Ο πλάτανος της Λήμνου και της Κρήτης

Ο πλάτανος της Λήμνου και της Κρήτης

 Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

 Τα αιωνόβια δέντρα αποτελούν σύμβολα σοφίας, μακροζωίας, ιερότητας, γενναιότητας ή γαλήνης και κατέχουν διαχρονικά κεντρική θέση στον ανθρώπινο πολιτισμό. Αποτελούν μνημεία της φύσης που παραπέμπουν πολλές φορές σε μια άλλη ιστορική εποχή. Υπάρχουν δέντρα που «είδαν» και «άκουσαν» τους Έλληνες επαναστάτες του 1821 να ονειρεύονται μια ελεύθερη χώρα, δέντρα που έζησαν την αντάρα των μαχών των Ελλήνων αντιστεκόμενοι στις ορδές του εχθρού, δέντρα που γλίτωσαν από την καταστρεπτική μανία των κατακτητών, δέντρα που στην σκιά τους κάθισαν με τα κοπάδια τους οι πρόγονοί μας, δέντρα που έζησαν τα γλέντια και τους χορούς των κατοίκων της περιοχής, δέντρα που «άκουσαν» τις καμπάνες να ηχούν το χαρμόσυνο μήνυμα της ελευθερίας από τον τουρκικό ζυγό, δέντρα που περιβάλλονται με μοναδικές ιστορίες και μύθους στο πέρασμα των χρόνων από το 1821 έως σήμερα.

Όσοι έχουν επισκεφτεί τη Λήμνο ξέρουν σίγουρα τον πλάτανο της πρωτεύουσας του νησιού, της Μύρινας. Στέκει αιώνες τώρα αγέρωχος στο πιο κεντρικό μέρος της πόλης, μέσα στην αγορά. Και κάτω από τον ίσκιο του έχει φιλοξενήσει χιλιάδες κόσμο που κάθισαν στα τραπεζάκια της ομώνυμης ταβέρνας. Για την ακρίβεια, υπάρχουν δύο πλατάνια. Και το παραδοσιακό «οινομαγειρείον», εκτός από τους ντόπιους το έχουν επισκεφτεί χιλιάδες στρατιώτες και παραθεριστές, και στη δροσιά του απόλαυσαν τις χορταστικές μερίδες του αείμνηστου Γιαμαρέλλου.

Θα ήταν πολύ χρήσιμο η δημοτική αρχή με την σύμπραξη και ευαισθητοποιημένων συμπολιτών να μεριμνήσει να το επισκεφτούν ειδικοί, οι οποίοι μετά από εμπεριστατωμένες μετρήσεις, έρευνες και μαρτυρίες να αποφανθούν για την ηλικία του και να υποδείξουν τρόπους για τη διάσωση και ανάδειξή του. Αξίζει της προσοχής μας γιατί αποτελεί ένα σπάνιο μνημείο της φύσης και της ιστορίας μας.

Υπάρχει, όμως, κι ένας άλλος πλάτανος, πολύ μεγάλος στην ηλικία κι αυτός. Βρίσκεται στην Κρήτη και πιο συγκεκριμένα στο χωριό Κράσι. Το χωριό αυτό βρίσκεται στο δρόμο για το Οροπέδιο Λασιθίου, σε απόσταση περίπου 46 χλμ. από την πρωτεύουσα του νομού και είναι γνωστό για τον αιωνόβιο πλάτανο που δεσπόζει στην κεντρική του πλατεία. Σύμφωνα με τους κατοίκους, ο πλάτανος μετρά χιλιάδες χρόνια ζωής – περίπου 1.800 με 2.000. Η περιφέρειά του ξεπερνά τα 14 μέτρα. Μπορεί να μην υπάρχουν στοιχεία που να το πιστοποιούν, αλλά σίγουρα συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στα μεγαλύτερα δέντρα της Ευρώπης, καθώς αυτό το έχουν επιβεβαιώσει δασολόγοι. Με προεδρικό διάταγμα θεωρείται διατηρητέο μνημείο ενώ ήταν παραθεριστικός προορισμό ενός σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη. Ο Νίκος Καζαντζάκης με φράσεις για τη ζωή που πάντα θα εμπνέουν, επισκεπτόταν συχνά το χωριό καθώς ήταν το χωριό της πρώτης συζύγου του, Γαλάτειας.  

Το χωριό Κράσι, βέβαια, δεν είναι μόνο ο πλάτανος. Δίπλα του υπάρχουν οι Βρύσες, ένα από τα τα ξεχωριστά συγκροτήματα ύδρευσης της Κρήτης. Οι Βρύσες είναι δύο, η «πάνω» και η «κάτω», όπως τις αποκαλούν οι ντόπιοι και κατασκευάστηκαν το 1890 από καταξιωμένους τεχνίτες της εποχής. Αν σε βγάλει ο δρόμος σου στο ορεινό χωριό του νομού Ηρακλείου, φρόντισε να κάτσεις σε κάποιες από τις ταβέρνες στο Κράσι. Θα γευτείς νόστιμη κρητική κουζίνα, συνοδεία ρακής – με μέτρο αν έχεις σκοπό να πάρεις το δρόμο της επιστροφής.
Το Κράσι απέχει από το Ηράκλειο λίγο παραπάνω από 30 λεπτά. Θα πάρεις το δρόμο προς το οροπέδιο του Λασιθίου και τον Αγ. Νικόλαο.
Η σήμανση θα σε κατευθύνει σε ένα από τα αρχαιότερα δέντρα της Ευρώπης αλλά και του κόσμου. Η Κρήτη φημίζεται για πολλά, αλλά ο συγκεκριμένος προορισμός έχει να προσφέρει τα παραπάνω.

Για το άλλο πλάτανο, της Λήμνου, ισχύει κάτι παρόμοιο. Ένα από τα χαρακτηριστικά της ταβέρνας που λειτουργεί στη σκιά του, είναι οι μεγάλες μερίδες, τα μαγειρευτά φαγητά και το ντόπιο γλυκόπιοτο κρασάκι.