Γιώτα Λύδια, μια μεγάλη λαϊκή φωνή
Γιώτα Λύδια, μια μεγάλη λαϊκή φωνή
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Καλό είναι να θυμόμαστε παλιά τραγούδια και τραγουδιστές που σφράγισαν την εποχή τους. Όπως, για παράδειγμα, την Γιώτα Λύδια.
Γεννήθηκε το 1934 στην Αθήνα, στην Νέα Ιωνία, έχοντας καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Παντρεύτηκε στα 14 της τον συμπατριώτη της Μικρασιάτη και μετέπειτα συνθέτη των μεγάλων επιτυχιών της Στράτο Ατταλίδη και στα 15 της γεννάει τον μοναχογιό της. Μπήκε στην δισκογραφία το 1954 με την προτροπή του συζύγου της και του συνθέτη Γεράσιμου Κλουβάτου, του οποίου τραγούδησε και τα δύο πρώτα τραγούδια της. Ο μαέστρος Χρυσίνης τότε την βάφτισε Λύδια. Αμέσως αναγνωρίστηκε η αξία και το σπάνιο μέταλλο της φωνής της και όλοι οι συνθέτες θέλησαν να συνεργαστούν μαζί της. Τραγούδησε Τσιτσάνη, Παπαϊωαννου, Χιώτη (Ηλιοβασιλέματα κ.α), Καραπατάκη, Λαύκα, Μητσάκη, Μπακάλη, Δερβενιώτη, και βέβαια Απόστολο Καλδάρα, με τον οποίο ανέδειξαν το σπουδαίο και διαχρονικό τραγούδι Συ μου χάραξες πορεία. Η ίδια χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι τραγουδάει με ευκολία όλα τα είδη του τραγουδιού πάντα με μεγάλη επιτυχία, σμυρναίικα, τσιφτετέλια, ζεϊμπέκικα, μικρασιάτικους αμανέδες, ελαφρό- μοντέρνο τραγούδι, νησιώτικα, αλλά και δημοτικά, τα οποία είχαν σημαντική θέση στο ρεπερτόριο της.
Πρωτοβγαίνει στο πάλκο δίπλα στον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα στο κέντρο ”Μαντουμπάλα”. Οι δυο σπουδαίοι ερμηνευτές ένωσαν τις φωνές τους και σε δίσκους (Συννεφιασμένη Κυριακή, Καβουράκια, κ.α.). Το 1960 τραγουδάει μια μεγάλη σειρά τραγουδιών του Στράτου Ατταλίδη και του Κώστα Βίρβου: Γύρνα πάλι γύρνα, Ο ταυρομάχος, Η τσιγγάνα η Μαρίτσα, Έλα γύφτο μ’ έλα, Πες μου γιατί, Σαν ζητιάνα σε κοιτώ, Αχ ας μπορούσα (στίχοι Γ. Κοινούση) και βέβαια το Γιατί θες να φύγεις πού θα πας, ένα τραγούδι σταθμός που σημείωσε ένα αξεπέραστο μέχρι και τις μέρες μας δισκογραφικό ρεκόρ, πούλησε παραπάνω από 845.000 δίσκους.
Η ίδια ήταν κοντά και στο ξεκίνημα του Στράτου Διονυσίου στο τραγούδι Φύγε-φύγε. Ξεχωριστή στιγμή στην καριέρα της είναι η συνεργασία της με τον Μίκη Θεοδωράκη. Ερμήνευσε κομμάτια από το τραγούδι του νεκρού αδερφού όπως, Κοιμήσου αγγελούδι μου, Μελαχροινή μου κοπελιά, Ο ουρανός είναι κλειστός, Προδομένη αγάπη και εμφανίζεται μαζί του στα θέατρα Κεντρικόν και Καλουτά μαζί με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Το 1965 ξανασυνεργάζεται με τον Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα στο Φαληρικόν, εκεί όπου είπε ο Καζαντζίδης το οριστικό αντίο στις πίστες. Το 1967-1968 γνωρίζει και πάλι μέρες δόξας, συνεργάζεται με τον Άκη Πάνου αφήνοντας κληρονομιά ένα από τα σπουδαιότερα τραγούδια μέχρι σήμερα το Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα, ενώ το τραγούδι της σε μουσική και στίχους του Νίκου Δαλέζιου Να’ χα εκατό καρδιές σπάει ακόμα μία φορά ρεκόρ πωλήσεων. Την ίδια εποχή τραγουδάει στη Φαντασία με τους Τσιτσάνη, Μενιδιάτη, Λαμπράκη, Σούκα, Ρεπάνη, Κατινάρη, Λιόση κ.α. Εκεί γνωρίζει τον δεύτερο σύζυγό της. Ακόμη ηχογραφεί τραγούδια του Κατινάρη, Καραμπεσίνη, Κοινούση, Ρεπάνη, Δαλέζιου, Καρανικόλα, ενώ ερμηνεύει Το συμφέρον του Μάρκου Βαμβακάρη σε ενορχήστρωση Σταύρου Ξαρχάκου.
Στα τέλη του ’60 και αρχές του ’70, τα πράγματα στο τραγούδι αλλάζουν προς το χειρότερο για τους παλιούς ερμηνευτές, έτσι η Λύδια αποσύρεται από τα μαγαζιά και αραιώνει την δισκογραφική της παρουσία. Τότε όμως θα γνωρίσει την αποθέωση τραγουδώντας επί σειρά ετών στους ομογενείς της Αμερικής και της Αυστραλίας. Δισκογραφικά βγάζει τους δίσκους Δύο φωτιές, Χίλια μαχαίρια, Γιώτα Λύδια με τη συμμετοχή του Τάκη Σούκα και το 1974 το Μία παρασκευή.
Η επιστροφή της στην δισκογραφική εταιρεία, από όπου βγήκε και η οποία είχε μετονομαστεί σε minos, έγινε το 1976 με το άλμπουμ Επιστροφή στις ρίζες, ένας δίσκος με σμυρναίικα τραγούδια και αξεπέραστες ερμηνείες από την ανατολίτικη, λυγμική και γεμάτη γυρίσματα φωνή της. Το 1977 κυκλοφορεί ακόμη έναν δίσκο στην εταιρεία, το Μπορεί των Βασίλη Βασιλειάδη και Τάκη Μουσαφίρη, ενώ εμφανίζεται στο κέντρο του Κώστα Καρουσάκη.
Αρχές του ’80 η Λύδια απείχε συνειδητά από τα πράγματα, με εξαίρεση τη συμμετοχή της στον δίσκο του Γιάννη Μαρκόπουλου Βαριά λαϊκά, ώσπου το 1984 επανέρχεται στο τραγούδι με την προτροπή του Γιώργου Νταλάρα, που εκείνη την περίοδο μεσουρανούσε, ηχογραφώντας έναν δίσκο που τραγουδούσαν μαζί και χωριστά, παλιά λαϊκά τραγούδια. Ο δίσκος είχε την ονομασία Καλημέρα κυρία Λύδια, που διάλεξε ο Νταλάρας για να τιμήσει την μεγάλη τραγουδίστρια και θεωρείται από τους καλύτερους δίσκους της δεκαετίας του ’80 γνωρίζοντας μεγάλη εμπορική επιτυχία με πωλήσεις άνω των 180.000 αντιτύπων. Επίσης εμφανίζεται στο Παλαί ντε Σπορ της Θεσσαλονίκης δίπλα στον Γιώργο Νταλάρα και την Χαρούλα Αλεξίου.
Το 1986 κυκλοφορεί ο τελευταίος δίσκος της στη minos με τίτλο Καθαρά και ξάστερα με δημιουργίες των δύο μεγάλων συνθετών της εποχής, Τάκη Σούκα και Χρήστου Νικολόπουλου. Εμφανίζεται με τον Σούκα και τον Κοντογιάννη στις Νταλίκες και αργότερα με τον Απόστολο Καλδάρα. Στα χρόνια του ’90 πραγματοποιεί δύο ακόμη σημαντικές εμφανίσεις με τον Αντώνη Βαρδή και τη Χριστίνα Μαραγκόζη στο Ζουμ και στον Διογένη με την Πόλυ Πάνου και ηχογραφεί ακόμη δύο δίσκους. Το 1997 κάνει την τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση και παρουσία της στα κέντρα, δίπλα στον Βαγγέλη Κονιτόπουλο.
ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ.jpg
Ακολουθήστε το