Στα βήματα του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα- Βέροια

Στα βήματα του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα

(Μια σειρά με τα μέρη που επισκέφτηκε) – Βέροια

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Μετά τη Θεσσαλονίκη ο Παύλος και ο Σίλας αναχώρησαν για τη Βέροια. Περπάτησαν στην Εγνατία Οδό και άλλαξαν κατεύθυνση κοντά στην Πέλλα, διασχίζοντας μια καταπράσινη γόνιμη και όμορφη περιοχή.

Η Βέροια ήταν μια πολυσύχναστη πόλη με αρκετά μεγάλο πληθυσμό και είχε μια ακμάζουσα συναγωγή.

Οι Εβραίοι της Βέροιας ήταν πιο ευγενικοί από τους Θεσσαλονικείς και άκουγαν με μεγάλο ενδιαφέρον τον Παύλο να κηρύττει το Ιερό Ευαγγέλιο. Σύντομα όμως, τα νέα για τις δραστηριότητες του Παύλου διαδόθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Οι εχθροί τους από τη Θεσσαλονίκη έστειλαν κόσμο στη Βέροια για να προκαλέσουν ταραχές. Αμέσως τότε οι σύντροφοι του Παύλου φυγάδεψαν τον Απόστολο από τη Βέροια, ενώ ο Τιμόθεος και ο Σίλας παρέμειναν στη Βέροια.

Η Βέροια έδωσε στον Απόστολο των Εθνών έναν νέο συνοδό. Ήταν ο Σώπατρος, γιος του Πύρρου, που τον συνόδευε για πολύ καιρό μετά την επιστροφή του στην Ασία.

Το σημείο στη Βέροια όπου λέγεται ότι στάθηκε και κήρυξε ο Παύλος, το λεγόμενο «Βήμα του Αποστόλου Παύλου» είναι σήμερα ένα ενδιαφέρον μνημείο. Από το 1995 έχουν καθιερωθεί μια σειρά θρησκευτικών, πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων με την επωνυμία «Παύλια» που ολοκληρώνονται με επιστημονικό συνέδριο.

Η Βέροια είναι αμφιθεατρικά χτισμένη στους πρόποδες του βουνού Βέρμιο (που έχει χιονοδρομικό κέντρο το χειμώνα).

Στην περιοχή ευδοκιμούν δάση και φυτείες οπωροφόρων δέντρων και είναι εμφανή τα κατάλοιπα ιστορικών και προϊστορικών αγροτικών οικισμών.

Πιστεύεται ότι η πόλη ιδρύθηκε μετά τον Φέρωνα, στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η χρυσή εποχή της πόλης ήταν κατά τον 13ο αιώνα και η μετέπειτα οικονομική και εμπορική δραστηριότητα είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική πολιτιστική και πνευματική ανάπτυξη της πόλης.

Ο Χριστιανισμός έχει μια αξιοσέβαστη μακρά ιστορία εδώ.

Οι πολυάριθμες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες που κοσμούν τη Βέροια (σήμερα σώζονται περίπου 48) αποδεικνύουν ότι το κήρυγμα του αποστόλου Παύλου προς τους Βεροιείς είχε μεγάλη απήχηση και συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία ενός ισχυρού χριστιανικού πυρήνα στην πόλη.

Μπροστά από την πόλη και μέχρι τον Θερμαϊκό Κόλπο απλώνεται ο μεγάλος κάμπος με ροδακινιές και άλλα οπωροφόρα περιβόλια, που ποτίζονται από τον ποταμό Αλιάκμονα, τον μακρύτερο στην Ελλάδα.

Η Βέροια απέχει 73 χλμ από τη Θεσσαλονίκη. Ο σημερινός αυτοκινητόδρομος, η Εγνατία Οδός, που συνδέει την Αλεξανδρούπολη με την Ηγουμενίτσα (στα δυτικά στο Ιόνιο), τον παρακάμπτει.

Έχει 45.000 κατοίκους και ενδιαφέρουσα παραδοσιακή αρχιτεκτονική στις παλιές γειτονιές της.

Το παραδοσιακό γλυκό της πόλης είναι το ρεβανί (κέϊκ σιροπιασμένο).

Η παλιά Μητρόπολη, το Χουνκάρι Τασίμι, το Καζάκτσι και το Ορτά Τζαμί είναι μερικές από τις παλιές εκκλησίες που οι Τούρκοι μετέτρεψαν σε τζαμιά με την επικράτηση (τον 15ο αιώνα).

Ένα νεότερο μουσουλμανικό τζαμί, που χρονολογείται από τα μέσα του 19ου αιώνα, είναι το Τζαμί Medrese.

Στα μέσα του 19ου αιώνα η πόλη είχε 16 «εμπορικά κέντρα» (συνοικίες). Καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας τα μαγαζιά ήταν συγκεντρωμένα στη βυζαντινή αγορά στο παζάρι. Τα πιο γνωστά από αυτά που σώζονται σήμερα είναι τα εβραϊκά και τα χριστιανικά.

Η Μπαρμπούντα είναι η εβραϊκή συνοικία, που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο (50 μ.Χ.) και οφείλει το όνομά της σε μια βρύση της περιοχής, η οποία διατηρείται μέχρι σήμερα, στα βορειοδυτικά, δίπλα στον ποταμό Τριπόταμο.

Ήταν ένα κλειστό και απομονωμένο «γκέτο», με τη συναγωγή και τον μοναδικό εμπορικό δρόμο της εποχής, την οδό Χάβρα. Αρχικά εξυπηρετούσε μια μικρή εβραϊκή κοινότητα, η οποία προς τα τέλη του 15ου αιώνα μ.Χ. μεγάλωσε με την άφιξη πολλών Εβραίων από την Ισπανία και την Πορτογαλία.

Χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της γειτονιάς είναι οι προεξοχές των κτιρίων, η υπερυψωμένη οροφή και οι δίπλευρες βαριές πόρτες με οριζόντια και διαγώνια ξύλα, με καρφιά με επίπεδη κεφαλή.

Εικόνες από τη ζωή της πόλης τον 18ο αιώνα φέρει η χριστιανική συνοικία Κυριώτισσα, με τα στενά πλακόστρωτα δρομάκια, τα πλακόστρωτα σοκάκια και τις στέγες των σπιτιών που μοιάζουν να αγγίζουν το ένα το άλλο.

Πίσω από τις ψηλές αυλές και δίπλα στα σοκάκια ξεπροβάλλουν μικρές πετρόκτιστες εκκλησίες.

Η συνοικία απαριθμεί πολλές χριστιανικές και βυζαντινές εκκλησίες.

Πολλά από τα διατηρητέα σπίτια έχουν ανακαινιστεί και χρησιμοποιούνται σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές δραστηριότητες.

35 χλμ από τη Βέροια βρίσκεται η περίφημη εκκλησία της Παναγίας Σουμελά.

20 χλμ. από τη Βέροια βρίσκεται η αρχαία Βεργίνα με τους βασιλικούς τάφους του Φιλίππου και άλλων Μακεδόνων.

15 χλμ. από τη Βέροια είναι η Μονή Τιμίου Προδρόμου.