Τα έθιμα της Κυριακής των Βαϊων

Τα έθιμα της Κυριακής των Βαϊων

 Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

 Από σήμερα, που είναι η Κυριακή των Βαΐων, αρχίζει ουσιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών. Κατά την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα όπου, κατά τους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάια ή βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα ρούχα τους ζητωκραύγαζαν «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».

Κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού η εορτή της ανάμνησης αυτής τελούνταν μαζί με την ανάσταση του Λαζάρου. Αργότερα η δεύτερη μετατέθηκε κατά μία ημέρα πριν, το λεγόμενο Σάββατο του Λαζάρου.

Σήμερα, η Κυριακή αυτή τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Εκκλησία θεωρείται ως αρχή των Αγίων Παθών. Παρά το χαρμόσυνο χαρακτήρα της, αρχικά η κατάλυση ψαριών, λαδιού και κρασιού την ημέρα αυτή θεωρήθηκαν ασυμβίβαστα προς την ιερότητα της Μεγάλης Εβδομάδας και της ακολουθούμενης νηστείας.

Η παραπάνω ανάμνηση τιμάται ιδιαίτερα με εξέχουσα υμνολογία και μεγαλοπρεπή λειτουργία, στο τέλος της οποίας διανέμονται βάγια που έχουν προηγουμένως ευλογηθεί κατά την ακολουθία του όρθρου.

Καθώς αυτή η ημέρα έχει μεγάλη σημασία για την Ορθοδοξία, από τα πρώτα κιόλας χρόνια του χριστιανισμού αναπτύχθηκαν διάφορα έθιμα που πολλά από αυτά επιβιώνουν έως στις μέρες μας. Πρώτα από όλα, στολίζονται όλοι οι ναοί με κλαδιά από δάφνες, μυρτιές ή ελιές ενώ κατά το τέλος της λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς τα  βάγια.

Στα βυζαντινά χρόνια ο αυτοκράτορας ήταν εκείνος που μοίραζε βάγια και σταυρούς στο πλήθος. Τα κλαδιά αυτά, σε πολλά σημεία της χώρας μας, τα απέδωσαν δυνάμεις ιαματικές αλλά και αποτρεπτικές από το κακό μάτι. Τα κρατούσαν στο εικονοστάσι για προστασία, τα κρεμούσαν στις εισόδους των σπιτιών, στα δε νιόπαντρα ζευγάρια τα  μοίραζαν για το καλό του γάμου τους. Τα κρεμούσαν ακόμα και στα οπωροφόρα δέντρα και στα κηπευτικά τους. Πίστευαν πως με αυτό τον τρόπο βοηθούσαν την καρποφορία τους και έδιωχναν τα βλαβερά έντομα. 

βαια.jpg