Τα πανηγύρια

Τα πανηγύρια

Γράφει η  Βαρβάρα  Βαγιάκου Βλαχόπουλου

Απ´ άκρου σ´άκρον της Ελληνικής επικτράτειας κυρίως της επαρχιακής, το μεγαλύτερο γεγονός του χωριού ήταν το ετήσιο πανηγύρι προς τιμή του Αγίου ή της Αγίας που προστάτευε και προσκυνούσε το χωριό.

 

Οι μέρες του χρόνου κυλούσαν συντροφιά με τη ζεστή προσμονή της μεγάλης μέρας του ανταμώματος, πρώτα στην εκκλησία για το κερί στη χάρη της/ του και το βραδάκι στο χοροστάσι της πλατείας, την όαση της ξενοιασιάς και της διασκέδασης του χορού.

Να μείνουν πίσω οι έννοιες της καθημερινότητας, να σκουπιστεί ο ιδρώτας του μεροκάματου, να φορεθούν τα γιορτινά και τα γιορντάνια, να παίξουν τα λαούτα, οι γκάιντες, τα κλαρίνα, τα σαμπτούρια και οι λύρες…να παίξουνε και οι ματιές, να ξεχωρίσουνε οι νιοί τις νιές να γίνουνε τα προξενιά, να συγγενέψουν τα χωριά, να αυγατίσει η ζωή.

 

<< Πάλιν εβγήκαν στο χορό τέσσερα μαύρα μάτια

που σαϊτεύουν τις καρδιές, τις κάνουνε κομμάτια.

Βγάλε το γελεκάκι σου και χόρεψε

γιομάτα

και χόρεψέ τηνε καλά αυτή

τη μαυρομάτα.

( τραγουδά το Ρεϊζντερε της Ερυθραίας Μ. Ασίας )>>

 

<<Σήμερα τα παλικάρια στέκονται σαν τα λιοντάρια,

σήμερα και τα κορίτσια

περπατούν σαν τα περδίκια,

σήμερα κι οι παντρεμένες

είναι λαμπροφορεμένες.

( τραγουδούν στην Πελλοπόνησο).

 

Τα πανηγύρια κουβαλούν την κουλτούρα και τις παραδόσεις της κάθε περιοχής και καλλιεργούν την ιστορική μνήμη με σκοπό να μη χαθούν οι ρίζες.

 

<<Από το Μικρό και Μεγάλο Μπογιαλίκι Βόρειας Θράκης/Ανατολικής Ρωμυλίας

Παίζουν λαλούνε τα βιολιά βγήκανε ρούσες στο χορό

βγαίνουν και τρεις μελαχροινές βγαίνει κι εκείνη π’ αγαπώ

Πάει κι πιάστηκ΄απ’ αλλού της κάνω νόημα κρυφό

ξιπιάσκει ’πό κει κι έλα ’πό δω

Δεν έρχομαι δεν έρχομαι είμαι μικρή κι αντρέπομαι>>

 

Από την Κάρπαθο – Δωδεκάνησα

 

<<Πρέπου κι οι άσπρες στο χορό σα νεραντζιές με τον αθθό

πρέπουσι κι οι μελαχροινές σαν τις φρεγάδες τις Σμυρνιές>>

Τι άλλο πιο αυθεντικό θα μπορούσαν να τραγουδήσουν οι κάτοικοι της Ικαρίας για να εξωτερικεύσουν την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία τους;

 

<< Πως χορεύουν οι λωλοί

δίχως λύρα και βιολί,

τον Καρυώτικο χορεύουν

κι όσο νιμπορούν σαρτεύουν (= πηδούν)

Τούτη η γης που την πατούμε όλοι μέσα θέ´να να μπούμε.

Δώστε του για να πρεπίσει το χορό να νοστιμίσει..>>

 

Σα να λέγαμε «κι έννοια πό´χς εμείς οι Λημνιοί».

 

Όμως η παράδοση εμάς τους Λημνιούς μας θέλει να μπαίνουμε στο πανηγύρι πιο βαριά, πιο σταθερά…με τη λύρα μας και τις αξιώσεις της ευγένειας και της φιλοξενείας που μας χαρακτηρίζει και τιμά τα τσερβούλια μας.

 

<< Παίξι λυρούδα μ´ παίξι και βρέ´με του σκουπό,

θέλω να τραγουδήσω τραγούδια για να πω

Φίλοι μ´ καλώς ορίσατε χίλιοι και δυο χιλιάδες

ποτέ να μη μας λείψουνε χαρές και μπατζινάδες(= πατινάδες)

ας βαστάξει αυτός ο μπάλλος,

ας κρατήσει ως το πρωί

νά´ρχομαι να καμαρώνω τ´ όμορφό μου γιασεμί / τ´όμορφό σου το κορμί.

 

Τα πανηγύρια, το σπουδαίο αυτό κομμάτι της ελληνικής παράδοσης, συμπυκνώνουν ως κοινωνικό γεγονός, τόσο πολιτισμό, όσο καμία άλλη εκδήλωση. Είναι λοιπόν χρέος μας σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, που όλα τείνουν να ισοπεδωθούν και να αλλοιωθούν, να τα διατηρήσουμε “ζωντανά” και να τα παραδώσουμε στις επερχόμενες γενιές αναλλοίωτα και με τις καλύτερες προδιαγραφές.

Με παραδοσιακές φορεσιές ή με τα ρούχα σας τα καθημερινά χορέψετε χορέψετε παιδιά μου.

Βγάλτε το άγχος και την πίεση που η εποχή μας ασκεί πάνω σας και κρατήστε τις ρίζες ζωντανές κι άλλοι να ρθούν κι άλλοι στα χνάρια σας να περπατήσουν και να ερωτευτούνε τη ζωή. Το αξίζει!!!

Το αξίζετε και σεις, μα το αξίζουμε κι εμείς οι παλιοί χορευταράδες που σας παραδώσαμε τη σκυτάλη και που κάθε που παίζουν τα βιολιά χορεύουν οι ψυχές μας στα κρυφά.