Περιοδικό

Μέλι από μέλι έχει διαφορά

Μέλι από μέλι έχει διαφορά

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Η Περιφερειακή Διεύθυνση Αττικής του Ε.Φ.Ε.Τ. κατά τη διενέργεια ελέγχων στο πλαίσιο του Προγράμματος «Επίσημος Έλεγχος για τη νοθεία του μελιού» έτους 2020 προέβη σε δειγματοληψία και ανακάλεσε πριν λίγες μέρες ως νοθευμένα τέσσερα μέλια που κυκλοφορούν στην αγορά, μετά από την εξέταση δειγμάτων τους, κατά την οποία διαπιστώθηκε η παρουσία της χημικής ουσίας 4-μεθυλ-ιμιδαζόλιο (4-ΜΕΙ), η οποία αποτελεί δείκτη της παρουσίας των πρόσθετων χρωστικών «καραμελόχρωμα Ε150c και Ε150d», οι οποίες δεν επιτρέπονται στο μέλι και χαρακτηρίστηκαν ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ-ΜΗ ΑΣΦΑΛΗ.

Ο Ε.Φ.Ε.Τ. απαίτησε την άμεση ανάκληση του συνόλου των συγκεκριμένων παρτίδων των εν λόγω προϊόντων και ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι σχετικοί έλεγχοι, ενώ καλούνται οι καταναλωτές που έχουν προμηθευτεί τα ανωτέρω προϊόντα, να μην τα καταναλώσουν. Για λόγους δεοντολογίας δεν αναφέρουμε το όνομα των μελιών αυτών και τις εταιρίες που το διακινούν στην αγορά, παρ΄ότι ο ΕΦΕΤ τα έδωσε στη δημοσιότητα.

 

Το μέλι είναι μια από τις πιο ωφέλιμες τροφές που υπάρχουν, είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στη θεραπεία πολλών ασθενειών και προβλημάτων υγείας.

Ωστόσο, οι περισσότεροι καταναλωτές δυσκολεύονται ή αδυνατούν να διακρίνουν εάν ένα μέλι είναι γνήσιο ή νοθευμένο.

Εδώ που τα λέμε, δεν είναι και τόσο εύκολο. Υπάρχουν πολλοί που δεν ξέρουν να διακρίνουν άλλα πράγματα, πιο εύκολα, π.χ. το μπαρμπούνι από την κουτσομούρα, τον σαργό από τη χιώνα, τη σαρδέλα από την φρίσα, τον τόνο από την παλαμίδα κ.ά.

 

Όλοι θέλουμε να αγοράζουμε φθηνά και υγιεινά προϊόντα, αλλά με το μέλι αυτά τα δύο φαίνεται ότι δεν μπορούν να συνυπάρχουν.

Οι φθηνότερες εκδοχές μελιού μπορεί να συμφέρουν αλλά αυτό σημαίνει ότι το εκάστοτε μέλι μπορεί να έχει αλλοιωθεί κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας. Κατά την επεξεργασία αυτή, το μέλι χάνει τις σημαντικές ιδιότητές του και η επίδραση του στον οργανισμό δεν είναι η ίδια.

Συνήθως το μέλι σ’ αυτές τις περιπτώσεις υποβάλλεται σε υπερδιήθηση,  η οποία δεν αφαιρεί μόνο τις ακαθαρσίες, όπως το κερί, αλλά και όλα τα ίχνη της γύρης. Το υπερδιηθημένο μέλι χρησιμοποιείται συχνά για να καλυφθούν άλλα μέλια, όπως το κινεζικό μέλι, το οποίο κατηγορείται για τη συχνή μόλυνσή του από βαρέα μέταλλα και παράνομα αντιβιοτικά.

Όπως δηλώνουν οι εταιρίες που παράγουν μέλι, αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη ώστε να μην κρυσταλλώνει το μέλι και του προσφέρει μια μεγαλύτερη διάρκεια. Εν τούτοις, η γύρη είναι εξαιρετικά σημαντική για την υγεία και δίνει στον άνθρωπο που την καταναλώνει όλα τα θρεπτικά συστατικά.

Πως μπορει κανείς να αναγνωρίσει το νοθευμένο μέλι

Η κρυστάλλωση είναι μια φυσική ιδιότητα του μελιού. Αν το μέλι δεν κρυσταλλώσει κατά τη διάρκεια του χειμώνα που έχει κρύο, τότε συνήθως το μέλι είναι νοθευμένο. Όσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητα του μελιού σε γλυκόζη, τόσο πιο γρήγορα κρυσταλλώνει. Η περιεκτικότητα του σε γλυκόζη εξαρτάται από το είδος των ανθέων που γίνεται η νεκταροσυλλογή.

Δώστε σημασία στα συστατικά που αναγράφονται στη συσκευασία του μελιού. Οτιδήποτε αναφέρει τη γλυκόζη και τη φρουκτόζη, μην το αγοράσετε.

Για να δοκιμάσετε το μέλι, ρίξτε λίγες σταγόνες ιωδίου μέσα σε ένα γυάλινο ποτήρι και στη συνέχεια προσθέστε μέλι. Αν το μέλι γίνει μπλέ, αυτό υποδηλώνει ότι έχει έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε άμυλο καλαμποκιού.

Ανακατέψτε νερό, μέλι και λίγες σταγόνες ξύδι. Αν το μείγμα αρχίσει να αφρίζει, σημαίνει ότι το μέλι έχει αλλοιωθεί.

Για να μάθετε αν το μέλι σας έχει υποστεί επεξεργασία, δοκιμάστε να το κάψετε με ένα σπίρτο. Αν η φλόγα μεγαλώσει κατά την επαφή με το μέλι, αυτό σημαίνει πως το μέλι έχει νοθευτεί.

Πάρτε ένα γυάλινο ποτήρι γεμάτο νερό και ρίξτε μέσα μια κουταλιά μελιού. Αν το μέλι πέσει στον πυθμένα του ποτηριού χωρίς να διαλυθεί είναι αγνό. Αν διαλυθεί είναι νοθευμένο.

Ρίξτε σε ένα χαρτί μερικές σταγόνες μέλι. Αν απορροφηθεί από το χαρτί είναι φυσικό προϊόν. Αν το χαρτί λιώσει το μέλι έχει πολύ νερό.

 

Η εξαγωγή (τρύγος) του μελιού από τις κυψέλες γίνεται κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών και φθινοπωρινών μηνών, πάντα μετά τη μεγάλη παραγωγή νέκταρ των φυτών στην περιοχή. Ο μελισσοκόμος αποφασίζει πόσα πλαίσια της κυψέλης και ποια θα αφαιρεθούν.

Οι μελισσοκόμοι αφήνουν από 20 κιλά ανά κυψέλη σε ήπια κλίματα μέχρι 60 κιλά σε περιοχές με πολύ σκληρό χειμώνα, έτσι ώστε η αποικία των μελισσών να μπορεί να χειριστεί προβλήματα που οφείλονται στην έλλειψη τροφής, στην κακοκαιρία ή στην ξηρασία.

Αυτή τη περίοδο βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι απατεώνες και πωλούν διάφορες γλυκαντικές ύλες, αντί για μέλι ή νοθεύουν το μέλι από τις μέλισσες. Η νοθεία του μελιού είναι ένα συχνό φαινόμενο προκειμένου να αυξηθεί η ποσότητα του μελιού. Κάποιοι «παραγωγοί» προσθέτουν γλυκαντικές ουσίες ή και «βιομηχανικό» μέλι στο μέλι των μελισσών. Επίσης πωλούνται ποιοτικά κατώτερα μέλια σαν μέλι από θυμάρι κ.λ.π.

Πώς μπορούμε να ξεχωρίζουμε ένα μη νοθευμένο μέλι;

Μπορούμε να το καταλάβουμε γνωρίζοντας την κάθε κατηγορία μελιού. Επειδή είναι πολλές οι κατηγορίες μελιού που κυκλοφορούν στο εμπόριο και δεν γίνεται να τις γνωρίζουμε όλες μπορεί ο καταναλωτής να αρχίσει να παρατηρεί και να μαθαίνει για την αγαπημένη του κατηγορία. Επίσης ένα μη νοθευμένο μέλι όταν το χύσουμε σιγά σιγά και από ένα ύψος από ένα δοχείο σε ένα άλλο, ή με ένα κουταλάκι μπορούμε να το κάνουμε αυτό, θα παρατηρήσουμε ότι δεν κόβεται αυτή η λεπτή γραμμή που δημιουργείται. Υπάρχει συνεχόμενη ροή.

Πολλές φορές έχουμε ακούσει κάποιους να λένε «Το μέλι μου ζαχάρωσε, πήρα νοθευμένο μέλι». Αυτό είναι λάθος. Τόσο το αγνό μέλι όσο και το νοθευμένο, μπορούν είτε να κρυσταλλώσουν είτε να μην κρυσταλλώσουν. Το μέλι (νοθευμένο ή αγνό) είναι ένα ασταθές υπερκορεσμένο διάλυμα, που προσπαθεί να επανέλθει στην σταθερή του κατάσταση. Άρα, μόλις βρει την ευκαιρία θα αποβάλει τα επιπλέον σάκχαρα στερεοποιώντας τα. Η κρυστάλλωση είναι μια από τις φυσικές ιδιότητες του μελιού, και δεν αποτελεί ούτε ένδειξη νοθείας ούτε ένδειξη καλής ή κακής ποιότητας. Όσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα του μελιού σε γλυκόζη, τόσο πιο επιρρεπές είναι στην κρυστάλλωση.

Γενικά τα ανθόμελα έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε γλυκόζη από ότι τα μέλια μελιτωμάτων. Όσον αφορά στην κρυστάλλωση λοιπόν, έχουμε τρεις κατηγορίες μελιού.

  1. Τα μέλια που κρυσταλλώνουν γρήγορα, από δύο εβδομάδες ως και ένα έτος, όπως το μέλι της Ερείκης, της Πορτοκαλιάς και ορισμένων ανθόμελων.
  2. Τα μέλια που κρυσταλλώνουν αργά, όπως πάρα πολλά ανθόμελα ή τα όχι αμιγή μέλια μελιτωμάτων, όπως πχ το ερεικοπευκόμελο.
  3. Τα μέλια που κρυσταλλώνουν πάρα πολύ αργά ή και καθόλου. Αυτά είναι μέλια μελιτωμάτων όπως του Πεύκου, του Ελάτου και της Δρυός (Βελανιδιάς).

 

Μπορούμε να επαναφέρουμε το κρυσταλλωμένο μέλι στην προηγουμένη υπερκορεσμένη, μη κρυσταλλωμένη κατάσταση, με την μέθοδο του “Bain Marie”. Προσοχή όμως γιατί η μέθοδος αυτή έχει να κάνει με θέρμανση, και αν δεν γίνει σωστά και το μέλι υπερθερμανθεί, τότε θα κακοποιηθεί. Θα χάσει δηλαδή μέρος των συστατικών του.

Το Bain Marie πρέπει να γίνει ως εξής: Παίρνουμε μια κατσαρόλα και βάζουμε μέσα νερό. Στον πάτο βάζουμε δύο μικρά αντικείμενα (πχ κομμάτια μάρμαρο ή τούβλο) και επάνω σε αυτά τοποθετούμε το βάζο με το μέλι. Προσοχή, το βάζο να μην ακουμπά στον πάτο της κατσαρόλας αλλά να περικλείεται από νερό. Για αυτό άλλωστε βάλαμε και τα τακάκια.

Μόλις η θερμοκρασία νερού φθάσει τους 40 βαθμούς κελσίου, τότε ξεκινάμε το διαρκές ανακάτεμα του μελιού. Το μέλι δεν είναι καλός αγωγός της θερμότητας και γι’ αυτό αν δεν το ανακατεύουμε, το μέλι που εφάπτεται στα τοιχώματα του βάζου θα “καεί” και θα κακοποιηθεί, ενώ το υπόλοιπο θα μένει δροσερό και κρυσταλλωμένο. Προσέχουμε η θερμοκρασία του μελιού και του νερού να μην περάσουν τους 40 βαθμούς.

Μόλις το μέλι ρευστοποιηθεί ξεκινάμε αμέσως την αντίστροφη διαδικασία: Δηλαδή το βάζουμε σε δοχείο με δροσερό νερό και πάλι συνεχίζουμε το ανακάτεμα. Δεν το αφήνουμε ποτέ να κρυώσει μόνο του.

Το Bain Marie αν γίνει με τον παραπάνω τρόπο, δεν καταστρέφει το μέλι.

 

Στην Ελλάδα το κρυσταλλωμένο μέλι δεν χαίρει εκτίμησης από τον καταναλωτή, ενώ σε πολλά κράτη ο καταναλωτής προτιμά το μέλι κρυσταλλωμένο και το αλείφει επάνω στο ψωμί όπως το βούτυρο. Μάλιστα, οι παραγωγοί και έμποροι εφαρμόζουν στο μέλι επεξεργασία λεπτοκρυστάλλωσης πριν το διοχετεύσουν στο εμπόριο.

Όσο για την συντήρηση και την αποθήκευση, το μέλι πρέπει να συντηρείται σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία, γυάλινα ή ανοξείδωτα, σε χώρο σκοτεινό και ξηρό μακριά από διάφορες μυρωδιές.

Τέλος, κάτι που πρέπει να προσέξουμε είναι από πού προμηθευόμαστε το μέλι. Χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς είναι πως κυκλοφορούν και πωλούνται μεγαλύτερες ποσότητες ελληνικού μελιού από αυτές που παράγονται. Έτσι φαίνετε πως κάποιοι «παραγωγοί» πουλάνε μέλι που εισάγεται από το εξωτερικό, την Κίνα για παράδειγμα, για ελληνικό.

 

Συμπέρασμα:

Για την αγορά μελιού προτιμήστε μελισσοκόμους από την περιοχή σας που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε. Για παράδειγμα, το αρωματικό θυμαρίσιο μέλι της Λήμνου!

Google NewsΑκολουθήστε το LimnosNea.gr - ΡάδιοΆλφα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσειςαπό την Λήμνο και τον κόσμο.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Back to top button