Η Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου  για τον Νίκο Καζαντζάκη και με ένα αδημοσίευτο ποίημα της γι Αυτόν!

Η Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου  για τον Νίκο Καζαντζάκη

γράφει η Δέσποινα Παπαδοπούλου

Σήμερα συμπληρώνονται 67 χρόνια (26 Οκτώβρη 1957) από τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη, του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα και διανοητή. Η προσφορά του στη Νεοελληνική Γραμματεία είναι πολύτιμη και το έργο του πάντα θα είναι σημείο αναφοράς, έμπνευσης και οδηγός για τους δρόμους του μέλλοντος.

Στη μνήμη λοιπόν του μεγάλου μας συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη θα θυμηθούμε και την δική μας μεγάλη συγγραφέα που χάσαμε πριν ένα χρόνο (17 Ιουνίου 2023) και μας λείπει αφάνταστα, την Μαρία Λαμπαδαρίδου Πόθου. Ο Καζαντζάκης ήταν ένας από τους αγαπημένους συγγραφείς και διανοητές της Μαρίας όταν έκανε τα πρώτα της διαβάσματα σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια της νεότητάς της στη Λήμνο. Την «Ασκητική» την είχε σαν «ευαγγέλιο», όπως η ίδια έλεγε. Το 1957 η Μαρία των 24 ετών τότε, όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Ν. Καζαντζάκη στις 26 του Οκτώβρη, συγκλονίστηκε τόσο πολύ και έγραψε ένα ποίημα αφιερωμένο στη μνήμη του. Αυτό το ποίημα η Μαρία δεν το δημοσίευσε ποτέ, όμως το απάγγειλε η ίδια (σε δημόσια πρώτη) σε μια συνάντηση αφιέρωμα για τον Καζαντζάκη στον Ιανό τον Ιανουάριο του 2017.

Στο βιβλίο της «Τα μονοπάτια του Αγγέλου μου- Τα φιλντισένια μονοπάτια της ζωής μου» η Μαρία Λαμπαδαρίδου γράφει:

«Κυριακή 4 Οκτωβρίου 1970

Στον τάφο του Καζαντζάκη στο Ηράκλειο. Πήγαμε να προσκυνήσουμε στον τάφο του Καζαντζάκη. Ακούμπησα στο πέτρινο μνημείο, όπου δεσπόζει ο λόγος του «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λεύτερος». Να το δω. Και από τα μάτια μου κυλούσαν τα δάκρυα. Θυμήθηκα όλα εκείνα τα μοναχικά χρόνια στη Λήμνο που διάβαζα την «Ασκητική» του. Θυμήθηκα τις συγκινήσεις που έζησα με τα μυθιστορή ματά του. Τόσο μάταια είναι όλα. Ζούμε τη ματαιότητα. Και γράφουμε για να ξεχνάμε τον θάνατο. Από φόβο γράφουμε. Να ξεγελάσουμε τον Χρόνο…».

Ακολουθεί το ποίημα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου που έγραψε για ν’ αποχαιρετήσει τον αγαπημένο της Kρητικό Νίκο Καζαντζάκη:

«Έγινες τώρα έρμο τραγούδι κι ακατάδεχτο

Κατάκοποι σχολάσαν οι μαστόροι σου

τα σύνεργά τους κρέμασαν στον τάφο σου

και στης σιωπής την όχθη πέρασαν.

 

Γδύθηκες το χώμα που σε δούλεψε

τυραγνισμένο, πικραμένο

στεριώνοντας τη ρευστή τυράγνια του λόγου σου.

 

Τώρα στα άνθια του τάφου σου ανεβαίνεις

μας στέλνεις χαιρετίσματα με τ’ άρωμά του.

 

Στο σπλάχνο σου έθρεψες το σπόρο της σοφίας

κι η φύτρα ντύθηκε το λόγο σου

ήσουν η γη εσύ κι απάνω της

σοφίλιασες τον κόσμο.

 

Σβώλο στα χέρια σου κρατούσες την ψυχή σου

Κι εμάχουσουν να στερεώσεις το θεό.

Πλάνταζες μες τα σύνορα τ’ ανθρώπου

κι άγρια τα γκρέμισες κι ομπρός όρμησες

με νερό, φωτιά και δύναμη

κι έχτισες άνθρωπο καινούριο

κι έστησες μέσα του ολοκαίνουριο θεό

Τον είπες «Ελευτερία».

 

Σκυμμένος στην άβυσσο αφουγκραζόσουν

την κραυγή τ’ ανθρώπου

αφουγκραζόσουν την κραυγή του θεού

κι άξαφνα έσπασαν τα σύνορά τους

σα νύχτα που την τρώει το φως.

 

Την Κρήτη φόραγες στον κόρφο σου

με ήλιο αττικό την πίκρα σου έτρεφες

έπλασες τις αλήθειες σου

με κακοτράχαλο υλικό.

 

Τον κόσμο γεύουσουν για πρώτη όλο φορά

έγδυσες των πραγμάτων τα χοντρά κορμιά

με τις αρίφνητες ψυχές τους μίλησες.

 

Πουλί ήταν το μελλούμενο

και τη λαλιά του

έπινες απ’ της σιωπής τις φούχτες.

Την χρυσαλίδα άχνισες στην απαλάμη σου

κι έβγαλε φτερούγες χρυσές.

 

Την ύλη αποπνεμάτωσες στα δάχτυλά σου

Την ιδέα κόρμιασες με πόθο και κρασί

στου νου σου τ’ αλώνι ελίχνισες τη λάσπη

να κάνεις το σκοτάδι φως.

 

Εσύ το χώμα και το πνέμα

Φίλιωσες στα σωθικά σου

ο λόγος δε σε χώρεσε

κι έγινες χορός και μουσική.

 

Του κόσμου τ’ άρμενο κυβέρνησε

ο καπετάνιος νους σου

σε θάλασσες πρωτόγνωρες

όπου ανακάλυψες τη γης του μόχθου, τον άνθρωπο του μόχτου

 

Το θάνατο έπλυνες με φως

με το σουραύλι σου

έκαμες το σκούληκα πεταλούδα

να γνωριστείς με τ’ ορατό και με τ’ αόρατο.

 

Του Ομήρου ανάστησες τα κόκκαλα στην πένα σου

του Ομήρου κράτησες στα χέρια σου τη λύρα

τη μούσα του φόρεσες πολύτροπος.

 

Στο βράχο του θεού ανηφόρησες

σάρκα με σάρκα πάλεψες μαζί του

κι απ’ τις πληγές σου έτρεχε φως

που ντύνονταν τις λέξεις το ζεστό κορμί.

 

Τώρα κρατάς χεραγκαλιά τον αδερφό σου θάνατο.

Τώρα δεν έχει πια ο Ζορμπάς αφεντικό

μέσα σου δεν ξανασταυρώνεται ο Χριστός

τώρα στο σπλάχνο μας φύτρο βγάνει ο λόγος σου!»

 

Δέσποινα Παπαδοπούλου 26 Οκτώβρη 2024