Γιατί οι Σουηδοί δεν εφαρμόζουν την καραντίνα

Γιατί οι Σουηδοί δεν εφαρμόζουν την καραντίνα

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Στο ραδιοφωνικό μας σταθμό ΡΑΔΙΟ ΑΛΦΑ πριν από μερικές μέρες, και πριν από τα περιοριστικά μέτρα στη χώρα μας, οι συνεργάτες του σταθμού μας είχαν σχολιάσει γενικά τον τρόπο ζωής και τη νοοτροπία των Σουηδών. Μερικά από τα χαρακτηριστικά της χώρας αυτής και των κατοίκων της, που αναφέρθηκαν είναι και τα εξής:

«Κάτι που επηρέασε και επηρεάζει τη ζωή τους, είναι οι μεγάλες αποστάσεις. Η Σουηδία έχει τον ίδιο αριθμό κατοίκων όπως και η Ελλάδα, αλλά είναι τετραπλάσια σε έκταση. Οι περισσότεροι ζούνε σε μονοκατοικίες αραιά και μακριά ο ένας από τον άλλον. Δεν είναι σαν κι εμάς που ζούμε σε διαμερίσματα και πολυκατοικίες ο ένας πάνω στον άλλον. Γι’ αυτό δεν έχουν μεγάλη επαφή ο ένας με τον άλλον.

Για παράδειγμα, εάν θέλεις να κάνεις μια επίσκεψη στη Σουηδία, ακόμα και σε δικούς σου ανθρώπους, πρέπει να πάρεις τηλέφωνο μια βδομάδα πριν και να κλείσεις ραντεβού. Δεν είναι σαν κι εμάς, όποτε μας καπνίσει πηγαίνουμε πολλές φορές και απροειδοποίητα.

Αυτήν την απόσταση και την απομάκρυνση του ενός από τον άλλον εμείς οι Έλληνες δύσκολα την καταλαβαίνουμε. Λένε, για παράδειγμα, ότι τα παιδιά τους όταν μεγαλώσουν και γίνουν 18 χρονών, φεύγουν ή τα διώχνουν από το σπίτι, ή, εάν ζουν μαζί, ότι πρέπει τα παιδιά να πληρώνουν ενοίκιο και να συμμετέχουν στα κοινόχρηστα έξοδα.

Σε μας συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή στην Ελλάδα οι γονείς προστατεύουν και βοηθάνε τα παιδιά τους, ακόμα κι όταν τα παιδιά μεγαλώσουν και κάνουν τις δικές τους οικογένειες».

Τι συμβαίνει λοιπόν στη Σουηδία τώρα με την επιδημία του κορωνοϊού;

Παραθέτουμε δύο ανταποκρίσεις:

Την ώρα που το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης έχει μπει σε αυστηρά περιοριστικά μέτρα για την εξάπλωση του κορωνοϊού, υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις που ακολουθούν μια πιο ήπια στάση. Μία από αυτές είναι η Σουηδία που διατηρεί ανοιχτά τα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα εστιατόρια και τα μπαρ, και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βγουν έξω για να ξεσκάσουν.

Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον επείγοντα χαρακτήρα που έχει πάρει η εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού και έχει προκαλέσει μεγάλη συζήτηση σχετικά με το εάν η Σουηδία κάνει το σωστό. Μάλιστα, η χώρα έχει αναφέρει περισσότερα από 2.299 επιβεβαιωμένα κρούσματα κορωνοϊού και 41 θανάτους (σημ.: 99 θάνατοι στις 27-3-20)

«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να επαναληφθεί η ανθρώπινη απελπισία της Ουχάν και του Μπέργκαμο, στην Σουηδία. Αυτό θα ήταν κάτι που θα παραβίαζε την πιο θεμελιώδη αρχή της κοινωνίας: πως κάθε άνθρωπος έχει εγγενή αξία» γράφει ο αρχισυντάκτης της μεγαλύτερης εφημερίδας της Σουηδίας Dagens Nyheter, ζητώντας αυστηρότερα μέτρα ή περισσότερα τεστ εξέτασης για κορωνοϊό.

Ο πρωθυπουργός σε τηλεοπτικό του διάγγελμα προέτρεψε τους ανθρώπους να «αναλάβουν την ευθύνη» και να ακολουθήσουν τις συστάσεις της κυβέρνησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η εργασία από το σπίτι, εάν είναι εφικτό, η παραμονή στο σπίτι εάν κάποιος νιώθει άρρωστος, η κοινωνική αποστασιοποίηση και η παραμονή στο σπίτι για τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα κινδύνου ή είναι άνω των 70 ετών. Απαγορεύτηκαν επίσης, οι συγκεντρώσεις άνω των 50 ατόμων – σε σύγκριση με τα δύο άτομα στην Βρετανία και την Γερμανία – και η κυβέρνηση έχει συμβουλεύσει τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τα πανεπιστήμια να κλείσουν και να παραδίδουν τα μαθήματα διαδικτυακά (σημ. κάτι που πράγματι έχει γίνει).

Όμως, τα μπαρ και τα εστιατόρια είναι γεμάτα. Την περασμένη Τρίτη η σουηδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως τα εστιατόρια και τα μπαρ θα επιτρέπεται μόνο να σερβίρουν στα τραπέζια για να αποφευχθεί η συσσώρευση κόσμου, αλλά δεν τα έκλεισε. Οι υγειονομικές αρχές παρότρυναν επίσης τους πολίτες να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους για ταξίδι προκειμένου να επισκεφθούν τους συγγενείς τους την περίοδο του Πάσχα.

Αλλά για πολλούς, η ζωή συνεχίζεται σχεδόν κανονικά.

Τα μπαρ και τα εστιατόρια ήταν γεμάτα το Σαββατοκύριακο και τα αστικά λεωφορεία στην Στοκχόλμη ήταν γεμάτα τις ώρες αιχμής, παρά τις συστάσεις για κοινωνική αποστασιοποίηση.

Αντιθέτως, η γειτονική Νορβηγία πριν από δύο εβδομάδες έβαλε τα πιο «αυστηρά μέτρα» σε περίοδο ειρήνης, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων και την παύση λειτουργίας των σχολείων και των επιχειρήσεων.

Δριμύ κατηγορώ από τα ΜΜΕ και τον απλό κόσμο

Σύμφωνα με το iefimerida.gr, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατηγορούν την κυβέρνηση για τα ελαφρώς αυστηρά μέτρα που έχει λάβει για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού, ενώ οι Σουηδοί πολιτικοί απαντούν πως η κυβέρνηση ακολουθεί τις συμβουλές των εμπειρογνωμόνων του Οργανισμού Δημόσιας Υγείας της χώρας. Ο οργανισμό δεν έχει ζητήσει ακόμη αυστηρότερα μέτρα, υποστηρίζοντας πως οι ηλικιωμένοι είναι αυτοί που πρέπει να μείνουν σπίτι και όχι τα παιδιά.

«Μόλις ο Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, ζητήσει από την κυβέρνηση να λάβει πιο δραστικά μέτρα, θα το κάνουμε αμέσως» δήλωσε η υπουργός Υγείας Λένα Χάλενγκρεν.

Όμως δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη με την κυβέρνηση, με ορισμένους να την κατηγορούν πως θέτει σε κίνδυνο τις ζωές των κατοίκων. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια διαδικτυακή κατακραυγή μέσω των social media απέναντι στον οργανισμό και τον κύριο εκπρόσωπό του, τον επιδημιολόγο Άντερς Τέγκνελ. Ήτα τόσα πολλά τα αρνητικά σχόλια που ο διευθυντής του Οργανισμού, Γιόχαν Κάρλσον, ένιωσε υποχρεωμένος να υπερασπιστεί τον Τέγκνελ, λέγοντας: «Νομίζω πως είναι ανάξιο, όλο αυτό στο οποίο υποβάλλεται».

Η αυξανόμενη πίεση, ωστόσο, δεν μετέβαλε την στάση των αρχών πως τα δρακόντεια μέτρα δεν είναι αρκετά αποτελεσματικά ώστε να δικαιολογούν τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία. Την Δευτέρα, ο πρώην κρατικός επιδημιολόγος της Σουηδίας και σημερινός σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Γιόχαν Τζισέκε ενθάρρυνε τους Σουηδούς να βγουν έξω και να απολαύσουν τον ανοιξιάτικο ήλιο. Είπε: Πάρτε έναν φίλο σας και βγείτε βόλτα. Περπατήστε σε απόσταση ενός μέτρου ο ένας από τον άλλον. Μην αγκαλιάζετε τον πλησίον σας. Πάρτε ένα θερμό ρόφημα και καθίστε σε ένα παγκάκι. Είναι κακό για την υγεία σας να κάθεστε στο σπίτι».

Είτε είναι λάθος είτε σωστό, η Σουηδία δεν φαίνεται να έχει μεγαλύτερο πρόβλημα αναφορικά με τον κορωνοϊό σε σχέση με τους γείτονές της, σύμφωνα με τον αριθμό των δηλωμένων περιπτώσεων. Στην Σουηδία υπάρχουν 2.299 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις του κορωνοϊού ενώ η Νορβηγία και η Δανία, που έχουν το ήμισυ περίπου του πληθυσμού της Σουηδίας, ανέφεραν 2.566 και 1.577 κρούσματα αντίστοιχα. Ωστόσο, όλες οι σκανδιναβικές χώρες πιστεύεται ότι έχουν μεγάλο αριθμό άγνωστων περιπτώσεων, καθώς οι δοκιμές για κορωνοϊό γίνονται μόνο σε ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα.

(Πηγή: https://www.voria.gr/article/koronoios-i-souidia-para-ta-chiliades-krousmata-den-perni-metra)

Τι συμβαίνει, λοιπόν, στη Σουηδία;

Για πολλούς δεν υπάρχει δίλημμα. «Αν τα παιδιά είναι υγιή, πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο. Είναι πολύ σημαντικό» λέει μια Σουηδέζα, μητέρα δύο παιδιών. Στην πραγματικότητα ακολουθεί τις συστάσεις της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας της χώρας της, σύμφωνα με τις οποίες «το να κρατάς στο σπίτι τα παιδιά σου αν είναι υγιή δεν αποτελεί αποτελεσματικό μέτρο για να μην εξαπλωθεί ο ιός» και το «να κλείσεις τα σχολεία έχει σοβαρές συνέπειες για την κοινωνία».

Την ίδια άποψη έχει και μια άλλη μητέρα, γιατρός, έγκυος στον έβδομο μήνα, που τα τρία της παιδιά εξακολουθούν να πηγαίνουν στο σχολείο: «Πιστεύω ότι η Σουηδία έλαβε τη σωστή απόφαση» λέει. Ο σύζυγός της είναι λοιμωξιολόγος στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Λουντ, και είναι σύμφωνος.

Γονείς που κρατούσαν αρχικά τα παιδιά τους στο σπίτι περιμένοντας το γενικό κλείσιμο των σχολείων έχουν αρχίσει να τα στέλνουν πάλι στις τάξεις. Εκτός από την πρακτική πλευρά, για όσους συνεχίζουν να δουλεύουν, το να πηγαίνεις τα παιδιά σου στο σχολείο έχει στη Σουηδία τη διάσταση ότι είσαι καλός πολίτης. Το να μην το κάνεις, το να παραβιάσεις δηλαδή τις συστάσεις των ειδικών, σημαίνει ότι παραδόθηκες στον πανικό και δεν εμπιστεύεσαι τις Αρχές, που είναι το θεμέλιο του σουηδικού κοινωνικού κράτους.

Πολλοί ξένοι που ζουν στη Σουηδία αισθάνονται ότι βρίσκονται σε ένα παράλληλο σύμπαν. Σαν να μην είχαν καταλάβει οι Σουηδοί τι πραγματικά συμβαίνει και να εξακολουθούν να εφαρμόζουν μια ξεπερασμένη στρατηγική. Στη χώρα αυτήν απαγορεύονται μόνο οι συγκεντρώσεις άνω των 500 ατόμων και οι επισκέψεις σε οίκους ευγηρίας. Τα υπόλοιπα βρίσκονται σε επίπεδο συστάσεων: να πλένεις τα χέρια σου, να μη βγαίνεις από το σπίτι σου με συμπτώματα ανάλογα της γρίπης, να μην έχεις κοινωνικές επαφές αν είσαι άνω των 70 ετών ή ανήκεις σε ευπαθή ομάδα.

Τα χιονοδρομικά κέντρα παραμένουν ανοιχτά, έστω κι αν οι βραδιές afterski έχουν σταματήσει από την περασμένη Κυριακή. Τα καφέ και τα εστιατόρια είναι επίσης ανοιχτά. Τη Δευτέρα το πρωί τα λεωφορεία στη Στοκχόλμη ήταν γεμάτα, ως αποτέλεσμα μιας μεγάλης αντίφασης.

Από τη μια πλευρά, οι κάτοικοι της Στοκχόλμης καλούνται να δουλέψουν από το σπίτι, κάτι που οδήγησε την εταιρεία τοπικών μεταφορών να μειώσει τον αριθμό των δρομολογίων. Κι έτσι, οι κάτοικοι της Στοκχόλμης επιστρέφουν στη δουλειά τους, ενώ πολλαπλασιάζονται και οι συστάσεις για κατανάλωση, ώστε να ενισχυθεί η τοπική οικονομία.

Την Κυριακή το βράδυ 2,3 εκατομμύρια Σουηδοί άκουσαν το διάγγελμα του πρωθυπουργού, Στέφαν Λέβεν, που τους είπε ότι πολλοί θα χάσουν αγαπημένα τους πρόσωπα, απέφυγε όμως να ανακοινώσει νέα μέτρα, αρκούμενος να επικαλεστεί την ατομική ευθύνη. Το διάγγελμα αυτό εισπράχθηκε θετικά τόσο από τους σχολιαστές όσο και από τα πολιτικά κόμματα.

Αυτό δεν εμπόδισε πολλούς επιστήμονες να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η Σουηδία παίζει ρώσικη ρουλέτα και κάνει ένα παράλογο πείραμα. Τίποτα όμως δεν κλονίζει την εμπιστοσύνη των Σουηδών, που πιστεύουν ότι οι τοπικές ιδιαιτερότητες λειτουργούν υπέρ τους. Το γεγονός, ας πούμε, ότι η χώρα τους είναι αραιοκατοικημένη (22 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Στη Σουηδία υπάρχει η έμφυτη αίσθηση της κοινωνικής απόστασης. Δηλαδή ο ατομισμός, που έρχεται σε αντίθεση με τη συγκατοίκηση πολλών γενιών σε άλλες χώρες. Και μια εμπιστοσύνη προς τις Αρχές, που μεταφράζεται όταν υπάρχει ανάγκη σε πειθαρχία.

Πολλά μέσα ενημέρωσης υπενθυμίζουν βέβαια τις τελευταίες ημέρες ότι η Σουηδία, που υπερηφανεύεται ότι δεν έχει γνωρίσει πόλεμο εδώ και 200 χρόνια, δεν έχει ιδιαίτερη εμπειρία στη διαχείριση κρίσεων. Ένα παράδειγμα είναι το τσουνάμι στη Νοτιοανατολική Ασία τα Χριστούγεννα του 2004: χρειάστηκε να περάσουν πολλές ημέρες για να στείλει η Σουηδία βοήθεια στις δεκάδες χιλιάδες πολίτες της που βρίσκονταν στον τόπο της καταστροφής.

(Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ – Το ανωτέρω κείμενο είναι της Αν-Φρανσουάζ Ιβέρ (Anne-Françoise Hivert), ανταποκρίτριας της Monde στη Στοκχόλμη).