Ο Σταύρος Τραγάρας τιμήθηκε στην Πλατεία της Ατσικης. Η Ομιλία του Μπ. Κουρεμέτη

Η χθεσινή 30/7 ραδιοφωνική (ΡΑΔΙΟ ΑΛΦΑ) συνομιλία μας με τον Μπάμπη Κουρεμέτη περιστράφηκε, αυτή τη φορά (γίνεται κάθε Καλοκαίρι) στον τόπο καταγωγής του την Ελευσίνα που ήταν το προηγούμενο έτος Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης αλλά κυρίως μιλήσαμε για την τουριστική Λήμνο και την Αγροτική Ατσικη, πατρίδα της καρδιάς του και της γυναίκας του.
Όταν μιλάς για την Ατσικη και ειδικά φέτος η κουβέντα πηγαίνει στον Ατσικιωτη Γιατρό ποιητή και συγγραφέα τοπικών και λαογραφικών θεμάτων Σταύρο Τραγάρα.
Πριν λίγες μέρες στο Πανηγύρι του Αγίου Ερμολάου, ο Τοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος απένειμε τιμητική Πλακέτα για οσα έχει κάνει ο Σταύρος για το Χωριό του.
Μας έδωσε όλες τις πληροφορίες ο Μπάμπης Κουρεμέτης για την Εκδήλωση αυτή αλλά επειδή μίλησε για το Σταύρο Τραγαρα του ζητήσαμε την ομιλια του να την δημοσιεύσουμε… Τη λάβαμε, μαζί και φωτογραφία. Η άλλη φωτογραφία ειναι απο τη παρουσία του στο ΡΑΔΙΟ ΑΛΦΑ ΗΚ
Εκδήλωση προς τιμήν Σταύρου Τραγάρα, Πλατεία Ατσικής 25 Ιουλίου 2024.
Ομιλία Μπάμπη Κουρεμέτη
Με μεγάλη χαρά ανταποκρίνομαι στην πρόσκληση του δραστήριου Πολιτιστικού Συλλόγου και του αγαπητού Προέδρου να πώ δυό λόγια γιά ένα παιδί της Ατσικής, τον Σταύρο Τραγάρα.
Ο Σταύρος γεννήθηκε το 1954 στην Ατσική όπου και έζησε τα παιδικά του χρόνια ανάμεσα στην παπιόλακα, τον καρπασινόδρομο, τον αγιαρμόλα και την πλατεία του χωριού.
Περιφερόμενος ανάμεσα στις καρέκλες του καφενείου που διατηρούσε ο πατέρας του, ανεβάζοντας κρύες μπύρες από το πηγάδι της πλατείας, ποτίζοντας τα μπαμπάκια στο χωράφι, φροντίζοντας τα λίγα ζώα της οικογένειας και ακούγοντας τις ιστορίες της μάνας του την ώρα του απογευματινού καφέ με άλλες γυναίκες του χωριού. Έζησε όλα τα παιδικά και τα πρώτα εφηβικά του χρόνια παρατηρώντας και χαράσσοντας στη συνείδησή του και στις μνήμες του συμπεριφορές, χαρακτηριστικά, ανθρώπους και λόγια.
Ο Σταύρος δεν απομακρύνθηκε ποτέ από αυτό τον τόπο και κυρίως δεν αποκόπηκε από τους ανθρώπους του.
Ακολούθησε το Γυμνάσιο στη Μύρινα με συγκατοίκηση και στερήσεις, όπως γινόταν τότε γιά όλα τα παιδιά του χωριού που προχωρούσαν στο Γυμνάσιο. Με μεγάλες συγκρούσεις και μεγάλες δυσκολίες που δημιουργούσαν οι περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες της πολυμελούς οικογένειας. Με εμπόδια και αδιέξοδα που προκαλούσε το εχθρικό πολιτικό περιβάλλον της εποχής. Μετά οι σπουδές στην Ιατρική και μιά σπουδαία διαδρομή στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας πάντα στο πλευρό αυτού που πονάει με ανιδιοτέλεια και επιστημονική πληρότητα ως πνευμονολόγος-εντατικολόγος. Τα τελευταία περίπου 25 χρόνια της διαδρομής αυτής στο Νοσοκομείο της Ελευσίνας.
Όπως ο μυθικός Ανταίος, γυιός της Γαίας, έπαιρνε δύναμη μόνο όταν τα πόδια του ακουμπούσαν πάνω στην μάνα του Γή, έτσι και ο Σταύρος, μπορεί να ζούσε και να δούλευε αλλού, στα επιστημονικά συνέδρια, τους θαλάμους των Νοσοκομείων ή στα δωμάτια των ασθενών αλλά τα πόδια του πατούσαν πάντα σταθερά στην μάνα του Ατσική.
Μπορεί ο τόπος κατοικίας να άλλαζε, ανάλογα με τις συνθήκες που δημιουργούσαν οι επαγγελματικές και βιοποριστικές ανάγκες κάθε περιόδου αλλά ο Σταύρος δεν έπαψε ποτέ να είναι Ατσικιώτης και Λημνιός.
Πρωταγωνιστεί επί δεκαετίες στην ύπαρξη του Συλλόγου Ατσικιωτών της Αθήνας και ήταν εκδότης, τροφοδότης αρχισυντάκτης, συντάκτης και διακινητής της εξαιρετικής εφημερίδας “Η φωνή της Ατσικής”. Διοργανώνει πλήθος πολιτιστικών δραστηριοτήτων και φροντίζει γιά τακτικές συναντήσεις των εκτός Ατσικής συμπατριωτών.
Παράλληλα με την επαγγελματική του διαδρομή ασχολείται με τις τέχνες.
Ζωγραφίζει, με έναν ιδιαίτερο εσωτερικό τρόπο, με έντονα χρώματα, συμπιεσμένες εξαϋλωμένες μορφές, παραμορφωμένες από πόνο και αγωνία. Εμφανής η επιρροή από την ταλαιπωρία των ασθενών.
Πειραματίζεται με την γλυπτική.
Και γράφει.
Αποτυπώνει στο χαρτί τις εμπειρίες, τις μνήμες, τις συνήθειες, τα λόγια και τους ανθρώπους του χωριού.
Αρχικά χωρίς κάποιο σκοπό, απλά από ενδιαφέρον ή περιέργεια, καταγράφει λόγια, ιστορίες, έθιμα όπως του τα αφηγούνται στο καφενείο, στο σπίτι στο χωράφι. Στην αρχή σε ένα μπλοκάκι, μετά σε ένα μαγνητοφωνάκι. Καμιά φορά φωτογραφίζει.
Γράφει και εκδίδει βιβλία, το τελευταίο διάστημα μάλιστα με καταιγιστικό ρυθμό.
Από το 1999 και μέχρι σήμερα μας έχει παρουσιάσει 24 βιβλία. Επτά απ’ αυτά είναι ποιητικές συλλογές ανάμεσα στις οποίες “Από τη Λήμνο θερμαστής στο θωρηκτό Αβέρωφ” που είναι αφιερωμένη στον πατέρα του. Παρ’ όλο που ο ίδιος θεωρεί τα καλά λόγια γιά τα ποιήματά του υπερβολές, θα επαναλάβω με όση δύναμη έχω ότι ο Σταύρος Τραγάρας είναι ένας από τους κορυφαίους έλληνες ποιητές του υπερεαλισμού.
Το 2010 παρουσιάζει το βιβλίο “Γιώργης Ντελελής (Νταμάχης) – ο Ζορμπάς της Λήμνου” έργο που αναφέρεται σε υπαρκτό πασίγνωστο πρόσωπο της Ατσικής. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε το πρότυπο πάνω στο οποίο στήθηκε ένα ολόκληρο οικοδόμημα που, έχοντας ως αιχμή την λημνιακή (και ιδιαίτερα την ατσικιώτικη) ντοπιολαλιά, συγκεντρώνει και μας παραδίδει περιστατικά, αφηγήσεις, συνήθειες, λόγια και λέξεις του τόπου.
Στο ίδιο πεδίο, το λημνιακό, ακολούθησαν μέχρι και σήμερα άλλα δώδεκα βιβλία εμπλουτίζοντας την ίδια θεματική: γλώσσα, άνθρωποι, έθιμα, περιστατικά, μνήμες, Ανάμεσά τους έργα γιά τις βρισιές, γιά τους ιδιωματισμούς, γιά τις ευχές και τις κατάρες, γιά τις παροιμίες και τελευταίο στη σειρά αλλά όχι έσχατο, είμαι βέβαιος, γιά τις αγητειές και τα ξόρκια.
Το βαρύ υπερωκεάνειο αυτού του στόλου των δώδεκα βιβλίων είναι το τετράτομο έργο “Γλωσσικό ιδίωμα Λήμνου” των 1.600 σελίδων. Ένα γιγάντιο έργο στο οποίο ενσωματώνεται έρευνα τριάντα ετών και λεπτομερής εργασία χιλιάδων ωρών. Η έκταση και η λεπτομέρεια του έργου καλύπτει ένα πλήρες φάσμα λέξεων και εκφράσεων του λημνιακού γλωσσικού ιδιώματος. Με αναλυτική επεξήγηση, παραδείγματα και λαογραφικές πληροφορίες.
Απάνθισμα του έργου αυτού αποτελούν τα βιβλία που αναφέρονται στα επιμέρους στοιχεία της Λημνιακής γλώσσας.
Παράλληλα εκδίδει σε τρία συλλογικά έργα δραστηριότητες του Συλλόγου Ατσικιωτών με θέματα λημνιά βέβαια, ανάμεσά τους γιά το ψωμί και γιά το λημνιό κρασί.
Ένα σύνολο 24 βιβλίων, αν δεν έχω χάσει κανένα. Ποιήματα, λαογραφικά, γλωσσολογικά, προσωπικές εξομολογήσεις, ευθυμογραφήματα, σκίτσα.
Ο ίδιος ο Σταύρος έχει σχολιάσει “Και γιά την μαγειρική να συζητάμε εγώ στα λημνιά σκέφτομαι”.
Έτσι είναι, θα επαναλάβω ότι ο Σταύρος ποτέ δεν έφυγε από την Ατσική. Το κέντρο του κόσμου του είναι το συντριβάνι αυτής της πλατείας. Στέρεος και απόλυτος όπως ο πατέρας του, πνευματώδης και περιπαικτικός όπως η μάνα του.
Το έργο του όμως είναι οικουμενικό και δεν κοιτάει στο παρελθόν αλλά στοχεύει στο μέλλον.
Γιατί στους σημερινούς καιρούς όπου επικρατεί ως πρότυπο του ανθρώπου ένας πολτός χωρίς προσωπικότητα, ιδιαιτερότητα, χαρακτήρα και ήθος, ο Σταύρος σηκώνει μιά σημαία που γράφει “Ατσική”. Δεν το κάνει αυτό γιατί υποτιμά τους άλλους ούτε κραδαίνει τη σημαία αυτή ως απειλή γιά τους άλλους. Απλώς ανοίγει στην οικουμένη την παπιόλακα, τον καρπασινόδρομο, το συντριβάνι της πλατείας, τον αγιαρμόλα.
Γιατί αν δεν αναδείξουμε και δεν διασώσουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας θα καταλήξουμε ένας κωδικός και ένα πάσγουορντ.
Αυτός είναι ο Σταύρος Τραγάρας, αυτός είναι ο Σταύρος της Ατσικής.
Μπάμπης Κουρεμέτης
Ιούλιος 2024