Τα περίεργα με τη νηστεία του Δεκαπενταύγουστου

Τα περίεργα με τη νηστεία του Δεκαπενταύγουστου

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Γιατί τρώμε ελιές, αλλά όχι λάδι;

Γιατί τρώμε χταπόδια, μύδια, σουπιές, καλαμαράκια, ταραμά και αυγοτάραχο, ενώ νηστεύουμε από τα ψάρια;

Στα παλιά χρόνια οι Χριστιανοί μετά την ενάτη ώρα (3 μ.μ.) των νηστίσιμων ημερών κατέλυαν μόνο νερό και ψωμί. Σιγά-σιγά όμως η διάρκεια της ολοκληρωτικής αποχής από τροφή περιορίστηκε στα συνηθισμένα.

Γι’ αυτό μετατέθηκαν και οι Εσπερινοί της Τεσσαρακοστής και οι Προηγιασμένες το πρωί αλλά και άλλα είδη τροφών άρχισαν να χρησιμοποιούνται, όπως οι καρποί, τα όσπρια, το οστρακόδερμα, τα μαλάκια κ.ο.κ.
Έτσι εξηγείται και το ότι τρώμε ελιές κατά τις ημέρες πού δεν τρώμε λάδι, και θαλασσινά μαλάκια τις ημέρες πού απέχουμε από ψάρια.
Οι ελιές μπορεί να θεωρηθούν και ως καρπός, ενώ η απαγόρευση του λαδιού αφορά στα φαγητά πού παρασκευάζονται με λάδι.
Υπάρχουν βέβαια και ευλαβείς Χριστιανοί, οι οποίοι την παραμονή πού θα κοινωνήσουν απέχουν και από ελιές και από θαλασσινά.

Είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια απορία τόσο από καλοπροαίρετους πιστούς, όσο και από μερικούς πού ειρωνεύονται τις νηστείες.
Θα μπορούσε και στις δύο περιπτώσεις να υπογραμμιστεί η ελαστικότητα και το φιλάνθρωπο των σχετικών εθίμων και των κανόνων της Εκκλησίας, που δεν έχουν σκοπό να εξοντώσουν τούς ανθρώπους, αλλά να τους βοηθήσουν να ασκηθούν στην εγκράτεια και να κυριαρχήσουν στα πάθη τους.
Αν τούς σκανδαλίζουν οι τροφές αυτές, μπορούν να απέχουν από αυτές χωρίς κατά τον Απόστολο να εξουθενώνουν τούς «ἐσθίοντας» ή να «κρίνουν» (Ρωμ.14,3) την Εκκλησία για την φιλάνθρωπη τακτική της.
Εκείνο πού πρωτεύει είναι ο τονισμός της ανάγκης της νηστείας και της πνευματικής ωφέλειας πού προέρχεται απ’ αυτή, καθώς και η προσπάθεια για την κατά το δυνατόν συμμόρφωση των πιστών στις σχετικές Εκκλησιαστικές διατάξεις.