Δεκαπενταύγουστος !

Δεκαπενταύγουστος

Γράφει η Γεωργία Γούλα
Γραφίστρια, απόφοιτη ΜΕΧΑ-λαοφραφίας, Συγγραφέας, Σπουδάστρια Κοινωνικών Επιστημών (Φωτο)

Καλοκαιρινό Άγιο Πάσχα”!
Ο μήνας που διανύουμε είναι αδιαμφισβήτητα ευλογημένος μήνας, ο μήνας του καλοκαιριού που τιμούμε και εορτάζουμε τη Μητέρα Θεοτόκο σε όλο τον Ελλαδικό χώρο!
Πόλεις, νησιά και χωριά αυτού του ευλογημένου τόπου που ονομάζεται Ελλάδα,
κατακλύζονται από κόσμο για να τιμήσουν και να δοξολογήσουν την Παναγία μας με απόλυτη θρησκευτική κατάνυξη, για να αναβιώσουν ήθη και έθιμα του τόπου τους, μετέχοντας να γίνουν κοινωνοί στις λειτουργίες που τελούνται στην Παναγία.
Από τις σημαντικότερες λοιπόν στιγμές της Χριστιανοσύνης, είναι η γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου την 15η Αυγούστου, μεγάλη Δεσποτική εορτή που τιμάται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας με λαμπρότητα και προσήκοντα σεβασμό, “το μικρό Πάσχα του καλοκαιριού”, που όμως για κάθε χριστιανό αποτελεί χαρά μεγάλη, εφόσον το σώμα της Μητέρας Παναγίας αναλήφθηκε στους ουρανούς.
Σύμφωνα με το απολυτίκιο προς τη Θεοτόκο, όσον αφορά την κοίμηση Της, “Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας· ἐν τῇ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε· μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς Σαῖς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν”.
Ήθη και έθιμα αναβιώνουν κάθε χρόνο, για να τιμήσουν με ιδιαίτερη ευλάβεια, την Μητέρα του Ιησού Χριστού και Μητέρα όλων μας.
Τελετουργικά και παραδόσεις, με ιδιαίτερη σημασία την ημέρα αυτή, αποτελούν χριστιανικό έρεισμα σε όλη την επικράτεια.
Αμέτρητα ονόματα αποδίδονται στη Θεοτόκο μας, σε κάθε περιοχή της Ελλάδας ξεχωριστά, θέλοντας να αποδώσει ο καθένας με το δικό του τρόπο την αγάπη του, την πίστη και την αφοσίωσή του, απέναντι στο πιο ιερό πρόσωπο της Ορθοδοξίας μας. Συνήθως τα ονόματα δίδονται λόγω του τόπου που βρίσκεται η εκκλησία, γεωγραφικά αφιερωμένα στη Χάρη Της, ανάλογα με τον τρόπο που αποδίδεται η αγιογραφία Της και σύμφωνα με τα θαύματά Της Παναγίας, σε όλους όμως τους ναούς, υπάρχει πάντα η Παναγία η Πλατυτέρα των Ουρανών, με χέρια απλωμένα ως ασπίδα προστατευτική για όλους μας, μια αγκαλιά Αγάπης και στη μέση ο Ιησούς Χριστός.
Πόσα και πόσα ονόματα, περιβάλλουν με αμέριστη και αδιάπτωτη αγάπη, το πρόσωπο της Παναγίας μας όπως, Γλυκοφιλούσα, Φανερωμένη, Κρεμαστή, Θαλασσινή, Θρηνούσα, Χρυσοσπηλιώτισσα, Μυρτιδιώτισσα, Γαλανή, Βρεφοκρατούσα, Αγνή, Καστριανή, Φοινικιώτισσα, Κακαβιώτισσα η Παναγία στο Βόρειο Αιγαίο στο νησί της Λήμνου στο όρος Κάκαβος, πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο ξέσκεπου ναού, ένα ακατέργαστο διαμάντι γεμάτο από θείο Φώς και άπλετη αγάπη, αφιερωμένο στην Πλατυτέρα Παναγία μας.
Από το έτος 1305 επιλέχτηκε από μοναχούς ασκητές μέσα σε βραχώδη σπηλιά να υμνήσουν τη Μητέρα Θεοτόκο, θρησκευτικό έρεισμα του νησιού και όχι μόνο, αλλά όλων των επισκεπτών που συρρέουν κάθε χρόνο, κάθε εποχή στο νησί, εναποθέτοντας τάματα στη θεία Χάρη Της.
Πραγματικά αμέτρητες ονομασίες προς τιμήν της Θεοτόκου υπάρχουν σε κάθε μέρος, σε κάθε γωνιά αυτού του τόπου.
Μερικά μόνο από τα έθιμα, που αναβιώνουν κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του Δεκαπενταύγουστου, είναι και το έθιμο με τους “ιππείς” στη Μακεδονία, όπου με στολισμένα άλογα πορεύονται να τιμήσουν τη Παναγία και να ζητήσουν την ευλογία Της.
Το γνωστό έθιμο των “καβαλάρηδων” υπό την μελωδία και τους ήχους των χάλκινων οργάνων, όπου κυριαρχεί στη Μακεδονία και στη Χαλκιδική αναπόσπαστο κομμάτι, που συμπληρώνει τα κομμάτια της παράδοσης του τόπου.
Στην Ήπειρο για παράδειγμα, αμέσως μετά τη θεία λειτουργία, ακολουθεί χορός με πρωτοστατούντες τους ιερείς, μετά τους ηλικιωμένους και έπονται οι νεώτεροι, στήνετε ατελείωτο γλέντι με παραδοσιακούς ηπειρώτικους χορούς και τοπικούς σκοπούς, που κρατάει τρεις μέρες και ο χορός λέγεται “διπλοκάγκελο” με τα χέρια σταυρωτά και δεμένα, χορεύουν και τραγουδούν όλοι μαζί με μία φωνή, “συ που σέρνεις το χορό όμορφοπαλίκαρο κάνε διπλοκάγκελο, κάνε διπλοκάγκελο, κάνε καγκελίσματα” ο εορτασμός κρατάει τρεις μέρες και τρεις νύχτες, -συμβολικός αριθμός- σύμφωνα με την παράδοση αλλά και με την ενότητα των Ηπειρωτών.
Έπειτα ακολουθεί η λιτάνευση της Αγίας Εικόνας της Παναγίας, όπου συγκεντρώνονται χρήματα για τυχόν επισκευές στο ναό.
Η “Παναγίας της Εκατονταπυλιανής” στην Πάρο, η Παναγία στην Πάτμο, η Παναγία στη Φθιώτιδα και στην Κρήτη, εδώ ακολουθεί λιτάνευση της εικόνας και περιφορά του Επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο με βυζαντινές καταβολές, λαμπρύνει όλα τα στενά, τα καλντερίμια του νησιού και τα δρομάκια των χωριών τους αντίστοιχα.
Στην Πελοπόννησο, στο πανέμορφο μοναστήρι της Κρεμαστής (στην κυριολεξία η Μονή κρέμεται από ένα βράχο), πλήθος πιστών προσέρχεται να προσευχηθεί στη Χάρη Της και να λαμπρύνει με το Άγιο Φώς Της τις ψυχές των ανθρώπων.
Τα “φιδάκια της Παναγιάς” στην Κεφαλονιά ιδιαίτερο έθιμο, θεωρούνται σύμβολο ευλογίας και καλοτυχίας, όσα περισσότερα φιδάκια πλησιάσουν την εικόνα της Παναγίας και τον ιερό προαύλιο χώρο, τόσο μεγαλύτερη η ευλογία για το νησί και τους κατοίκους της.
Το Ποντιακό γλέντι αφιερωμένο στην “Παναΐα” όπως την αποκαλούν, έτσι όπως ξέρουν να γλεντούν όμορφα οι Πόντιοι, στην εορτή της Παναγίας Σουμελά, όπου πλήθος κόσμου συρρέει κάθε χρόνο τέτοια μέρα!
Όλα, ήθη και έθιμα, ξεχωριστά με ιδιαίτερο χρώμα και τρόπο, αλλά και φώς ένεκα της ημέρας, αποδίδονται στη Χάρη της Παναγίας, όλα μαζί συντελούν, συνδέουν, επικοινωνούν και αλληλοσυμπληρώνουν, με απόλυτη ευλάβεια και χαλκέντερο έρεισμα, το θρησκευτικό αίσθημα και στοιχείο.
Υμνολογίες και δοξολογίες αμέτρητες στο πρόσωπό Της, επίσης πολλοί ποιητές και λογοτέχνες έχουν γράψει για τη Θεοτόκο, όπως για παράδειγμα ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νίκος Γκάτσος, ο Κώστας Βάρναλης και η ερμηνεύτρια Δόμνα Σαμίου, έχει απαγγείλει με μοναδικό τρόπο το γνωστό σε όλους “έχε γεια Παναγιά”, (“έχε γειά πάντα γεια”), ένα παραδοσιακό άσμα της Κωνσταντινούπολης.
Ύμνοι λοιπόν και τραγούδια “μεταφέρθηκαν” στο στόμα του λαού, για να τραγουδήσουν και να δοξολογήσουν το πιο ιερό, το πιο γλυκό πρόσωπο όλου του κόσμου.
Την ευλογία Της Παναγιάς να έχουμε όλοι μας, όπου και αν βρισκόμαστε, να γιορτάσουμε τη ξεχωριστή και μεγάλη αυτή μέρα!
Χρόνια πολλά, χρόνια καλά και ανέφελα και του χρόνου!