Λημνος- Σερ Τζων Αντωνιάδης. Ποιος ήταν ο μυθικός αυτός Λημνιός;

Το Αντωνιάδειο Οικόπεδο στη Μύρινα, που ήρθε στο προσκήνιο   με την πρόταση της Διοίκησης του Παλλημνιακού Ταμείου να αξιοποιηθεί καταλλήλως,   δημιούργησε ένα ενδιαφέρον για το πρόσωπο του Αντωνιάδη,  του Λημνιού αυτού που μεγαλούργησε στην Αίγυπτο και είναι αυτός που χάρισε όλο αυτόν το χώρο και το Μητροπολιτικό μέγαρο.

Ολα αυτά,  Οικόπεδο και Μέγαρο, ιδιοκτησιακά ανήκουν στο Παλλημνιακό Ταμείο όσο για τον δωρητή ήταν  στην Αίγυπτο ένα μυθικό πρόσωπο,   πήρε τον τίτλο του Σερ και όπως βλέπουμε σε αυτά  που παραθέτουμε,  πολλά χρόνια αργότερα,  τη 10ετια του 1950 απασχολούσε  ακόμη   την έγκυρη και πιο παλιά ελληνική  εφημερίδα τον  ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ,  με δημοσιεύματα του Λημνιου δημοσιογράφου Ντίνου Κουτσούμη !  

Στη φωτογραφία η κατοικία – παλάτι του  σερ Τζων Αντωνιάδη

  ΕΡΕΥΝΑ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Χαρούλα Ζαμπετάκη – Πλιάτσκα

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ»  22.10.1958

ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ – ΤΟ  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΝΟΣ  ΕΛΛΗΝΑ

Μας θυμούνται πότε-πότε ευτυχώς οι Αιγύπτιοι… Θυμούνται ότι τους δώσαμε αρκετά πράγματα, όπως προ ημερών όταν η Κυβέρνησις ζήτησε να εγκαταστήση την έδραν της στο ξενοδοχείο «Ηλιούπολις Πάλας». Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας, στην οποία  ανήκει το ξενοδοχείο, εζήτησε ούτε λίγο- ούτε πολύ, επτακόσιες χιλιάδες λίρες για να το πουλήση. Εμπρός στο τεράστιο ποσό, εξανέστη η συνείδησις ενός των κορυφαίων δημοσιογράφων της Αιγύπτου, του Σάουϊ της «Αχράμ», ο οποίος θυμήθηκε τους Ελληνες, τους γιουνάνηδες. Και έγραψε ο Σάουϊ με κάποιαν πικρία, ότι πως ζητούνε ένα τόσο ποσό μεγάλο οι ιδιοκτήται του ξενοδοχείου, και δεν παραδειγματίζονται από κάποιο γιουνάνη, τον Αντωνιάδη, που πριν αρκετά χρόνια, έδωκε όλοκληρο παλάτι στην Αίγυπτο, μ’ ένα τεράστιο κήπο, δίχως να ζητήση μιλλιέμ. Πραγματικά αυτή η δωρεά του Αντωνιάδη, είναι μεγαλιώδης στη χειρονομία της, γιατί ο μεγάλος εκείνος Λήμνιος αφήκε τεράστια περιουσία στην Αλεξάνδρεια και την δώρισε, δίχως να κάμη μία  ελαχίστη παρα μικρή δωρεά εκεί απ’όπου ξεκίνησαν οι δικοί του. Και  η δωρεά αυτή του Αντωνιάδη ελάχιστα είναι γνωστή στους πολλούς Αιγυπτίους. Είναι η ρωμαντική διάθεσις του συνεργάτου της «Αχράμ», να γυρίση προς το παρελθόν, που την έφερε ξαφνικά και περαστικά στην δημοσιότητα. Υπάρχει όμως στον Κήπο του Αντωνιάδη ένα άγαλμά του, ενώ υπάρχουν δεκάδες άλλων θεών του Ολύμπου. Καλοί είναι οι ένοικοι του Ολύμπου βέβαια εκεί, γιατί και αυτοί θυμίζουν την Ελληνικήν καταγωγή εκείνου στον οποίο ανήκε το παλάτι  με τον κήπο, αλλά θα έπρεπε και η Δημαρχία μας κάπου να στήση το άγαλμα αυτού του … περιέργου Λημνίου, ο οποίος δεν ακολούθησε το παράδειγμα των ιδιοκτητών του «Ηλιούπολις Παλλάς», να ζητήση μισό εκατομμύριο λίρες και πάνω… Μια μικρή επιγραφή, έστω Αραβικά και Ελληνικά, κάπου θα έπρεπε να τοποθετηθή που να θυμίζη ότι από το παλάτι αυτό επέρασε κάποιος Ελλην… Οι Αιγύτιοι δεν θα έχουν βέβαια αντίρρησι… Είναι το ελάχιστο που έχουν  να δώσουν διά να δείξουν  ότι ξέρουν  να εκτιμούν τους δωρητάς  των…                                                                                    ΝτίνοςΚουτσούμης

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ»  23.10.1958

Η ζωή του Αντωνιάδη

ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΑΡΤΙΔΑ ΤΑΒΛΙ ΕΚΕΡΔΙΣΕ ΕΝΑ ΠΑΛΑΤΙ

Μία άγνωστη πτυχή της ζωής του μεγάλου ευεργέτου της Αλεξανδρείας.

Ο χρονογράφος της «Αχράμ», ο Σάουϊ, ενεθυμήθη προ ημερών τον μεγαλύτερον  ίσως Έλληνα της Αλεξανδρείας, μετά τον Τοσίτσα, τον Τζων Αντωνιάδη.

Η ιστορία του Αντωνιάδη είναι ελάχιστα γνωστή, όπως είναι ελάχιστα γνωστά όλα τα ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με την πρώτη εμφάνισι εδώ  του Ελληνισμού.

Δεκατριών ετών ήλθε εις την Αλεξάνδρεια, λίγα χρόνια μετά την Επανάστασι. Ξεκίνησε από την Λήμνο με ένα καϊκι  –  γιατί τα καϊκια ήταν τα πλεούμενα της γραμμής  της εποχής του.

Όταν έφθασεν εδώ, εργάσθηκε για λίγο σαν υπάλληλος μπακάλικου, που ήταν για τα χρόνια εκείνα η απαρχή της σταδιοδρομίας των μεταναστών. Ηταν το «σταζ» –  ας πούμε  – των νέων της εποχής.

Αλλά ο νεαρός Αντωνιάδης γρήγορα εγκατέλειψε το μπακάλικο για να προσληφθή σ’ ένα γραφείο εμπορικό συγγενούς του.  Είχε το μικρόβιο της εμπορικής ιδιοφυϊας μέσα του. Ο  ίδιος ο συγγενής του εξεπλάγη μίαν ημέραν όταν τον άκουσε να μιλά ιταλικά – την γλώσσα της αριστοκρατίας  την εποχή εκείνη για την Αίγυπτο. Και όταν τον ρώτησε πως τα είχε μάθει, του απεκάλυψε ότι πήγαινε νύχτα εις το σπίτι του Ιταλού λογιστού των και έκανε κρυφά μάθημα.

Αργότερα ο Αντωνιάδης αντιμετώπισε ένα δίλημμα: του μήνυσαν από  την Λήμνον, ότι είχε πεθάνει ένας πλούσιος θείος του και ότι ήταν ευκαιρία να πάη να αναλάβη τα κτήματά του. Ο Αντωνιάδης δεν ήξερε τι να κάμη: να μέινη εις την Αλεξάνδρειαν και να συνεχίση  την βιοπάλη, ή να πάη εις την Λήμνονκαι να γίνη … πλούσιος;  Και προτίμησε το πρώτο, διότι είχε αρχίσει ήδη να κάμη την «μεγάλη ζωή» εις την Αλεξάνδρειαν. Πως μπορούσε ν’αποσυρθή εις την τότε ΤουρκοκρατούμενηΛήμνο;

Ωσάν κάτι να του έλεγε μέσα του, ότι εις την Αλεξάνδρεια ήταν κρυμμένη η τύχη του…

Και η διαίσθησίς του δεν βγήκε γελασμένη.

Μια ημέρα του 1858, ο Γάλλος φίλος του Μπραβέ, τον πήρε μαζί του να πάνε εις τον τότε Αντιβασιλέα Σαϊτ Πασά, με τον οποίον συνδεόταν πολύ ο Γάλλος από αρκετό καιρό. Επαιζαν τάβλι μαζύ τρεις φορές την εβδομάδα, γιατί ο Αντιβασιλεύς αγαπούσε μανιωδώς το παιγνίδι αυτό. Εκεί που έπαιζαν, ήλθε ξαφνικά μήνυμα ότι ζητούσαν τον Μπραβέ από το σπίτι του. Και αυτός παρακάλεσε τον Αντωνιάδη να συνεχίση το παιχνίδι. Έπαιξε τόσο τεχνικά όμως ο Αντωνιάδης, που ενθουσιάστηκε ο Αντιβασιλεύς και από εκείνη την  ημέρα έγιναν αχώριστοι σύντροφοι…

Από την παρτίδα αυτήν του ταβλιού, εβγήκεν το σημερινό παλάτι του Αντωνιάδη με τον περίφημο κήπο. Λένε ότι τα έπαιξε αυτά ο Αντιβασιλεύς εις το τάβλι και τα έχασε… Αλλά δενείναι έτσι η ιστορία.

Ξεκινά από το ότι ο Αντωνιάδης είχε την συνήθεια να διοργανώνη μεγάλες δεξιώσεις εις το σπίτι του, που ήταν τότε κάπου εις την Μαχμουδία. Ο Αντιβασιλεύς  επήγαινε πάντα, γιατί του άρεσε η ατμόσφαιρα των ωραιοτάτων Ιταλίδων και Γαλλίδων που προσκαλούσε ο Αντωνιάδης και που ήταν σύζυγοι μεγάλων εμπόρων της εποχής.

Μίαν ημέραν ο Αντιβασιλεύς εκάλεσε τον Αντωνιάδην περίπατο με το αμάξι του και πήγε προς το μέρος όπου είναι σήμερα ο κήπος του Αντωνιάδη. Ο Αντιβασιλεύς κατέβηκε εκεί  και του έδειξε την περιοχή:

–          Σου δίνω αυτό το μέρος να κτήσης ένα παλάτι…

Αλλά δεν του ώρισε ούτε έκτασι, ούτε όρια… Ευχισμένη εποχή που η γη ήταν μεγάλη και δεν εγνώριζε σύνορα….

Αυτή είναι η ιστορία του μεγάρου του Αντωνιάδη, όπως την έγραψε ο ίδιος λίγο πριν πεθάνη, σ’έναν συγγενή του εις την Λήμνον.

Ετσι η Αλεξάνδρεια απέκτησε το μέγαρο αυτό με τον μαγευτικό κήπο, που αποτελούν  πραγματικό στόλισμα της πόλεως.                                                                                       Ντ. Κ.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ»  21.11.1958

Η ιστορία της Παροικίας που δεν εργάφη.

 Η ΔΕΞΙΩΣΙΣ ΤΟΥΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ  εις ΤΟ ΜΕΓΑΡΟΝ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ.

Από των στηλών αυτών της αναδρομής εις το νοσταλγικόν παρελθόν, εγράψαμεν  προ ημερών διά τον τρόπον κατά τον οποίον η Αλεξάνδρεια απέκτησε τον Κήπον του Αντωνιάδη, από δωρεάν  του Λημνιού Σερ Αντωνιάδη.

Μία από τις λαμπρότερες διξιώσεις που εδόθησαν εκεί, ήτο εκείνη του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον Απρίλιον του 1915. Ούτε κατά τις ημέρες της δόξης του ανακτόρου του  Αντωνιάδη, όταν ο ιδρυτής του υπεδέχετο εκεί βασιλείς, η Ελληνική και γενικώτερα  η διεθνής Αλεξάνδρεια δεν είδε την λαμπρότητα της ημέρας εκείνης.

Επί ημέρες διακοσμηταί και καλλιτέχναι, ειργάζοντο διά να διασκευάσουν  αισθητικώς τον απέραντον κήπον. Και όταν  έφθασεν η ημέρα της δεξιώσεως, σημαίαι,  γιρλάνται, λουλουδένιες αψίδες με το  γαλανόν και το λευκόν χρώμα, έδωκαν εις την ατμόσφαιραν  «Ελληνικήν πνοήν», όπως  έγραφε ο δημοσιογράφος της εποχής.

Εκ των πρώτων προσήλθεν ο Πατριάρχης μετά του Μητροπολίτου Τριπόλεως και ο  Πρόεδρος της Κοινότητος κ. Συνοδινός. Αι Αλεξανδριναί κυρίαι είχον συναγωνισθή  την ημέραν εκείνην διά την επίδειξιν των λαμπροτέρων κοσμημάτων των.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ενεφανίσθη συνοδευόμενος υπό του τότε Προξένου Αν.  Σαχτούρη και του Α’ Γραμματέως του Γενικού Προξενείου κ. Π. Καψαμπέλη.

Εις μίαν στιγμήν ο Βενιζέλος ευρέθη κοντά εις ένα Αγγλον αξιωματικόν (της τότε Αγγλοκρατίας), ο οποίος ηθέλησεν να τουπωλήση φιλοφρασύνην και του είπες.

–          Εξοχώτατε, κάτι προσφέρομεν και οι Αγγλοι εις το μεγαλαίον των Ελλήνων εδώ: τους προστατεύομεν…

–          Ο Βενιζέλος αντιληφθείς ότι ήτο παράκαιρος η υπόμνησις ευγνωμοσύνης απήντησε   πικροχόλως:

–          – Ναι… Αλλά μη λησμονείτε ότι και σείς και μεις είμεθα φιλοξενούμενοι εις τον τόπον αυτόν…

Εντός της μεγαλοπρεπούς αιθούσης η οποία κοσμείται διά θαυμασίων εικόνων ζωγράφων της Φλαμανδικής Σχολής, υπήρχεν εξαιρετικόν κυλικείον. Κατά την δεξίωσιν εθαυμάσθη η λεπτότης, η φυσική χάρις και το αβίαστον των τρόπων  του Ελευθερίου Βενιζέλου, ιδίως δε η φιλοφροσύνη του προς τας κυρίας τας οποίας κατέθελξε και κατεγοήτευσε. Εξαιρετικήν συμβολήν ειςτην επιτυχίαν τηςδεξιώσεως έδωκαν  η κα Παναγιωτάτου και ο κ. Παπάς.

Ο χρονικογράφος της εποχής έγραφε την επομένην:

«Ουδέποτε το μέγαρον Αντωνιάδη και ο περί αυτόν παραδείσιος κήπος, έχησαν και θα ζήσουν εις το μέλλον, παρομοίαν ημέραν όπως την χθεσινήν. Δεν ήτο η δεξίωσις η χθεσινή ημέρα. Ήτο μία φαντασμαγορική εικόνα της Ελληνικής ακμής εις την Αλεξάνδρειαν – μιας ακμής που δεν θα σβύση ποτέ…»

Καυμένε χρονικογράφε, που είσαι να μας ιδής…

Ντ. Κ.