Γ. Παπαστεφάνου: Ο Γρηγ. Μανινάκης, ολοκληρωμένα !

Γιώργος Παπαστεφάνου ! Μπορεί να ανακαλύψαμε αργά τις ηχογραφήσεις που είχαν κάνει στην Αμερική οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες, όμως τους «Καφέ Αμάν Αμέρικα» τους γνωρίσαμε στην ώρα τους. Στα μέσα τής δεκαετίας τού ‘90. Μόλις είχα φύγει από την ΕΡΤ και δούλευα στο ραδιόφωνο τού Sky όταν πήρα στα χέρια μου το δίσκο που είχε βγάλει με κέφι, χιούμορ, και άλλη τόση φαντασία, μια νεότερη γενιά Ελλήνων τής Αμερικής, που ασχολούνταν περιστασιακά με το τραγούδι, αφού για τους περισσότερους η κύρια απασχόληση ήταν άλλη. Ο Γρηγόρης Μανινάκης για παράδειγμα που ξεκίνησε αυτή την ιστορία, ήταν από το 1979 και για 41 xρόνια, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο τής Νέας Υόρκης, στη Σχολή Ηλεκτρολόγων-Μηχανικών, υπήρξε μάλιστα και πρόεδρος και κοσμήτορας τής Σχολής. Στη Νέα Υόρκη είχε έρθει για σπουδές το 1963, με υποτροφία τής ποδοσφαιρικής του ομάδας, τού Παλλημνιακού. Η ψαλτική που την είχε ξεκινήσει από νωρίς ήταν ένας τρόπος για να βγάζει στη Νέα Υόρκη το χαρτζιλίκι του. Και καθώς η φύση τον είχε προικίσει με μία όντως υπέροχη φωνή, δεν άργησε να στραφεί και στο τραγούδι. Στην αρχή με την Ελληνική Λαϊκή Χορωδία τής Νέας Υόρκης, που δημιούργησε το 1974 ο Μίκης Θεοδωράκης και συνέχισε μετά ο Γιάννης Γλέζος. Σ’ αυτήν συμμετείχε και η Έλλη Πασπαλά, που δεν είχε συναντήσει ακόμα τον Μάνο Χατζιδάκι. Το 1981, Πασπαλά και Μανινάκης ανοίγουν στην Αστόρια μία από τις πρώτες ελληνικές μπουάτ με το όνομα «Μικρόκοσμος». Ο Μανώλης Ρασούλης θα περάσει από κει το 1982, όταν η Έλλη Πασπαλά θα έχει εγκατασταθεί πια στην Ελλλάδα. Στο μεταξύ ο Γρηγόρης έχει ανακαλύψει και αγαπήσει τα ρεμπέτικα και το 1994, χάρις στον δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό παραγωγό Μιχάλη Αδάμ θα γνωρίσει και τις ηχογραφήσεις τών Ελλήνων μεταναστών τού πρώτου μισού τού εικοστού αιώνα, σπάνιους δίσκους τών 78 στροφών που κάλυπταν ένα τεράστιο ρεπερτόριο. Μεταξύ των άλλων και τραγούδια γραμμένα σε ελληνοαμερικανική διάλεκτο. Έτσι γεννιέται η ιδέα για το Café Aman America, πού λέγαμε πιο πριν. Ο δίσκος με πρωταγωνιστή τον Γρηγόρη Μανινάκη και με συμμετοχή τής Άννας Παϊδούση, κυκλοφορεί το 1995 και κάνει μεγάλη εντύπωση. Οι ενορχηστρώσεις τού Τζιμ Κάρας (1942-1998) δανείζονται στοιχεία όχι μόνο από τη τζαζ, αλλά και από την λατινοαμερικάνικη μουσική, σ’ ένα πολύ ωραίο μείγμα. Ιδού σαν μικρό δείγμα, «To misteki». «Το λάθος» που θα λέγαμε εμείς, αμερικανιστί «Mistake».Το στιγμιότυπο που θα δείτε είναι από τη συναυλία που είχαν δώσει οι Café Aman America στο Θέατρο τού Λυκαβηττού τον Σεπτέμβρη τού 1997. Τραγουδάει, ο αγαπημένος μου Γρηγόρης Μανινάκης, που θα τον έχετε δει βέβαια και στις θαυμάσιες εκπομπές για το ρεμπέτικο τού Κώστα Φέρρη και τής Θέσιας Παναγιώτου στην ΕΡΤ3. Ο Γρηγόρης γεννήθηκε στην Χίο, αλλά μεγάλωσε στην Λήμνο. Εκεί έχει αφήσει, μού λέει, την καρδιά του και εκεί τού αρέσει να επιστρέφει κάθε καλοκαίρι. Και η Δέσποινα Ζήσου η φίλη μου, που τον έχει απολαύσει σε συναυλίες στο νησί, συμπληρώνει: «Μάς τραγουδούσε όλα τα παλιά και τα καινούρια με πανσέληνο και πηγαίναμε τρέχοντας να τον ακούσουμε, να τραγουδήσουμε μαζί του και να περάσουμε τις πιο όμορφες καλοκαιρινές βραδιές μας».

«Οι ψάλτες μού λέγανε ότι ψάλλω σαν τραγουδιστής και οι τραγουδιστές ότι τραγουδώ σαν ψάλτης. Ήξερα πως θέλανε με τρόπο να μού πουν πως δεν είμαι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Έκανα πως δεν καταλάβαινα και το έπαιρνα δήθεν σαν κομπλιμέντο». Ο ίδιος ο Γρηγόρης Μανινάκης μού το είπε, αυτό που ξέρω όμως εγώ είναι πως ο Γρηγόρης είναι από τις ωραιότερες φωνές που έχω ακούσει εδώ και χρόνια. Και ό,τι έχει τραγουδήσει, το έχει πει μοναδικά. Υπάρχουν στο you tube οι αναρτήσεις του και είναι εύκολο να το διαπιστώσει ο καθένας. Εγώ έχω δηλώσει θαυμαστής του από το 1995, που τον πρωτάκουσα στον δίσκο με τους Café Aman America. Maζί τους είχε έρθει και στην Ελλάδα λίγο μετά για συναυλίες, αλλά θα τον έχετε δει και στην τηλεόραση φαντάζομαι, στις ωραίες εκπομπές για το ρεμπέτικο τού Κώστα Φέρρη και τής Θέσιας Παναγιώτου. Ο Γρηγόρης Μανινάκης γεννήθηκε στην Χίο, μεγάλωσε στην Λήμνο, σπούδασε με υποτροφία στην Αμερική και από το 1979 μέχρι το 2020 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο τής Νέας Υόρκης στη Σχολή Ηλεκτρολόγων-Μηχανικών. Παράλληλα έψελνε σε εκκλησίες και τραγουδούσε για το κέφι του. Στο βίντεο που θα δείτε, μικρό απόσπασμα από την συναυλία που είχαν δώσει οι «Καφέ Αμαν Αμέρικα» στο θέατρο τού Λυκαβηττού τον Σεπτέμβρη του 1997, ο Γρηγόρης Μανινάκης τραγουδάει «To misteki», ένα από τα τραγούδια που είχαν γράψει και ηχογραφήσει στην Αμερική στο πρώτο μισό τού εικοστού αιώνα, οι Έλληνες μετανάστες μουσικοί. Στα λόγια υπάρχουν βέβαια και τα περίφημα ελληνοαμερικάνικα, άρα misteki είναι το «mistake», που στα ελληνικά το λέμε «λάθος».