Το κάστρο της Λήμνου

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Η χώρα μας είναι γεμάτη κάστρα, πύργους και φρούρια, Τα περισσότερα από τον μεσαίωνα. Πολλά από αυτά είναι χτισμένα πάνω σε ερείπια αρχαίων ακροπόλεων. Άλλα είναι βυζαντινά. Πολύ γνωστά είναι της Μονεμβασιάς (όπου και το σπίτι του μεγάλου Έλληνα ποιητή Γιάννη Ρίτσου), το Καστέλο της Ρόδου (με το παλάτι των ιπποτών), του Μυστρά στη Σπάρτη, το ενετικό της Ναυπάκτου, της Κέρκυρας, το μοναστήρι Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στην Πάτμο (που κηρύχτηκε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO) κ.ά.

Σήμερα τα περισσότερα φιλοξενούν πολιτιστικές εκδηλώσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις.

Το ενετικό κάστρο της Λήμνου παρουσιάζει μια ιδιομορφία, που το κάνει μοναδικό.

Πρώτα απ’ όλα είναι χτισμένο σε χερσόνησο που μπαίνει βαθιά στη θάλασσα, και δεσπόζει πάνω απ’ την πόλη με τον εντυπωσιακό και επιβλητικό του όγκο. 

Είναι Βυζαντινό οχυρό, που χτίστηκε  το 1186 από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ανδρόνικο Α΄ τον Κομνηνό πάνω σε πελασγικά τείχη. Είχε πολύ μεγάλη σημασία για τον έλεγχο του βορειοανατολικού Αιγαίου. Γι’ αυτό και τα επόμενα χρόνια, από τον 13^ο μέχρι και τον 16^ο αιώνα δέχτηκε πολλές επισκευές, όπως από τον Μέγα Δούκα της Λήμνου Φιλόκαλο Ναβιγκαγιόζι (1207-1214), τον Γεώργιο Συναδηνό Άστρα (1361), τον Γενοβέζο Ιουστινιάνι (1457)  και τον Ενετό Προβλεπτή της Λήμνου Φραντζέσκο Πασκουαλίνο (1474-1477).

Τα παλιότερα τμήματά του, που είναι εξαιρετικά δείγματα κυκλώπειας τοιχοδομίας, μπορεί να τα δει κανείς απέναντι ακριβώς από την κεντρική είσοδο.  Λέγεται ότι ο Ανδρόνικος χρησιμοποίησε Βενετσιάνους μαστόρους, κι αυτό ίσως εξηγεί τον χαρακτηρισμό «Ενετικό» ή «Βενετσιάνικο» που του αποδίδεται.

Έχει δύο εισόδους.  Η μία, η κεντρική, βλέπει προς το λιμάνι και βρίσκεται ψηλά, πάνω ακριβώς από το ξενοδοχείο ΝΕΦΕΛΗ. Η άλλη είναι χαμηλά στη θάλασσα, στην άκρη του Ρωμέϊκου Γιαλού. Από το αρχοντικό του Βόντελα, όπως ανεβαίνει κανείς τα σκαλιά δίπλα απ’ το εκκλησάκι της Αγία Παρασκευής, δεξιά μονοπάτι οδηγεί στην κάτω είσοδο.

Από την κεντρική πάνω είσοδο ο λιθόστρωτος δρόμος οδηγεί σε πλάτωμα, όπου υπάρχουν ερείπια μεσαιωνικών ανακτόρων. Η βόρεια πλευρά του είναι πιο καλή και βατή, κι έχει τριπλό τείχος, πύργους και πολεμίστρες, που διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Στο πλάτωμα της κορυφής υπάρχουν απομεινάρια του δουκικού μεγάρου του Πάολο Ναβιγκαγιόζι, ο οποίος πέθανε και θάφτηκε στο κάστρο το 1277 κατά τη διάρκεια της τρίχρονης πολιορκία από τον Λισάριο, που εκτελούσε αποστολή του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Μιχαήλ 8^ου Παλαιολόγου.

Στο κάστρο, σύμφωνα με την παράδοση, έθαψαν επίσης το 1442 και την Αικατερίνη, γυναίκα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, όταν υπέκυψε στις ταλαιπωρίες κατά την πολιορκία του Κότζινου στο βόρειο μέρος του νησιού.

Παντού μέσα στο κάστρο συναντά κανείς κατακόρυφους πελώριους βράχους. Η θέα της πόλης, του νησιού και του πέλαγους, με το Άγιο όρος στο βάθος του ορίζοντα, είναι πανοραμική και πολύ εντυπωσιακή.  Μέσα στο κάστρο ζουν και κυκλοφορούν

ελεύθερα ελάφια, που φροντίζει ο Δήμος Μύρινας.

Τα βράδια το κάστρο φωτίζεται από παντού με προβολείς, κι επειδή είναι χτισμένο σε χερσόνησο που μπαίνει μέσα στη θάλασσα, δίνει την εντύπωση τεράστιου φωταγωγημένου πλοίου.

Γι’ αυτό, το κάστρο της Λήμνου αποτελεί ένα από τα τουριστικά αξιοθέατα και το επισκέπτονται χιλιάδες επισκέπτες όλο το χρόνο.