Λήμνος- Υδάτινοι Πόροι

Λήμνος- Υδάτινοι Πόροι

του Κώστα Αδαμίδη

τις 27 Νοεμβρίου 2020 πραγματοποιήθηκε Διαδικτυακή συζήτηση για το Αναπτυξιακό Μέλλον της Ικαρίας και της Λήμνου,στην οποία ομιλητές από πλευράς Λήμνου ήταν ο Δήμαρχος Λήμνου,ο υπογράφων,ενώ από πλευράς επιχειρηματιών  ό κ. Αλεξάνδρου  Αλέξανδρος και η κ. Ποριάζη  Φωτεινή. Με δεδομένο ότι οι απόψεις μας συγκλίνουν σε θέματα Υδάτινων πόρων του νησιού μας,  ζητήθηκε από τον κ. Ηλία Κότσαλη να κάνω μια σύντομη αναφορά στο θέμα,  καθώς η αποτύπωση της  διευρυμένηςσυζήτησης είναι πρακτικά δύσκολη υπόθεση.

ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ

Με το ΦΕΚ 2019/17-9-2015 εγκρίθηκε το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτινων πόρων Νήσων Αιγαίου. Στο σχέδιο επισημαίνεται αφενός το πρόβλημα ποσότητας των νερών της Λήμνου,  αλλά και η ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπισή τους.

Στις 16-4-2019 εγκρίθηκε η “Αναθεώρηση του χωροταξικού Περιβάλλοντικού Σχεδιασμού” της Π.Β.Α., η οποία κάνει  ειδική  επισήμανση “για την ανάγκη λήψης  μέτρων στη Λήμνο”, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα ποιότητας-ποσότητας  των νερών  του  νησιού.

Το 1991  έγινε αναγνωριστική μελέτη για προσδιορισμό σημείων όπου δυνητικά θα κατασκευάζονταν Λιμνοδεξαμενές σε Λέσβο, Λήμνο, Αι  Στρατή. Η μελέτη έγινε από το Υπουργείο Γεωργίας.

ΔΕΔΟΜΕΝΑ

-Σύμφωνα με μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ 2008 η ζήτηση νερού ανά χρήση είναι η εξής: Αρδευτική χρήση 63,94% κτηνοτροφική χρήση 5,42% , ενώ η χρήση για άρδευση,  βιομηχανική,  τουρισμό αντιστοιχεί στο 30,64 της συνολικής ζήτησης.

-Στη Λήμνο κατασκευάστηκαν: το φράγμα Κοντιά-Αγίου Δημητρίου (ολοκλήρωση 1976) χωρητικότητα 1.000.000 όμως και του Θάνους ,που ολοκληρώθηκε το 1997,χωρητικότητας 90.000 όμως.

-Το πρόβλημα για τη Λήμνο εντοπίζεται κυρίως σε περιοχές γύρω από τον Κόλπο του Μούδρου και στο Β.Α. τμήμα της Λήμνου. Η Λήμνος έχει ελλειμματικό υδάτινο ισοζύγιο και επιβάλλεται να αναληφθεί προσπάθεια συντονισμένης αντιμετώπισης από Δήμο-Περιφέρεια-Κεντρική Διοίκηση των προβλημάτων ποσότητας, ποιότητας και Διαχείρισης.

-Τι έγινε μέχρι σήμερα:

Πέραν των δύο προαναφερόμενων έργων.  Πραγματοποιήθηκε μελέτη “Διαχείρισης Υδάτινου Δυναμικού ” από τον τέως Δήμο Μούδρου από το Ε.Θ.Ι.Α.Γ.Ε (Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας) 2001. Το 2015 (ως Αντιπεριφερειάρχης  ο υπογράφων) έγινε συνάντηση στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Υ.Π.ΑΑ.Τ.) προκειμένου να υπάρξει μια πιο  οργανωμένη προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων νερού που αντιμετωπίζει η Λήμνος. Στη συνάντηση αυτή διαπιστώθηκε η ύπαρξη της Αναγνωριστικής μελέτης που προαναφέραμε και αφορά τον προσδιορισμό (11) θέσεων για την κατασκευή λιμνοδεξαμενών και φραγμάτων.

Ύστερα από κοινή έρευνα Μηχανικού που όρισε η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και Υπαλλήλου του Υ.Π.Α.Α.Τ. ανευρέθησαν μελέτες που αφορούν στα φράγματα Κάσπακα (1995 και 1997) και Ατσικής (1995 και 1997). Οι μελέτες ψηφιοποιήθηκαν με δαπάνη της Περιφ. Βορ. Αιγαίου Π.Β.Α.), ώστε να καταστεί δυνατή η επικαιροποίηση τους και εντάχθηκαν στον επόμενο προϋπολογισμό της. Οι αλλαγές στην νομοθεσία των Δημόσιων Συμβάσεων (Ν.4412/16) και των ερμηνευτικών εγκυκλίων καθυστέρησαν την ανάθεση επικαιροποιήσεων και συμπληρώσεων των φραγμάτων ΚΑΣΠΑΚΑ & ΑΤΣΙΚΗΣ. Να επισημανθεί ότι έργα φραγμάτων και  Λιμνοδεξαμενών απαιτούν πολλές και σύνθετες μελέτες. Το Γενάρη του 2019 υποβλήθηκαν Τεχνικά Δελτία από  το Επαρχείο Λήμνου για χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

Στο “Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτικου Διαμερίσματος Νήσων Αιγαίου ” υπήρχε  πρόβλεψη για οριζόντια σύνταξη Γενικού Σχεδίου Ύδρευσης (MASTER PLAN) από τους του Δήμους.Στο πλαίσιο αυτό είναι σε εξέλιξη το Master Plan του Δήμου Λήμνου.

Από τα παρατιθέμενα στατιστικά στοιχεία για τη χρήση του νερού καθίσταται προφανές,ότι για την αποδοτικότερη γεωργία,  περισσότερο τουρισμό αλλά και επιμέρους χρήσεις θα απαιτηθούν αυξημένοι υδάτινοι πόροι. Μέχρι σήμερα οι δυνατότητες χρήσης του νερού ήταν απόλυτα εξαρτημένες από τις ετήσιες βροχοπτώσεις και επομένως τις δυνατότητες του ετήσιου υδρολογικού κύκλου.

Το σημερινό μοντέλο εκτατικής διαχείρισης με την εκμετάλλευση των υπόγειων υδροφορέων πέραν των δυνατοτήτων τους οδηγεί στην υφαλμύρινση.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ : Είναι αδήριτη ανάγκη πλέον η ολοκλήρωση του Σχεδίου Διαχείρισης του νερού ολόκληρης της Λήμνου.  Έτσι θα αποφύγουμε την αποσπασματική και άναρχη κατασκευή έργων. Οι υφιστάμενες προτάσεις του Υ.Π.Α.Α.Τ. πρέπει να υιοθετηθούν,  δεδομένου ότι αποτελούν δίκτυο μικρών φραγμάτων για κάθε δυνατό σημείο και προσδιορίστηκαν από ειδικούς επιστήμονες του Υπουργείου  Γεωργίας. Είναι λογικό να υλοποιηθούν μεσομακροπρόθεσμα,  αλλά θα υλοποιηθούν εφόσον ολοκληρωθούν οι μελέτες και εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι.  Στην υλοποίηση τους συνηγορεί η υιοθέτηση από την Ε.Ε. και την Κεντρική Διοίκηση ανάλογων παρεμβάσεων για την “Πράσινη Ανάπτυξη”-Κλιματική Αλλαγή.

Οι προτάσεις του MASTER PLAN για την ύδρευση είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν,  ώστε να περιοριστούν οι απώλειες και να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός που αφορά την ύδρευση.

Τέλος αποτελεί σημαντικό πρόβλημα η έλλειψη φορέα ενιαίας διαχείρισης των Υδάτινων Πνόρων ο οποίος θα διαχειρίζεται το ισοζύγιο των νερών (πηγών-φραγμάτων-πάσης φύσεως αντλήσεων-βιολογικών καθαρισμών) αμβλύνοντας τη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των διάφορων χρηστών και θα εξασφαλίζει την αειφορία τους.

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΔΑΜΙΔΗΣ

Περιφερειακός Σύμβουλος ΠΒΑ

LimnosNea.gr : Η φωτογραφία του Χρηστου Κακαρνιά  ειναι από χείμαρρο  μετά τις πρόσφατες βροχές. Το νερό που έπεσε στη Λημνο πήρε το δρόμο για τη θάλασσα…