Ο ουρανός συννεφώδης η γη τσαμουρώδης

Ο ουρανός συννεφώδης η γη τσαμουρώδης

 Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης 

Μόλις ανοίξω το κινητό μου το πρωί, η πρώτη είδηση στο ιντερνέτ είναι για τον καιρό. Τόσο αναλυτικά, μετεωρολογικά και επιστημονικά, που στο τέλος δεν είμαι σίγουρος για τίποτα. Κατά τόπους, από μεταβλητές διευθύνσεις, ενδέχεται, τις πρωινές μέχρι τις απογευματινές ώρες, ασθενείς όμβροι με πιθανότητα ισχυρών καταιγίδων, με παροδικά ανοίγματα, δεν αποκλείεται, εις τα πεδινά και τα ημιορεινά κλπ. κλπ.

Παλιά δεν ήταν έτσι. Δεν υπήρχε ιντερνέτ, ούτε δελτίο πρόγνωσης καιρού. Και τα πράγματα ήταν απλά και ξεκάθαρα. Έριχνες μια ματιά έξω από το παράθυρο στον ουρανό κι αμέσως καταλάβαινες τι καιρό θα κάνει, ιδίως το χειμώνα. Οι συχνές συννεφιές και η βροχή μετέτρεπαν τους χωμάτινους δρόμους σε λάσπη. Στα ποντιακά, «Ο ουρανός συννεφώδης, η γη τσαμουρώδης»!

Την εποχή εκείνη η λάσπη στους δρόμους της πόλης ήταν κάτι συνηθισμένο γιατί υπήρχαν πολλοί χωματόδρομοι. Κάθε φορά που έπιανε βροχή οι άνθρωποι είχαν να παλέψουν με τη λάσπη και τα λασπόνερα. Τα κάρα που περνούσαν έκαναν ακόμα πιο δύσβατους τους δρόμους. Σ’ έναν λασπωμένο δρόμο ήταν αδύνατον να κρατήσεις καθαρά τα ρούχα και τα παπούτσια σου. Τα μπατζάκια και οι κομψές γυναικείες κάλτσες γέμιζαν αντιαισθητικές πιτσιλιές που χαλούσαν όλη την προσεγμένη εμφάνιση. Γι΄αυτό πολλοί αντί για παπούτσια φορούσαν λαστιχένιες μπότες.

Ο μεγάλος μπελάς όμως ήταν τα παπούτσια, γιατί αυτά μετέφεραν τη λάσπη του δρόμου. Η ψάθα της εισόδου δεν έφτανε για να τα καθαρίσει. Όσο προσεκτικά κι αν σκούπιζες τα πόδια, η λάσπη είχε κολλήσει για τα καλά. Γι’ αυτό στα περισσότερα σπίτια και τα δημόσια κτίρια είχαν μπροστά στην είσοδο ένα μεταλλικό πλέγμα, το λεγόμενο ποδόμακτρο, ενσωματωμένο στο πεζοδρόμιο. Κυρίως όμως υπήρχε ένα σίδερο σαν λάμα στο πεζοδρόμιο, που χρησίμευε για το ξελάσπωμα των παπουτσιών. Ύστερα μ’ ένα καλό σκούπισμα στο χαλάκι ή στην ψάθα της εισόδου τα λασπωμένα παπούτσια έπαυαν να είναι μεγάλη απειλή της καθαριότητας.

Η λάσπη ήταν μεγάλος μπελάς για τη νοικοκυρά, γιατί έφευγε δύσκολα. Τα ρούχα έπρεπε να στεγνώσουν και μετά να βουρτσιστούν γερά. Τα κουστούμια συνήθως στέλνονταν κατευθείαν στο καθαριστήριο. Τα παπούτσια πλένονταν και στέγνωναν στημένα όρθια με τις μύτες προς τα πάνω πριν αρχίσει το βούρτσισμα, η περιποίηση με βερνίκι και το τρίψιμο με μάλλινο πανί. Τα ρούχα των παιδιών έμπαιναν για μπουγάδα. Για μπουγάδα – μαζί με την απαραίτητη γκρίνια – έμπαιναν και τα ίδια τα παιδιά. Αυτά δεν σκοτίζονταν καθόλου αν θα λασπωθούν κι αν θα χάσουν την ποιότητα και την καλή τους εμφάνιση. Αυτοσχεδίαζαν ένα σωρό παιχνίδια με τις λάσπες και έβρισκαν τα λασπόνερα συναρπαστικά!

Ακόμα και τραγούδια έχουν γραφεί για τις λάσπες εκείνης της εποχής: https://youtu.be/2qHAYXV5eRQ