Περιοδικό

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ: Ρουσοπούλι

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ:  Ρουσοπούλι

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ:  Ρουσοπούλι

 

(μια σειρά που παρουσιάζεται αλφαβητικά κάθε Σάββατο.

Επόμενο χωριό: Ρωμανού)

 

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

 

Το Ρουσσοπούλι οφείλει το όνομά του στο βυζαντινό γαιοκτήμονα Ρωσόπουλο και αναφέρεται σε έγγραφο της μονής Μεγ. Λαύρας από το 1321. Τότε τα καλύβια του Ρωσοπούλου δόθηκαν στο πατριαρχείο κι αποτελούσαν εξαρχία του. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το όνομα του χωριού αναφέρεται σε διάφορα έγγραφα με τον αναγραμματισμό: Ορσωπούλ’ κι οι κάτοικοι Ορσοπλιανοί. Με το όνομα Ρωσσοπούλιον έγινε κοινότητα το 1918 και το 1940 μετονομάστηκε σε Ρουσσοπούλιον.

 

Το χωριό ήταν αρχικά κτισμένο στα βορειοανατολικά του σημερινού, προς τη Χορταρόλιμνη, κοντά στη θάλασσα, αλλά οι κάτοικοι το εγκατέλειψαν από το φόβο της πειρατείας και το μετέφεραν πίσω από το λόφο Κορακάς. Πράγματι, στους χάρτες τριών περιηγητών σημειώνεται στην ανατολική Λήμνο, βόρεια του ακρωτηρίου Βρόσκοπος ως Το Λιμάνι του Βάλτου, επειδή βρισκόταν κοντά στη Χορταρόλιμνη, η οποία συχνά βαλτώνει.

Προφανώς, υπήρχε κάποιος μεσόγειος οικισμός εκεί κοντά – του οποίου οι ναυτικοί αγνοούσαν το όνομα- που είχε ως επίνειο το “Λιμάνι του Βάλτου”. Αυτός ο μικροσκοπικός οικισμός -οικοχάλασμα σήμερα- ήταν το Βουνοχώρι και αποτελείτο από μερικά καλύβια, όταν πέρασε από εκεί ο Conze το 1858. Την ίδια μορφή είχε ως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια που είχε ακόμα κατοίκους, κυρίως αγγειοπλάστες-κεραμοποιούς.

Το 1903 ο Βέλγος Hauttecoeur αναφέρει ότι το Βουνοχώρι είχε ως σκάλα το λιμάνι Χάρος (Κέρος). Το λιμάνι αυτό είναι η αγκάλη της Αγίας Κυριακής, όπου σήμερα αράζουν ψαρόβαρκες και συνδέεται με το Βουνοχώρι από παλιά. Π.χ. στην πανήγυρη του ναού ο ιερέας περιοδεύει και αγιάζει τις εκεί μάντρες. Χαλάσματα παλιών ναών βρίσκονται σε διάφορα σημεία στην αγροτική περιφέρεια του Ρουσσοπουλίου, δείγμα παλαιότερης κατοίκησης. Πιο χαρακτηριστικά είναι τα ερείπια του Αγιοκλάψου (αγίου Κλήμη), όπου υπάρχουν διάσπαρτοι μαρμάρινοι κίονες.

Στις αρχές του 19ου αιώνα το Ρουσσοπούλι ήταν συγκροτημένο χωριό. Το 1840 λειτουργούσε σχολείο στο νάρθηκα του ναού, ενώ το 1847 χτίστηκε διδακτήριο με προσωπική εργασία των κατοίκων και το 1884 εντάχτηκε στα κοινοτικά σχολεία του νησιού ως τριτάξιο.

Το 1854 η ετήσια εισφορά του χωριού προς το μητροπολίτη καθορίστηκε σε 720 αβγά, 50 τυριά και 70 λίρες. Το 1856 110 άνδρες 18-60 ετών πλήρωσαν φόρο 8.418 γρόσια για να γλιτώσουν τη στράτευση. Το 1874 στο χωριό ζούσαν 80 οικογένειες, υπήρχαν 82 σπίτια και 1.843 επιτηδεύματα. Οι Ορσοπλιανοί έστελναν δύο αντιπρόσωπους στην παλλημνιακή επαρχιακή συνέλευση.

Το 1854 το χωριό είχε ιερέα τον Αγοραστό και το 1858, που το επισκέφθηκε ο Conze, όλοι οι κάτοικοι ήταν απασχολημένοι στο χτίσιμο μιας του κεντρικού ναού του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος ξαναχτίστηκε εκ θεμελίων το 1910-12 με έρανο που είχε αρχίσει από το 1904. Το λιθόγλυπτα μοτίβα έφτιαξε ο Κωνσταντής Αταλιώτης.. Στον παλιό ναό υπήρχαν τρία Μηναία εκδόσεων: 1732, 1748 και 1749, τα οποία σήμερα φυλάσσονται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο στη Μύρινα.

 

Ως τα χρόνια του μεσοπολέμου το Ρουσσοπούλι γνώρισε μεγάλη εξέλιξη. Το 1928 είχε 618 κατοίκους και 191 σπίτια. Εκτός από την αγροτική παραγωγή, υπήρχε μια βιοτεχνία κεραμιδιών με ετήσια παραγωγή 100.000 τεμαχίων και αναδείχθηκαν πετράδες, όπως ο παπά-Ηλίας Τσαντίλας (1902-93) και ο γιος του Ευστράτιος.

 

Το 1925, με δαπάνη των αδερφών Αντώνιου και Γεώργιου Διαμανταρίδη, κτίστηκε το σχολικό κτίριο με εντυπωσιακή λιθόγλυπτη διακόσμηση, έργο του Γιάννη Φωτιάδη. Επί πολλά έτη δίδαξαν στο χωριό ο Γεώργιος Βαλσαμίδης (1934-51) και η Αναστασία Σούτη (1934-52). Το 1928 ο Γεώργιος Διαμανταρίδης χρηματοδότησε την κατασκευή της βρύσης.

Επίσης, έγινε απόπειρα να μεταφερθεί το νερό των Χλιων Νερών στο χωριό με πήλινες σωληνώσεις συνολικού μήκους άνω των χιλίων μέτρων, η οποία δεν ολοκληρώθηκε. Ακόμα και ποδοσφαιρικό σωματείο αναφέρεται το 1930, ο ΗΡΑΚΛΗΣ.

Μεταπολεμικά, το Ρουσοπούλι ακολούθησε την τύχη των περισσότερων χωριών: μετανάστευση, γήρανση του πληθυσμού και κλείσιμο του δημοτικού σχολείου στα τέλη της δεκαετίας 1980-90. Κάτοικοι: 284 το 1971 και μόλις 163 το 2001.

 

Ο δραστήριος Σύλλογος Ρουσσοπουλιανών στην Αθήνα ενίσχυσε την τέλεση κοινωφελών έργων στο χωριό και συνεχίζει να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες. Μερικά από τα πιο δραστήρια μέλη του, ο δάσκαλος και λογοτέχνης Αλέξανδρος Βενετόπουλος και ο Βασίλειος Γαμβρούδης, διευθυντής του Υπ. Εργασίας και συγγραφέας του ογκώδους τόμου «Το δίκαιο στις εργασιακές σχέσεις». Επίσης, δημιούργησαν το κληροδότημα Κώστα Σιδέρη που προικοδοτεί άπορα κορίτσια.

 

Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, που δείχνει την αγάπη και το ενδιαφέρον των κατοίκων του χωριού για τον τόπο τους και την αλληλεγγύη, συνέβη πριν μερικά χρόνια. Ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας. προσέφερε σε όλους τους κατοίκους του χωριού καλάθια με δώρα την παραμονή των Χριστουγέννων, Σαν άλλος Άη Βασίλης μαζί με δύο νεαρά κορίτσια του χωριού, μοίρασαν τα δώρα, κυρίως γλυκά και άλλα τρόφιμα, σε όλες τις οικογένειες που μένουν στο Ρουσσοπούλι.

Η κίνηση του προέδρου ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για τους 100 περίπου κατοίκους του χωριού, αλλά και με ιδιαίτερη συμβολική αξία καθώς τα χρήματα που απαιτήθηκαν για την αγορά των γλυκών και των τροφίμων, τα διέθεσε ο ίδιος από τη μηνιαία αποζημίωσή του ως πρόεδρος. Συνέδραμε και ο ιδιοκτήτης του παντοπωλείου του χωριού.

Ο πρόεδρος της κοινότητας, Γιώργος Στενός, είπε ότι ήθελε να μοιράσει χαρά στους συγχωριανούς του.

«Με αυτά τα λίγα έστω χρήματα έκανα τους συγχωριανούς μου να αισθανθούν καλύτερα αυτές τις γιορτινές ημέρες. Μικροί και μεγάλοι και κυρίως οι ηλικιωμένοι ευχαριστήθηκαν πολύ από αυτή μας την προσφορά».

Σε συνεργασία με τον ιδιοκτήτη του παντοπωλείου του χωριού, Τρύφωνα Παπαζαφειρόπουλο, ετοίμασαν τα καλάθια γεμάτα με καλούδια, με διαφορετικό περιεχόμενο το καθένα, ανάλογα με τις ανάγκες του παραλήπτη, γλυκά για όλα τα σπίτια και μεγαλύτερα καλάθια με τρόφιμα σε όσους είχαν ανάγκη.

Να σημειωθεί ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που ο πρόεδρος του Ρουσσοπουλίου διέθεσε την αποζημίωσή του για τους συγχωριανούς του. Μια άλλη φορά διέθεσε τις αποζημιώσεις δύο μηνών πληρώνοντας τους εργάτες για να ευπρεπίσουν το χωριό.

 

Πρόσφατα με καλή διάθεση από τούς ανθρώπους του χωριού και μικρές χορηγίες από τον Πρόεδρο, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ρουσοπουλίου και τον Εμπορικό Σύλλογο Μούδρου ένας νέος υπαίθριος χώρος αναψυχής δημιουργήθηκε στο Ρουσσοπούλι. Είναι ακόμα μια πρωτοβουλία που δείχνει την αγάπη των Ρουσοπουλιανών για τον τόπο τους.

 

Σήμερα το Ρουσοπούλι είναι ένα ήσυχο, γραφικό και όμορφο χωριό σε μικρή απόσταση ανατολικά του Μούδρου. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του λόφου Κορακά, ενώ πολύ κοντά είναι ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Λήμνου, η Χορταρόλιμνη.

Στο χωριό υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Έξω από το Ρουσοπούλι περνούν οι επισκέπτες που επισκέπτονται την αρχαία Πολιόχνη.

Λίγο έξω από το χωριό υπάρχουν γεωλογικοί σχηματισμοί που περιγράφονται ως «χρωματιστά βράχια» και εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες.

Χωματόδρομος 4 χλμ. οδηγεί στις ανατολικές παραλίες (Ξεσπάσματα κλπ.).

Κοντά (στα 7 χλμ.) είναι και οι καταπληκτικές παραλίες Μικρό και Μεγάλο Φαναράκι, και η Χαβούλη, με τις αμμουδερές παραλίες και τα πεντακάθαρα ρηχά νερά της θάλασσας.

Αξιοθέατα του χωριού είναι τα παλιά πέτρινα σπίτια, το παλιό σχολείο και η επιβλητική εκκλησία. Τα δέντρα που στολίζουν το χωριό δημιουργούν ένα όμορφο σκηνικό. Τα κυπαρίσσια, οι μουριές και τα πλατάνια προσφέρουν στον επισκέπτη τη σκιά τους και την γαλήνη.

 

Το Ρουσοπούλι είναι ένα ακόμα όμορφο και γοητευτικό χωριό της Λήμνου. Με δραστήριους ανθρώπους που αγαπούν τον τόπο τους.

 

 Βιβλιογραφία

Θ. Μπελίτσου, Η Λήμνος και τα χωριά της, 1994.

Θ. Μπελίτσου, “Ιστορικό οδοιπορικό στη Λήμνο: Ρουσσοπούλι”, εφ. “Λήμνος”, φ. 521 (31/3/2008).

Τουρπτσόγλου-Στεφανίδου Βασιλική, «Ταξιδιωτικά και γεωγραφικά κείμενα για τη νήσο Λήμνο (15ος-20ος αιώνας)», Θεσσαλονίκη 1986.

Cdrom Επαρχείου Λήμνου: “Λήμνος αγαπημένη”.

“ΛΗΜΝΟΣ: Ιστορική & Πολιτιστική Κληρονομιά”, εκδ. Γ. Κωνσταντέλλης, 2010.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Δείτε Επίσης
Close
Back to top button