτουργίες δυναμολογίας: «Στις 5, ναι, στη διασταύρωση», υπό το πρίσμα της βαθιάς ‘ένταξης’ στην ιστορία, της χωρικής αποτύπωσης συμβάντων, των αντεστραμμένων προσήμων γνώσης: το ζων υποκείμενο αντικρίζει, το θνήσκων προσμένει όσο και μαρτυρεί.

Η Ριτσική ποιητική[4] συντίθεται από οντολογικούς προβληματισμούς την κρίσιμη ώρα μετάβασης στους κατεξοχήν ‘τόπους’ των ‘άλλων’, ενέχοντας ή ορθότερα αναδεικνύοντας παράλληλα τους οραματισμούς ενός κομμουνισμού που δεν ‘γεννάται’ στο ‘δέον’ αλλά στους όρους της ‘αιμάσσουσας’ μνήμης, στη λυρική ‘εικόνα’ των ‘ροζιασμένων’ χεριών, στον ιδιότυπο δια-μοιρασμό του εαυτού, εκεί όπου η λέξη συναντά την ‘ανοίκεια υλικότητα’ της, στους μορφασμούς μίας εμμένειας η οποία δομεί όρους επίγνωσης: ‘ανήκουμε’ στους αστερισμούς της εκζήτησης και της ιστορικότητας ωσάν ο ερωτευμένος αναζητεί το φιλί..

Στις προκείμενες του καλλιτεχνικού έργου ενσκήπτει η παρουσία ενός ποιητή ο οποίος βίωσε τις αντινομίες της απορίας[5] του,  τις εκθέσεις στα ‘κατοπτρικά είδωλα’ της προσλαμβανόμενης ‘ευθύνης’ ‘γονιμοποίησης’ του γίγνεσθαι, ανασημασιοδοτώντας προσίδιες συν-δηλώσεις ενός «βαθμού εσωτερίκευσης»[6] κατά την ανάλυση του Freud: ένας «βαθμός εσωτερίκευσης» που δεν παράγεται αυτόματα, παρά διαμέσου συνειδησιακών όσο και πρακτικών βιωμάτων, ‘εξωτερικεύοντας’ την κρίσιμη στιγμή την οριακότητα της γενεαλογίας: στη μοναξιά και στην εκτατικότητα της κρίσης ανακύπτει η ‘περατότητα’ υπό τις εκφάνσεις της κινησιολογίας: αυτό που ‘εγγίζει’ βιωματικά και ποιητικά ο ποιητής, καθίσταται δι-ιστορικό και δι-υποκειμενικό, μεταξύ μορφής και ‘εξαντικευμένης’ συνειδητότητας: ΄γίνε ότι δεν είσαι’ στους τόπους εξορίας και μη.

Μαρτυρώντας το ‘ανείπωτο’ καθίσταται δέκτης της επιθυμητής ‘διείσδυσης’, του συντροφικού αναπροσδιορισμού του παρόντος και του παρελθοντικού ίχνους.

Η απεικονιστική μορφή του στο λιμάνι του Άη Στράτη δύναται να λειτουργήσει ως ανά-κληση της πολυ-πρισματικής ποίησης του: όπως ο Angelus Novus του Walter Benjamin έτσι και η ποιητικότητα του Γιάννη Ρίτσου δεικνύει προς αλληλουχίες κατευθύνσεων και αστερισμούς ονομάτων, εν μέσω της ίδιας της ‘κρυφής απόλαυσης’ της ποίησης που συνιστά όριο και βιό-κοσμου πέραν του βιό-κοσμου.

Ο ποιητής επιστρέφει εκ νέου στον τόπο του, στον Άη Στράτη των προθέσεων, αντικρίζοντας με ουσιώδες βλέμμα εντυπώσεις ‘φυγής’. Στον προβλήτα του λιμανιού του Άη Στράτη, εγγράφεται η βαθιά ποιητική αισθητική θέασης των ανθρώπινων πρακτικών, οι όροι μίας ‘επωδυνότητας’ η οποία ‘εγγίζει’ τους πυρήνες συγκρότησης ενός γνωσιακού πλαισίου το οποίο δια-μοιράζεται.. Υπό αυτό το πρίσμα, ενσκήπτει η ‘διαβρωτική’ αμφιβολία, οι εμπρόθετες εκφάνσεις ενός εκάστου κύκλου: δίπλα στην Ριτσική ποιητική γλώσσα και μαρτυρία, μία μορφή του εμμένειας της ‘διαφοράς’.

[1] Βλέπε σχετικά, «Δεν έχω καιρό να κουραστώ. Δεν έχω καιρό να σταυρώσω τα χέρια μου..»,’ ‘The Press project’, 09/07/2018, https://www.thepressproject.gr/article/131655/Den-exo-kairo-na-kourasto-Den-exo-kairo-na-stauroso-ta-xeria-mou.

[2] Βλέπε σχετικά, Γκιούρας Θανάσης, ‘Ελευθερία και Ιστορία. Με βασική αναφορά στις θέσεις Για την έννοια της ιστορίας του Walter Benjamin’, Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα, 2012, σελ. 321.

[3] Βλέπε σχετικά, ‘»Δεν έχω καιρό να κουραστώ…ό.π.

[4] Η ποίηση του Μονεμβασιώτη ποιητή δύναται να παραγάγει ‘ιστορία πριν την ιστορία’, εκφράζοντας τάσεις ‘πρόνοιας’: το υλικό που συγκεντρώνει λειτουργεί ως ‘ποιητική ιστορία’, μαρτυρία μίας σχεδόν ‘ανεκδοτολογικής’ αριστερής πρακτικής με όρους ‘χειροπιαστού’.

[5] Το Ριτσικό βίωμα, γενεαλογικό, οντολογικό, πολιτικό, ‘μετασχηματίζεται’ διαρκώς σε ποιητικό διακύβευμα, σε πρόταγμα αναμέτρησης με την οριακότητα της ιστορίας, με το ‘τραύμα’ ως πρόσημο δράσης και συναίσθηση ποιητικής εργασίας, με τον ίδιο τον ποιητή να διαμεσολαβεί λειτουργίες ενός ‘ποιητή-εργάτη’ ο οποίος δεν παύει να συγκροτεί ποιήματα-αντανακλάσεις της μίας στιγμής.

[6] Βλέπε σχετικά, Freud S., ‘To μέλλον μιας αυταπάτης’, Μετάφραση: Μυλωνά Νίκη, Εκδόσεις Ελληνική Παιδεία, Αθήνα, 2011, σελ. 19.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Back to top button