Περιοδικό

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ: Το Θάνος (Γράφει ο Θ. Δημητριάδης)

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ:  Το Θάνος (Γράφει ο Θ. Δημητριάδης)

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ:  Το Θάνος

 (μια σειρά που παρουσιάζεται αλφαβητικά κάθε Σάββατο.

Επόμενο χωριό: Καλλιθέα)

 Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

 

Το Θάνος είναι ένα από τα τρία χωριά της Λήμνου (τα άλλα δύο είναι το Πλατύ και ο Κάσπακας), που βρίσκονται στη δυτική πλευρά του νησιού και έχουν τα εξής πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα:

1)     Είναι πολύ κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού, τη Μύρινα. Μπορεί να πει κανείς ότι αποτελούν προάστεια της Μύρινας, αφού απέχουν μόνο 2-6 χιλιόμετρα.

2)     Διαθέτουν τις πιο μεγάλες, αμμουδερές και οργανωμένες παραλίες, με καθαρά κρυστάλλινα και ρηχά νερά.

3)     Δεν τα πιάνουν οι άνεμοι, που πνέουν συνήθως από βορειοανατολικά. Γι’ αυτό και η θάλασσα τους είναι πάντοτε ήσυχη, λάδι, σαν τεράστια πισίνα, κατάλληλη ακόμα και για μικρά παιδιά.

4)     Βλέπουν προς το Άγιο Όρος και το καλοκαίρι έχουν μαγικά ηλιοβασιλέματα στο βάθος του πέλαγους στο όρος Άθως.

 

Γι αυτό οι παραλίες τους έχουν αξιοποιηθεί τουριστικά και είναι κοσμοπολίτικες, με ξενοδοχειακές μονάδες και ενοικιαζόμενα δωμάτια πολύ υψηλού επιπέδου.

 

Το Θάνος, λοιπόν, βρίσκεται μια αναπνοή μόνον μακριά από την πρωτεύουσα Μύρινα, απέχει μόνο 4 χιλιόμετρα. Μπορεί να πάει κανείς σ’ αυτό είτε από το νέο λιμάνι της Μύρινας (από τον περιφερειακό δρόμο που ξεκινάει από το οινοποιείο του συνεταιρισμού), είτε από το δρόμο Μύρινας – Κοντιά (που παρακάμπτει το Πλατύ). Ο δρόμος αυτός διασχίζει το Θάνος και σύντομα θα αποσυμφορηθεί, όταν ολοκληρωθεί ο περιφερειακός δρόμος που παρακάμπτει το Θάνος. Σήμερα υπάρχει το πρόβλημα ότι σε μερικά σημεία είναι πολύ στενός και δεν χωράει δύο αυτοκίνητα που κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση.

 

Αρχικά το Θάνος βρισκόταν στην παραλία, στην περιοχή Στίβη κοντά στο εξωκλήσι Άγιος Γιάννης και κατ’ άλλους στη θέση Πλάκα. Όπως και τα άλλα δύο χωριά Πλατύ και Κάσπακας – αλλά και τα περισσότερα χωριά της Λήμνου –  από παλιά, από τον μεσαίωνα, μεταφέρθηκε μακριά από την ακτή, εξαιτίας του φόβου της πειρατείας και είναι χτισμένο ψηλά σε ύψωμα στον λόφο Κάκκαβο.

 

Το όνομα του χωριού σύμφωνα με τον Λημνιό λαογράφο παπά-Αγγελή Μιχέλη προέρχεται από κάποιον γαιοκτήμονα της περιοχής ονόματι Θάνο, ο οποίος καταγόταν από το χωριό Θάνα της Αρκαδίας και  είναι βυζαντινό – σε έγγραφο του 1321 αναφέρεται: “πατριαρχικό κτήμα Άγιος Κωνσταντίνος εις το Θάνος”.

 

Το Θάνος είναι ένα από τα μεγάλα χωριά του νησιού, με πετρόχτιστα σπίτια, μέσα σε αμυγδαλεώνες και άλλα οπωροφόρα δέντρα.

Η Αγία Παρασκευή είναι η εκκλησία του χωριού και χτίστηκε στο τέλος του 19ου αιώνα. Είναι τρίκλιτη βασιλική με πέντε τόξα στον εξωνάρθηκα που στηρίζονται σε μονολιθικούς κίονες.

Στη θέση της υπήρχε παλιότερος ναός, μέλη του οποίου χρησιμοποιήθηκαν στην ανοικοδόμηση του καινούριου. Στα χρόνια του μεσοπολέμου, αγιογραφήθηκε το τέμπλο από τον Γρηγόριο Παπαμαλή και το γιο του Στρατόνικο με έξοδα των αποδήμων και κυρίως του Δημητρίου Καρδαμέλλη. Μεγάλη δωρήτρια του ναού υπήρξε η Χριστίνα Στυλ. Γαροφάλλου με 1.000 λίρες.

 

Το σχολείο του Θάνους είναι οικοδόμημα του 1910 και ένα από τα αξιοθέατα του χωριού, όπως επίσης και τα δημοτικά πλυσταριά Φάραγγας και Μεγαλάκος, η κεντρική βρύση και η βρύση Λιονταρή, αλλά και τα γεφύρια που συνδέουν την ανατολική με τη δυτική πλευρά του χωριού, το πέτρινο στάδιο στην πλατεία, το ηρώο κ.ά.

 

Το παλιό σχολείο του Θάνους ιδρύθηκε το 1861, ήταν τριτάξιο και στα τέλη του 19ου αιώνα είχε περί τους 40 μαθητές. Το 1910, που χτίστηκε το νέο διδακτήριο από τον αιγυπτιώτη Στυλιανό Γαροφάλλου προήχθη σε τετρατάξιο.

Το 1919 λειτουργούσε και παρθεναγωγείο, το οποίο συνενώθηκε με το αρρεναγωγείο και ιδρύθηκε διθέσιο δημοτικό εξατάξιο. Το 1927 προστέθηκε τρίτη αίθουσα και μετατράπηκε σε τριθέσιο αλλά μεταπολεμικά έγινε πάλι διθέσιο.

 

Οι Θανιώτες της διασποράς και κυρίως ο Δούκας Στ. Γαροφάλλου είχαν προικίσει το σχολείο με κεφάλαιο 1.000 λιρών, από τους τόκους του οποίου: αγοράζονταν βιβλία για τη σχολική βιβλιοθήκη, εποπτικά όργανα, γραφική ύλη, βιβλία και ενδυμασίες των μαθητών κλπ.

Το κτίριο ανακαινίστηκε ριζικά το 1946 με δαπάνη 170.000 δρχ. του Ιωάννη Καμάμη κατοίκου Μοζαμβίκης και πάλι το 1970 έπειτα από δωρεά 20.000 δρχ. του Άγγελου Μαμαλιάδη κατοίκου Νοτίου Αφρικής.

 

Στο σχολείο του Θάνους υπηρέτησαν οι δάσκαλοι: Παναγιώτης Τριανταφυλλίδης (1898-1902), Σταύρος Νικολαΐδης (1902-16), Συμεών Κλεομένης (1936-66), Βασιλική Μουρίκη (1938-48), Μαρία Αφιώνη (1952-66), Ρήγας Γραγράς, Λεμονιά Μολυβιάτου κ.ά.

 

Κοντά στο Θάνος βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Κακκαβιώτισσας, που είναι μοναδική στο είδος της – χωρίς σκεπή, κτισμένη μέσα σε βράχο, από το 1305. Αναφέρεται και ως μετόχι της μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγ. Όρους. Μάλιστα, το 1355 αναφέρεται εκεί και οικισμός Κάκκαβος όπου κατοικούσαν πάροικοι της μονής Μεγίστης Λαύρας.

Για να προσεγγίσει κανείς την εκκλησία αυτή με την πανοραμική θέα χρειάζεται να περπατήσει εύκολη ανάβαση περίπου 3 χλμ. από το δρόμο.

 

Το 1854 ο ιερέας του χωριού ονομαζόταν Κλονάρης και το 1856 201 άνδρες του χωριού πλήρωσαν φόρο 6332 γρόσια, ώστε να απαλλαγούν από τη στράτευση.

Το 1874 το Θάνος είχε 120 οικογένειες και 158 κατοικίες.

Στα τέλη του 19ου αιώνα η κοινότητα είχε κυκλοφορήσει κέρματα για τις μικροσυναλλαγές με τη σφραγίδα “ΘΑ”, ενώ το 1912 στο χωριό λειτουργούσε ταχυδρομείο. Οι Θανιώτες έστελναν δυο αντιπροσώπους στην παλλημνιακή επαρχιακή συνέλευση.

 

Στη διάρκεια του μεσοπολέμου το Θάνος είχε 705 κατοίκους (1928) και 250 οικίες. Το 1938 η παραγωγή του χωριού ήταν: 140.000 οκάδες σιτηρά, 25.000 οκάδες όσπρια, 8.000 οκάδες σουσάμι, 8.000 οκάδες αμύγδαλα, 1.000 οκάδες βαμβάκι, 20.800 οκάδες καρπούζια, πεπόνια και κολοκύθες, 2.000 οκάδες μαλλί προβάτων, κ.ά. Αυτό δείχνει πόσο εύφορος ήταν και είναι μέχρι σήμερα το χώμα και ο μικρός κάμπος της περιοχής.

 

Λειτουργούσε Φιλοπρόοδος Σύλλογος με πρωτοβουλίες του οποίου αξιοποιήθηκε η σημαντική βοήθεια που πρόσφεραν οι Σύλλογοι αποδήμων Θανιωτών από τις ΗΠΑ, Νότια Αφρική – μεταπολεμικά και από την Αυστραλία – αλλά και μεμονωμένοι μετανάστες (Κ. Πλάντζος, Π. Καρβέλης, Ν. Διαματάρης, Λάζαρος Αλοΐζος) σε κοινωφελή έργα, όπως είναι: τα πλυσταριά Φάραγγας και Μεγαλάκος, η κεντρική βρύση, η βρύση Λιονταρή, οι γέφυρες που συνδέουν την ανατολική με τη δυτική πλευρά του χωριού, το πέτρινο στάδιο στην πλατεία, το ηρώο κ.ά.

Επίσης, το 1930 αναφέρεται το ποδοσφαιρικό σωματείο “Ήφαιστος Θάνους”, ενώ πενήντα χρόνια αργότερα, από το 1980 λειτουργεί ο Αθλητικός Όμιλος ΘΑΝΟΣ, με πλήθος δραστηριοτήτων και με διακρίσεις στο τοπικό πρωτάθλημα.

 

Το Θάνος έχει πολλά καλά, αλλά κυρίως είναι φημισμένο για την πανέμορφη μεγάλη παραλία του: Είναι αμμώδης, με πεντακάθαρα κρυστάλλινα νερά, οργανωμένη, με beach bars και ταβερνάκια.  Παίρνει συνέχεια το βραβείο της Γαλάζιας Σημαίας, καλύπτοντας κριτήρια που, συμπληρωματικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης και την καθαρότητα της ακτής, σχετίζονται με την οργάνωση της ακτής, την ασφάλεια των επισκεπτών και την προστασία της φύσης.  Εδώ μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει πολλά θαλάσσια σπορ, νοστιμιές της ντόπιας κουζίνας στις ταβέρνες και να δοκιμάσει κάποιο δροσιστικό κοκτέιλ σε ένα από τα beach bars.

 

Μια από τις εκδηλώσεις, για την οποία είναι γνωστό το Θάνος κάθε χρόνο, είναι η φωταγώγηση του μεγαλύτερου φυσικού χριστουγεννιάτικου δέντρου της Λήμνου, που διοργανώνει ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος του χωριού. Μικροί και μεγάλοι συγκεντρώνονται στην πλατεία του χωριού και απολαμβάνουν τη ζεστή γιορτή. Μουσική, χορός, λιχουδιές, μπαζάρ, παιδικές δραστηριότητες και πυροτεχνήματα κάνουν την ατμόσφαιρα μαγική. Φυσικά εκεί είναι και ο Άγιος Βασίλης, που μοιράζει δώρα στα παιδιά, ενώ η Δημοτική Φιλαρμονική ντύνει την εκδήλωση μουσικά με τον καλύτερο τρόπο.

 

Αυτά και άλλα γίνονται το χειμώνα. Γιατί το καλοκαίρι το χωριό και η περίφημη παραλία του με τους πολλούς επισκέπτες και παραθεριστές μεταμορφώνονται σε ένα κοσμοπολίτικο, πολύχρωμο, χαρούμενο και όμορφο μικρό πανηγύρι.

 

 

Βιβλιογραφία

  • Θ. Μπελίτσου, Η Λήμνος και τα χωριά της, 1994.
  • Θ. Μπελίτσου, «Ιστορικό οδοιπορικό στη Λήμνο: Θάνος», εφ. “Λήμνος”, φ. 524 (23/4/2008).
  • Τουρπτσόγλου-Στεφανίδου Βασιλική, «Ταξιδιωτικά και γεωγραφικά κείμενα για τη νήσο Λήμνο (15ος-20ος αιώνας)», Θεσσαλονίκη 1986.
  • Cdrom Επαρχείου Λήμνου: “Λήμνος αγαπημένη”.
  • “ΛΗΜΝΟΣ: Ιστορική & Πολιτιστική Κληρονομιά”, εκδ. Γ. Κωνσταντέλλης, 2010.

 

Google NewsΑκολουθήστε το LimnosNea.gr - ΡάδιοΆλφα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσειςαπό την Λήμνο και τον κόσμο.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Back to top button