Γιατι πηγαίνουμε Σχολείο

ΓΙΑΤΙ ΠΗΓΑΙΝΟΥΜΕ ΣΧΟΛΕΙΟ;

(Μια βιωμένη σχολική ιστορία)

Της Βαρβαρας Βαγιάκου Βλαχοπούλου

Μια χρονιά μας έκατσε στα φιλολογικά ένας κοντόχοντρος χωρίς λαιμό καθηγητής, ιστορικός ήταν, αλλά δίδασκε και Αρχαία –Νέα. Λόγου πάχους, πιο πολύ μούγκριζε παρά ανάσαινε. Όμως ήταν πρωτοποριακός για τα δεδομένα της στενοκέφαλης συντηρητικής εκείνης εποχής. Πνευματώδης, διανθιστής, ανεκτικός, θυμόσοφος. Μας σερβίριζε το μάθημα έδεσμα στο πιάτο, φρέσκο, γεμάτο αλήθεια και ζεστασιά. Το εκτιμήσαμε αναλόγως και τον παρακολουθούσαμε επιμελώς, απολαυστικά θα έλεγα. Ήταν ο μόνος καθηγητής που, ίσως για να αντισταθμίσει το κόμπλεξ του κοντόχοντρου, κατάφερνε να μας αποθηκεύσει γνώσεις στο μυαλό, χωρίς πολύ διάβασμα. Δε μας καταπίεζε. Απλά μας έδινε να καταλάβουμε πως τα πράγματα δε γίνονται χωρίς κόπο, κοιμάσαι ξύλο ξυπνάς βιολί. Μας προβλημάτιζε με έξυπνη τακτική και μας έφερνε στο φιλότιμο, αυτό που όλοι οι άλλοι επικαλούντο, αλλά κανένας τους δεν ήξερε να διαχειριστεί την εξόρυξή του.

Μια μέρα έπιασε την κιμωλία κι έγραψε στον μαυροπίνακα μια ερώτηση με ένα τεράστιο ερωτηματικό. «ΓΙΑΤΙ ΠΗΓΑΙΝΟΥΜΕ ΣΧΟΛΕΙΟ;»

Σιγά τα λάχανα,σιγά τα παραπούλια.Μα για να γίνουμε άνθρωποι. Αμ … δε. Δεν ήταν αυτή η σωστή απάντηση. Έπιασε απ’ τη δεξιά μπάντα τα θρανία και έναν έναν μας ρωτούσε. Εμείς στύβαμε το μυαλό μας- όποιο διέθετε ο καθένας – για να δώσουμε υποτίθεται τη σωστή απάντηση και να φρενάρουμε τη μεγεθυντική τάση του ερωτηματικού, που όσο η ώρα περνούσε, τόσο αυτό γιγαντώνονταν. Ελάχιστοι διαφοροποιήθηκαν απ’ τη τετριμμένη χιλιάκουστη και καλά εμπεδωμένη, από καταβολής οικογένειας απάντηση, πως «Στο σχολείο πηγαίνουμε για να γίνουμε άνθρωποι», τονίζοντας όσο πιο δυνατά μπορούσαμε την οξεία πάνω στο άλφα. Μια παραλλαγή ξεστομίστηκε εκ στόματος Ζαφειρούλας «Για να γίνουμε ἀθρῶποι», είπε τονίζοντας στομφωδώς το ωμέγα. Μέσα στο εύφορο έδαφος, η περισπωμένη πάνω στο ωμέγα σε μέγεθος χελιδόνας, έπεσε σα σπίθα, ότι χρειαζόταν το πνιγμένο στο λαρύγγι μας γέλιο για να πάρει μπουρλότο και να γίνει χάχανο. Η τάξη σείστηκε συθέμελα και η κοιλιά του καθηγητή μας ανεβοκατέβαινε τη σεισμική κλίμακα των ρίχτερ. Τι να έκανε κι αυτός ο φουκαράς. Ξεχείλισε ο αυθορμητισμός του και εκφράστηκε μαζί μας. Τι πιο φυσικό;

Το δρώμενο είχε κορμό, ο οποίος είχε επεξηγηθεί και προσυμφωνηθεί μαζί μας απ’ τον ίδιο τον καθηγητή. Με το σήκωμα των φρυδιών του προς τα πάνω, που θα σήμαινε λάθος απάντηση, ο μαθητής που την έδινε είχε την υποχρέωση να βγει στο διάδρομο. Επί τούτου είχε σηκωθεί ο ίδιος και είχε ανοίξει την πόρτα.

Στο βάθος μιας κενής αίθουσας ένας κοντόγιωμος καθηγητής με εμφανή τα σημάδια κόπωσης στη μετωπική του χώρα απ’ το ανεβοκατέβασμα των φρυδιών του, έπιασε την κιμωλία και κάτι έγραψε στον πίνακα. Προφανώς τη σωστή απάντηση, αυτή που ήθελε ν’ ακούσει και που δεν την άκουσε.

Μας έμπασε ξανά στην τάξη και με το μάτι λαίμαργο διαβάσαμε στο πίνακα. «Στο σχολείο πηγαίνουμε για ν’ αγαπήσουμε τη μάθηση».

Ξανακάτσαμε στα θρανία μας… και σηκωθήκαμε τρία χρόνια μετά (το Γυμνάσιο ήταν εξατάξιο τότε), χωρίς κανένας μας να έχει αγαπήσει τη μάθηση. Γιατί; Γιατί η μάθηση χρειαζόταν ένα άλλο περιτύλιγμα για ν’ αγαπηθεί και όχι αυτό με το οποίο μας την επέβαλαν δηλ. την καταπίεση, τον αυταρχισμό, την έλλειψη σεβασμού των δικαιωμάτων μας, που ναι μεν δεν τα γνωρίζαμε επίσημα, υπόβοσκαν όμως και διάβρωναν τα εμπεδωμένα πρέπει.

Ο σεβασμός του εκπαιδευτικού προς το παιδί ανύπαρκτος. Θεωρούσαν πως μόνο το αντίθετο ήταν το σωστό. Από ΔΩ οι άνθρωποι από ΚΕΙ οι ἀνθρῶποι .Η εκπαίδευση είχε παραμείνει απαίδευτη η ίδια, να υπηρετεί ακόμα τον στίχο του Μένανδρου (ποιητής του 4ου π.χ. αιώνα) ο οποίος έλεγε: «ο μη δαρείς άνθρωπος, ου παιδεύεται».

Ύστερα από εξήντα περίπου χρόνια (έχασα κι ίδια τον λογαριασμό), ενώ προσπαθώ να πιστέψω στο μέλλον (έχω πέντε εγγόνια και τα νοιάζομαι)… ενώ θέλω, δε θέλω μ’ εξουσιάζει το παρόν (αλλιώς πώς να επιζήσεις) … ανακαλύπτω πολλές φορές τον εαυτό μου εγκλωβισμένο στο παρελθόν. «Κανείς δε θα ξεφύγει τη γενιά του» έλεγε ο Σικελιανός.Η λέξη άνθρωπος δεν έχει διαγραφεί απ’ το όλο concept. Όταν οι γονείς μας έλεγαν πήγαινε στο σχολείο να γίνεις άνθρωπος εννοούσαν βεβαίως να μορφωθείς και μέσα απ’ τη μόρφωση να αποκτήσεις κοινωνική κουλτούρα.

Η απάντηση που τώρα θα έδινα στο ερώτημα του καθηγητού μου είναι πιο σύνθετη συμπληρωματική τρόπον τινά, που απορρέει απ’ τη βαρύτητα των εξήντα χρόνων, η οποία μετακύλησε την μεταφορική έννοια της λέξης άνθρωπος= κουλτούρα, σ’ ένα παράγωγο αυτής την ΑΝΘΡΩΠΙΑ απαραίτητη αρετή στα χρόνια που ζούμε.

ΑΡΑ: Ναι στο σχολείο πηγαίνουμε για να αγαπήσουμε τη μάθηση ΜΗΠΩΣ ΕΣΤΩ μέσα απ’ αυτή εμπεδώσουμε επιτέλους πως άνθρωποι και ἀνθρῶποι είναι το ίδιο πράγμα.

Καλή σχολική χρονιά!!!

Βαρβάρα Βαγιάκου-Βλαχοπούλου

LimnosNea.gr : Φωτογραφίες απο σχολικές τάξεις μιας  άλλης δύσκολης εποχής