2025
Περιοδικό

Υπερτουρισμός και στη Λήμνο;

Υπερτουρισμός και στη Λήμνο;

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης 

 

Άλλαξαν τα πράγματα. Μέχρι τώρα διαφημιζαμε το νησί με σκοπό να έλθουν περισσότεροι τουρίστες. Χωρίς να υπολογίζουμε τι θα κάνουμε εάν έρθουν πάρα πολλοί. Σε όλη την Ευρώπη άρχισε να γίνεται πρόβλημα μετά από την περσινή αύξηση κατα 12% της τουριστικής κίνησης.

Στη χώρα μας ήδη έχουμε μεγάλα προβλήματα σε νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος. Τα οποία είναι στη γειτονιά μας. Κι όταν ο γείτονας σου έχει πρόβλημα, δεν είναι ευχάριστο νέο και για σένα, ίσως το πρόβλημα έλθει και σε σένα.

Ας δούμε λοιπόν τι πρόβλημα υπάρχει κι ας προβληματιστούμε τι θα κάνουμε εάν αύριο ο υπερτουρισμός έλθει και σε μάς.

 

Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αθήνα.

Τις περιοχές της Αθήνας με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση τουριστών κατέγραψε ο Δήμος Αθηναίων, σε μελέτη  που ενήργησε τον τελευταίο χρόνο. Η μελέτη εντοπίζει χωρικές υπερ-συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένες κορεσμένες γειτονιές του κέντρου της πόλης (Εμπορικό κέντρο, Μοναστηράκι – Πλάκα, Ψυρρή – Κουμουνδούρου, Μακρυγιάννη) στις οποίες παρατηρούνται διαχρονικά σημαντικές πιέσεις σε μόνιμους κατοίκους από επισκέπτες και τουρίστες καθώς και υψηλές καταναλώσεις σε νερό, ενέργεια και απορρίμματα.

Αναλυτικά, εντοπίζονται 14 κορεσμένες γειτονιές:

Ιουλιανού – Φιλαδέλφειας, Άγιος Παύλος, Άγιος Κων/νος – Πλατεία Βάθης, Μουσείο, Εξάρχεια, Ψυρρή – Κουμουνδούρου, Εμπορικό Κέντρο, Κολωνάκι, Μοναστηράκι – Πλάκα, Μακρυγιάννη, Βεΐκου, Κουκάκι, Καλλιρρόης, Δουργούτι Ι

Γειτονιές με μέτριο κορεσμό

Λόφος Στρέφη, Νεάπολη Ι, Κολωνάκι – Λυκαβηττός, Ιλίσια – Πάρκο, Πλαστήρα, Λόφος Λαμπράκη, Δουργούτι ΙΙ, Κεραμεικός, Καμπά, Θησείο, Άγιος Ελευθέριος, Πλατεία Αττικής, Πλατεία Βικτωρίας, Πεδίο Άρεως, Κουντουριώτικα, Αμπελόκηποι Ι, Άγιος Θωμάς.

 

Η επιβάρυνση που δέχεται διαχρονικά η πόλη σε τουρισμό και δίκτυα (ύδρευση, απορρίμματα, ενέργεια) φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα τόσο για τον μόνιμο κάτοικο όσο και για τον επισκέπτη.

Οι περιοχές με τα περισσότερα σκουπίδια

Από το 2021 έως το 2023 παρατηρήθηκε διαχρονική αύξηση του συνολικού όγκου απορριμμάτων την τουριστική και μη τουριστική περίοδο, σε ποσοστά 2,6% και 6,3% αντίστοιχα.

Επιβάρυνση όλο το χρόνο

Η επισκεψιμότητα της Αθήνας κατά την υψηλή τουριστική περίοδο (Μάιος – Οκτώβριος) δεν επιβαρύνει περισσότερο την πόλη, καθώς ο μόνιμος πληθυσμός εγκαταλείπει την Αθήνα, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο μόνιμου κατοίκου και επισκέπτη να τείνει να παραμένει σχεδόν σταθερό. Όπως προκύπτει, η πόλη της Αθήνας, ως «city break» προορισμός, λειτουργεί ως δέκτης τουρισμού 365 ημέρες τον χρόνο, με αποτέλεσμα η επιβάρυνσή της να είναι συνεχής, χωρίς να μεσολαβούν περίοδοι στις οποίες η τουριστική δραστηριότητα να μετριάζεται.

Η γνώμη των κατοίκων για τους τουρίστες

Στο πλαίσιο της έρευνας πραγματοποιήθηκε πρωτογενής έρευνα με 788 απαντημένα ερωτηματολόγια από όλες τις δημοτικές κοινότητες της Αθήνας. Σύμφωνα με αυτήν, η τουριστική παρουσία επηρεάζει έντονα την καθημερινότητα της Αθήνας, κυρίως στο κέντρο, ενώ οι περιφερειακές κοινότητες επηρεάζονται λιγότερο.

Οι κάτοικοι έχουν σαφή αντίληψη ότι ο τουρισμός συμβάλλει σε κάποιο βαθμό στην αύξηση των αποβλήτων στην περιοχή τους, αντιλαμβάνονται μέτρια έως αρκετή επίδραση του τουρισμού στην ησυχία, καθώς και στην κυκλοφοριακή πίεση που αισθάνονται.

Η αύξηση των ενοικίων αποτελεί τη σημαντικότερη αρνητική επίπτωση παρότι αναγνωρίζουν ότι δεν αφορά μόνο τον τουρισμό. Υπάρχει θετική αντίληψη για τον τουρισμό σε ποσοστό 53%.

Τι λένε οι επισκέπτες

Οι επισκέπτες εντοπίζουν ηχορύπανση στις κεντρικές δημοτικές κοινότητες αντιμετωπίζουν συνωστισμό σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως Ακρόπολη και Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και στις κεντρικές γραμμές των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Ταυτόχρονα, εντοπίζουν υψηλότερες τιμές στις κεντρικές δημοτικές κοινότητες κάτι το οποίο αναδείχθηκε και από τους ντόπιους κατοίκους στις απαντήσεις τους.

(πηγή: Flash)

Πώς ο υπερτουρισμός έγινε πρόβλημα;

Πόλεις όπως η Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ και η Βενετία αντιμετωπίζουν προβλήματα. Οι τουρίστες δημιουργούν πιέσεις σε υποδομές, κατοικίες και τοπικές κοινωνίες.

Ο υπερτουρισμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως. Πόλεις όπως η Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ και η Βενετία αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα, καθώς οι τουρίστες αυξάνονται, δημιουργώντας πιέσεις σε υποδομές, κατοικίες και τοπικές κοινωνίες. Το 2024, παρά τα μέτρα περιορισμού, οι αφίξεις τουριστών έφτασαν σε νέα ύψη, με την Ευρώπη να σημειώνει αύξηση 12% σε σχέση με το 2023.

Αντιμέτωπες με αυτήν την πρόκληση, οι τουριστικές αρχές υιοθετούν νέες στρατηγικές. Σύμφωνα με το CNN, η Βαρκελώνη άλλαξε το σύνθημά της από “Visit Barcelona” σε “This is Barcelona”, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη. Παράλληλα, το Άμστερνταμ ξεκίνησε την καμπάνια “stay away”, στοχεύοντας στη μείωση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς, ενώ πόλεις όπως η Βενετία και η Κοπεγχάγη εφαρμόζουν αυξημένα τέλη και πρωτοβουλίες όπως το CopenPay, που ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να μετακινούνται με βιώσιμους τρόπους.

Πολλοί προορισμοί αναζητούν τρόπους διασποράς του τουρισμού. Εναλλακτικές πόλεις όπως η Αμβέρσα κερδίζουν έδαφος, προσφέροντας αυθεντικές εμπειρίες χωρίς την πολυκοσμία άλλων κέντρων, όπως το Άμστερνταμ. Παράλληλα, το πρόγραμμα Tourism Corridor Strategy στον Καναδά προωθεί λιγότερο γνωστές περιοχές για να αποσυμφορήσει τα παραδοσιακά hotspots.

Η βιωσιμότητα αποτελεί κεντρικό άξονα. Οργανισμοί όπως η Tourism Cares δημιουργούν χάρτες που συνδέουν τους ταξιδιώτες με τοπικές επιχειρήσεις, ενώ πολλές πόλεις υιοθετούν στρατηγικές που εστιάζουν στην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Καρακόλ στο Κιργιστάν, όπου ο στόχος είναι να γίνει η πόλη καλύτερος τόπος διαβίωσης μέσω του τουρισμού.

Οι ταξιδιώτες παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο. Η επίσκεψη σε λιγότερο δημοφιλείς περιοχές, η επιλογή οικογενειακών καταλυμάτων και η στήριξη τοπικών προϊόντων μπορούν να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη. Η επιλογή εκτός υψηλής περιόδου προσφέρει μια καλύτερη εμπειρία τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους κατοίκους.

Καθώς οι τουριστικοί οργανισμοί παλεύουν με το φαινομενικά παράδοξο δίλημμα της προσέλκυσης επισκεπτών και των χρημάτων τους – το οποίο στηρίζει πολλές οικονομίες – ενώ ανακαλύπτουν πώς να διαχειριστούν τα πλήθη που προκύπτουν, πολλοί αναθεωρούν τις στρατηγικές τους.

Ίσως το πιο αξιοσημείωτο είναι η μετάβαση από μια προσέγγιση μάρκετινγκ προορισμού – με άλλα λόγια, προσέλκυση περισσότερων τουριστών – σε μια προσέγγιση που εστιάζει στη διαχείριση προορισμού που εξισορροπεί τις ανάγκες του προορισμού και των κατοίκων του, ενώ δημιουργεί μια θετική εμπειρία επισκεπτών.

Πρέπει να απαντήσου στο ερώτημα: «Πώς μπορεί ο προορισμός μας να υποστηρίξει αυτούς τους επισκέπτες που έρχονται, να βεβαιωθεί ότι θα περάσουν υπέροχα και επίσης να το κάνουν με τρόπο που να μην εξαντλεί τους πόρους μας και να ωφελήσει πραγματικά τον τόπο, την τοπική κοινωνία, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και από την άποψη της υποστήριξης του τοπικού πολιτισμού;

Πολλοί προορισμοί στοχεύουν επίσης στην καλύτερη εκπαίδευση και έμπνευση των τουριστών τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της διαμονής τους, προκειμένου να δημιουργήσουν μια πιο θετική εμπειρία για τους ταξιδιώτες και τους κατοίκους. Ίσως το πιο παράτολμο πρόσφατο παράδειγμα: η λεγόμενη διαδικτυακή καμπάνια «stay away» του Άμστερνταμ, την οποία ξεκίνησε την άνοιξη του 2023 και στόχευε απευθείας σε «άγριους» Βρετανούς άντρες που έρχονται στην πόλη αναζητώντας σεξ και ναρκωτικά.

Η Κοπεγχάγη, εν τω μεταξύ, επέλεξε μια πιο λεπτή προσέγγιση με το CopenPay, ένα πρόγραμμα εμπνευσμένο από τη βιωσιμότητα που προσφέρει στους τουρίστες προνόμια όπως έκπτωση εισόδου στο μουσείο ή έναν δωρεάν καφέ σε αντάλλαγμα να πάρουν το μετρό ή να ταξιδέψουν με ποδήλατο.

Το CopenPay, που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2024 ως πιλοτικό πρόγραμμα, θα επιστρέψει το 2025, με πολλές περισσότερες επιχειρήσεις να εκδηλώνουν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν, σύμφωνα με την ιστοσελίδα. Αυτό το είδος διασταυρούμενης συνεργασίας είναι ένα κρίσιμο συστατικό αποτελεσματικών, ισορροπημένων στρατηγικών που ωφελούν τόσο τους τουρίστες όσο και τους προορισμούς.

Ο εκ των προτέρων προγραμματισμός και η πρόβλεψη είναι επίσης πρωταρχικής σημασίας, Πρέπει να συνεργαζόμαστε με πολλούς αναδυόμενους προορισμούς και το ερώτημα που πρέπει να κάνουμε πάντα είναι πόσοι τουρίστες είναι αρκετοί; Και επιπλέον, τι μπορούμε να κάνουμε τώρα για να προετοιμαστούμε για αυτόν τον αυξημένο αριθμό;

 

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Δείτε Επίσης
Close
Back to top button