Επίκαιρα

Φράσεις της Μ. Εβδομάδας, που λέμε ολο το Χρόνο !

Λέξεις και Φράσεις από τις Ιερές Ακολουθίες  της Μεγάλης Εβδομάδας, που χρησιμοποιούμε και σήμερα στη γλωσσική μας επικοινωνία (Καθημερινά όλη τη Μ. Εβδομάδα)

Της Δέσποινας Παπαδοπούλου

«κατεπόθη ο θάνατος εις νίκος»

Απόστολος Παύλος «Προς Κορινθίους»

Στην ελληνική παράδοση η Μεγάλη Εβδομάδα  και το Άγιον Πάσχα δεν «εγκλωβίζεται» χρονικά στις ημέρες των Παθών, αλλά διαχέεται μέσω των ευαγγελικών περικοπών στην καθημερινότητα όλου του έτους. Το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού μας διατηρεί, μέσω της γλώσσας, αναλλοίωτη την πορεία του Θείου Δράματος έως την κορύφωσή του με την λυτρωτική Ανάσταση.

Οι ιερές ακολουθίες, τα δώδεκα ευαγγέλια και τα τροπάρια που ψάλλονται στην εκκλησία κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας έδωσαν πλούσιο υλικό ώστε η ελληνική γλώσσα να γίνει πλουσιότερη. Έμειναν στη γλώσσα μας φράσεις λόγιες και αρχαιοπρεπείς  που στολίζουν το λόγο, φράσεις από κείμενα που έχουν πάρει επίσημη θέση στη συνείδηση του λαού και τα θεωρεί σοφά. Ας μην ξεχνάμε πως, ιδίως στα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς, ο λαός μας έβρισκε καταφύγιο στο περιβάλλον της εκκλησίας αλλά και η εκπαίδευση που έπαιρνε ήταν μέσα από τα εκκλησιαστικά κείμενα. Έτσι λοιπόν ό,τι μάθαινε ο λαός μέσα από τα ιερά κείμενα, τα Ευαγγέλια και τις Υμνωδίες  εντυπώθηκαν βαθιά, αφομοιώθηκαν και πέρασαν σιγά-σιγά στη νεοελληνική γλώσσα.

Από την Κυριακή των Βαΐων και την πανηγυρική είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ «επί πώλον όνου», που αποτελεί την απαρχή των μαρτυρίων στην επίγεια ζωή μέχρι την Ανάσταση του Κυρίου, υπάρχουν πολλές φράσεις που τις χρησιμοποιούμε σήμερα αυτούσιες ή λίγο παραλλαγμένες στην εκφορά ή στη σημασία. Ας τις παρακολουθήσουμε:

 

ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

 «μετά βαΐων και κλάδων» (με βάγια και κλαδιά). Η φράση είναι ελάχιστα παραφρασμένη από τα αποσπάσματα των ευαγγελιστών Ιωάννη και Ματθαίου που περιγράφουν την θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Στο άκουσμα της έλευσης του Ιησού στην πόλη, όλοι χαρούμενοι έτρεξαν να Τον υποδεχθούν στρώνοντας το δρόμο με βάγια και κλαδιά: «έλαβον τα βαΐα των φοινίκων και εξήλθον εις υπάντησιν αυτώ και έκραζον: ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ» και στο κατα Ματθαίον: «ο δε πλείστος όχλος έστρωσαν εαυτών τα ιμάτια εν τη οδώ, άλλοι δε έκοπτον κλάδους από των δένδρων και εστρώννυον εν τη οδώ». Σήμερα χρησιμοποιείται μεταφορικά με τη σημασία της θριαμβευτικής και  με ιδιαίτερη επισημότητα εμφάνισης κάποιου. Παράδειγμα: «οι κάτοικοι υποδέχθηκαν τη νικήτρια ποδοσφαιρική ομάδα μετά βαϊων και κλάδων».

«μωρές παρθένες» (ανόητες, ασυλλόγιστες κόρες) εννοώντας  όσους παριστάνουν τους αθώους.

«εκτός νυμφώνος» (έξω από το νυφικό δωμάτιο) εννοώντας όσους βγήκαν από το «παιχνίδι» ή αποκλείστηκαν από κάποια δραστηριότητα που θα τους ωφελούσε.

«ιδού ο νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός» (να ο νυμφίος έρχεται) εννοώντας την απρόσμενη έλευση κάποιου ο οποίος θα καθορίσει την εξέλιξη μιας συγκεκριμένης κατάστασης.

Οι φράσεις αυτές είναι από την παραβολή των «Δέκα Παρθένων» που διασώζει ο ευαγγελιστής και απόστολος Ματθαίος: «…αίτινες (παρθέναι) λαβούσαι τας λαμπάδας αυτών εξήλθον εις απάντησιν του νυμφίου. Πέντε δε ήσαν εξ αυτών φρόνιμοι και αι πέντε μωραί...» και λίγο παρακάτω: «…μέσης δε νυκτός κραυγή γέγονεν.  ιδού ο νυμφίος έρχεται, εξέρχεσθε εις απάντησιν αυτού». Η φράση ολοκληρωμένη από το τροπάριο που ψάλλεται τη Μεγάλη Δευτέρα, Μεγάλη Τρίτη και Μεγάλη Τετάρτη είναι: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός. και μακάριος ο δούλος όν ευρήσει γρηγορούντα. ανάξιος δε πάλιν όν ευρήσει ραθυμούντα».

 

«Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…»  (η γυναίκα που περιέπεσε σε πολλές αμαρτίες, η ανήθικη γυναίκα). Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να χαρακτηρίσει κάποιον ή κάποια που μετανοεί για λάθη και αμαρτίες που έχει πράξει, ζητώντας συγγνώμη και μία δεύτερη ευκαιρία. Η φράση προέρχεται από το δοξαστικό τροπάριο, το δημοφιλέστερο και πιο γνωστό της Κασσίας ή Εικασίας, γνωστότερης με το όνομα Κασσιανή, βυζαντινής ποιήτριας του 9ου αιώνα. Διαβάζουμε την αρχή του υπέροχου αυτού ποιήματος: «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, την σήν αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει…».

Θα ακολουθήσει η  Μ. Τριτη

Google NewsΑκολουθήστε το LimnosNea.gr - ΡάδιοΆλφα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσειςαπό την Λήμνο και τον κόσμο.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Back to top button