Περιοδικό

Παναγία Κακαβιώτισσα και τα άλλα ελληνικά ξωκλήσια

Παναγία Κακαβιώτισσα και τα άλλα ελληνικά ξωκλήσια

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Η Παναγία Κακαβιώτισσα, το κατάλευκο αυτό ξωκλήσι, είναι ένα από τα αξιοθέατα της Λήμνου. Ένα γνώριμο χαρακτηριστικό των ελληνικών τοπίων, ένα από τα μοναδικής ομορφιάς αμέτρητα ελληνικά ξωκλήσια, που λούζονται από τον ελληνικό ήλιο, άλλοτε πλάι στο κύμα και άλλοτε σκαρφαλωμένα σε κάποια κορυφή βουνού ή κρυμμένα ανάμεσα σε βράχους και πυκνή βλάστηση. Βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του καταγάλανου ουρανού, στέκουν γαλήνια και δένουν αρμονικά με το μοναδικό ελληνικό τοπίο.

Τα πιο απομακρυσμένα από αυτά περιμένουν καρτερικά κάποιον επισκέπτη ή την μέρα της γιορτής της Παναγίας ή του Αγίου στον οποίον είναι αφιερωμένα για να φορέσουν τα καλά τους και να πλημμυρίσουν από κόσμο.

Όλα έχουν την δική τους μοναδική ιστορία και πολλά από αυτά είναι συνυφασμένα με μύθους και παραδόσεις του τόπου στον οποίο βρίσκονται.

Στη Λήμνο εκτός από την Παναγία Κακαβιώτισσα υπάρχουν περισσότερα από 30 πανέμορφα τέτοια άσπρα ξωκλήσια. Το καλοκαίρι πλησιάζει και όλο και κάποιος από εμάς μπορεί να βρεθεί κοντά σε κάποιο από αυτά.

Αλλά και σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν παρόμοια και μοναδικά ξωκλήσια. Να μερικά από αυτά, τα περισσότερα σε νησιά του Αιγαίου Πελάγους:

 

Άγιος Γεώργιος στα Δίδυμα Αργολίδας. Πρόκειται για ένα βυζαντινό εκκλησάκι χτισμένο μέσα στο βράχο πιθανόν τον 13ο αιώνα.

Άγιος Ισίδωρος στην Λέρο κτισμένο σε ένα νησάκι μέσα στη θάλασσα το οποίο ενώνεται με ένα μικρό διάδρομο.

Άγιος Ισίδωρος στο παραθαλάσσιο χωριουδάκι Παντουκιό Χίου.

Άγιος Στέφανος στη Σύρο. Ένα μικρό καθολικό παρεκκλήσι χτισμένο κυριολεκτικά μέσα σε μια σπηλιά, ακριβώς πάνω από τη θάλασσα. Σύμφωνα με την παράδοση το έχτισε ένας ψαράς από τον Γαλησσό, ο οποίος κινδύνεψε από ένα τεράστιο χταπόδι που τον τραβούσε στη θάλασσα. Έκανε τάμα στον Άγιο Στέφανο να τον σώσει και έτσι έχτισε το εκκλησάκι στο απόμερο αυτό σημείο.

Ανάληψη του Κυρίου στο Γιαλισκάρι Ικαρίας. Σε ένα νησάκι κοντά στην ακτή χτισμένο από έναν Ικαριώτη μετανάστη που επέστρεψε στην πατρίδα του.

Η Αγία Θεοδώρα στη Βάστα Αρκαδίας. Πρόκειται για ένα πετρόκτιστο βυζαντινό εκκλησάκι του 11ου αι. του οποίου οι διαστάσεις δεν ξεπερνούν τα 4 μ. πλάτος και τα 5 μ. μήκος, ενώ σκεπάζεται με πέτρινες πλάκες. Από τη βάση του ναΐσκου αναβλύζει πηγαίο νερό. Το παράξενο είναι ότι πάνω στην πέτρινη στέγη έχουν φυτρώσει 17 πανύψηλα δέντρα (κυρίως βελανιδιές) βάρους δεκάδων τόνων και ύψους μέχρι 20 μέτρων! Το αξιοθαύμαστο επίσης είναι ότι τα δέντρα αυτά δεν έχουν εμφανείς ρίζες.

Η Παναγία των Βλαχερνών στην Κέρκυρα. Είναι βυζαντινός ναός και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μικρό νησάκι, το οποίο απέχει από τη στεριά 300 μ. περίπου και ενώνεται με την παραλία του Κανονιού μέσω μιας στενής λωρίδας υπερυψωμένου εδάφους. Από την Παναγιά των Βλαχερνών ξεκινούν τα καΐκια που πηγαίνουν στο θρυλικό Ποντικονήσι. Είναι ένα μικρό κατάφυτο νησάκι, όπου στο λιλιπούτειο μέγεθός του οφείλει και το όνομά του.

Σύμφωνα με τη μυθολογία το νησάκι αυτό είναι ο βράχος που έριξε η καταιγίδα το πλοίο του Οδυσσέα με αποτέλεσμα να ναυαγήσει στο νησί των Φαιάκων.

 Άγ. Νικόλαος στην Ιθάκη. Χτίστηκε γύρω στον 17ο αιώνα, από κατοίκους του χωριού Μαυρωνά μετά από μεγάλη νίκη τους επί των πειρατών.

Άγιος Φανούριος στην τεχνητή λίμνη Δόξα στον Φενεό Κορινθίας σε υψόμετρο 900 μέτρων. Η λίμνη περιτριγυρίζεται από έλατα και πεύκα δημιουργώντας ένα ειδυλλιακό τοπίο. Στην μέση της Λίμνης πάνω σε μια στενή λωρίδα γης, ξεπροβάλλει αυτό το εκκλησάκι που ονομάζεται και Παλαιομονάστηρο και θεωρείται το «Ποντικονήσι της Κορινθίας».

Παναγιά Τουρλιανή στη Μήλο. Χτισμένη σε λόφο, από όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το νησί, τον κόλπο του Αδάμαντα και το ηλιοβασίλεμα.

Ο Άγιος Νικόλαος στη Γεωργιούπολη Χανίων. Πάνω σε μικρή βραχονησίδα, φαίνεται σαν να επιπλέει μέσα στη θάλασσα.

Παναγία η Καλαμιώτισσα στην Ανάφη, στο στενό ισθμό που χωρίζει τον κύριο όγκο του νησιού από τη χερσόνησο του Καλάμου. Είναι χτισμένο στη θέση του επιφανούς αρχαίου ναού του Απόλλωνα Αιγλήτη.

Παναγιά η Καστριανή στην Κέα. Είναι η προστάτιδα του νησιού στον απότομο λόφο Καστρί πάνω από τη θάλασσα και εκεί γίνονται πολλοί γάμοι και βαφτίσεις. Η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας, βρέθηκε εκεί μετά από όραμα ενός βοσκού της περιοχής το έτος 1710. Το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον, η απεραντοσύνη της θάλασσας και η υποβλητική θρησκευτική ατμόσφαιρα δημιουργούν στον επισκέπτη μια ψυχική ικανοποίηση και ευφορία.

Παναγιά η Καταφυγιώτισσα, στο Δερβένι Κορινθίας. Στην περιοχή «καταφύγια» και μέσα σε δυσπρόσιτες σπηλιές και σε απόκρημνα  βράχια, είχαν καταφύγει οι κάτοικοι στην περίοδο της Τουρκοκρατίας για να κρυφτούν και να αποφύγουν τους διωγμούς των κατακτητών.

Παναγιά η Μακρινή στη Σάμο, χτισμένη μέσα σε σπήλαιο. Το ιερό βήμα του ναού είναι διακοσμημένο με Βυζαντινές τοιχογραφίες του ΙΔ΄ μ.Χ. αιώνα που πλαισιώνονται με πουλιά, ζώα και φυτά. Στο κάτω μέρος του σπηλαίου υπάρχουν μικρά κοιλώματα και πήλινα δοχεία τα οποία γεμίζουν νερό από τους σταλακτίτες. Μέσα στο σπήλαιο έχουν βρεθεί ανθρώπινα οστά. Η περιοχή είναι γνωστή με το όνομα «ασκηταριά», επειδή εδώ ζούσαν πολλοί ασκητές.

Παναγιά η Χοζοβιώτισσα στην Αμοργό στην νότια απόκρημνη αλίμενη ακτή του νησιού. Φωλιασμένη μέσα σε αγκαθωτούς, απειλητικούς βράχους, σε υψόμετρο 300 μέτρα.

Παναγιά Θαλασσινή στην Άνδρο. Βρίσκεται κτισμένο πάνω στον βράχο μέσα στη θάλασσα, στην είσοδο της χώρας.

Παναγιά Καβουράδαινα στη Λέρο. Είναι ένα γραφικό εκκλησάκι πελεκημένο μέσα σε μια βραχώδη σχισμή, όπου σε οδηγούν αρκετά σκαλοπάτια. Κάποτε, ένας ψαράς που έψαχνε καβούρια, βρήκε εδώ μια εικόνα της Παναγίας. Μερικοί μάλιστα ισχυρίζονται ότι την βρήκε μαγκωμένη στις δαγκάνες ενός καβουριού. Έτσι πήρε το όνομά του το εκκλησάκι.

Παναγία της Κοιμήσεως στη Φολέγανδρο. Είναι κτισμένη σε ένα βράχο πάνω από την Χώρα, και δεσπόζει με το κατάλευκο χρώμα της στη θέση κάποιου αρχαίου ναού, του οποίου έχει χρησιμοποιηθεί οικοδομικό υλικό.

Στην εκκλησία φυλάσσεται μία ασημοστόλιστη εικόνα της Παναγίας που χρονολογείται από τους Βυζαντινούς χρόνους. Η εικόνα, σύμφωνα με τις ντόπιες παραδόσεις, είναι θαυματουργή και συνδέεται με πολλές ιστορίες με επιδρομές πειρατών και άλλους θρύλους.

Παναγιά Χρυσοπηγή στη Σίφνο. Το θέαμα της Παναγίας της Χρυσοπηγής στη Σίφνο καθώς κατηφορίζεις το δρόμο που θα σε πάει κοντά της είναι ικανό να σου κόψει την ανάσα. Χτίστηκε το 1615 για να στεγάσει την εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής την οποία έσωσαν οι ψαράδες από τη θάλασσα.

 

Των επτά μαρτύρων στη Σίφνο. Βρίσκεται πολύ κοντά στο Κάστρο της Σίφνου, χτισμένο πάνω σε ένα βράχο σχεδόν μέσα στη θάλασσα και δεσπόζει στη γύρω περιοχή.

Άγιος Ιωάννης στη Σκόπελο. Βρίσκεται στην κορυφή ενός βράχου ύψους περίπου 100 μ. και για να φτάσει κανείς σε αυτό πρέπει να ανέβεις 106 σκαλοπάτια λαξευμένα πάνω στο βράχο.

Η παράδοση λέει ότι κάποιος ψαράς από την Γλώσσα, καθώς επέστρεφε ένα βράδυ, από το ψάρεμα διέκρινε στην κορυφή του βράχου ένα φως. Το έβλεπε κάθε βράδυ, ώσπου εμφανίστηκε στον ύπνο του μια γυναίκα που του αποκάλυψε ότι στην κορυφή του βράχου υπάρχει μια εικόνα. Όταν ανέβηκε στην κορυφή βρήκε την εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Πήρε την εικόνα, όμως, όπου και να τη μετέφερε, εκείνη ξαναγύριζε πίσω στην αρχική της θέση, εκεί που τελικά χτίστηκε το εκκλησάκι του.

Παναγία Σπηλιανή στη Σάμο. Βορειοδυτικά του Πυθαγορείου, μέσα σε μια μεγάλη σπηλιά βρίσκεται αυτό το μικρό εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου. Υπάρχει μια αρχαία μαρμάρινη εικόνα της Παναγίας, της οποίας όμως δεν διακρίνεται η μορφή. Δίπλα στο εκκλησάκι υπάρχει Αγίασμα. Έξω από την σπηλιά υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και μερικά κελιά. Το μετόχι της Σπηλιανής ανήκει στο Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας της Αμοργού. Η Σπηλιανή λέγεται από τους ντόπιους και Καληαρμένισσα.

Το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου στην τεχνική λίμνη Δόξα της Κορινθίας, σε υψόμετρο 900 μέτρα. Μέσα στη λίμνη, πάνω σε μια στενή λωρίδα γης, ξεπροβάλλει αυτό το εκκλησάκι που ονομάζεται και Παλαιομονάστηρο και θεωρείται το «Ποντικονήσι της Κορινθίας».

Του Αγίου Νικολάου στον Φυροπόταμο Μήλου. Ο Φυροπόταμος είναι ένα πολύ γραφικό χωριουδάκι και συνάμα μια πολύ όμορφη παραλία. Εκεί βρίσκεται η μικρή εκκλησία του Αγίου Νικολάου, προστάτη των θαλασσινών και τα ερείπια της σκάλας φόρτωσης.

Άγιος Ισίδωρος στη Χίο. Παραθαλάσσιο όμορφο ξωκλήσι. Ο Άγιος Ισίδωρος αριθμεί στη Χίο τους περισσότερους ναούς επ’ ονόματί του από όλους τους τοπικούς αγίους.

Άγιος Μηνάς στο Κόκκινο Λιθάρι Φιλιατρών σε υψόμετρο 420 μέτρων πάνω σε βράχο σε περίοπτη θέση. Αποκαλείται από πολλούς και όχι άδικα ως το “μετέωρο της Ηπείρου“.

 Άγιος Σώζων στη Νάξο. Μία νύχτα στην νοτιότερη θαλάσσια πλευρά της Νάξου ναυάγησε ένας έμπορος. Το εμπόρευμα που είχε στο καράβι ήταν λάδι και κρασί. Στη μάχη που έδινε με τα κύματα έκανε τάμα στον Θεό πως αν σωθεί, θα κτίσει στην περιοχή ένα ξωκλήσι από λάδι και κρασί. Του έδωσε το όνομα Άγιος Σώζος, και σήμερα προσφέρει στους επισκέπτες μία μαγευτική πεζοπορία από την παραλία της Αγιασσού μέχρι το εκκλησάκι.

 

Η Παναγιά Κακαβιώτισσα Λήμνου έχει κι αυτή τη δική της ιστορία. Βρίσκεται περίπου 8 χλμ. από τη Μύρινα στο δρόμο προς Κοντιά και Διαπόρι, πάνω από τον μεγάλο και μαγευτικό κόλπο Εβγάτη. Ονομάστηκε έτσι από το βουνό Κάκαβο στην κορυφή του οποίου είναι χτισμένη. Πρόκειται ίσως για τη μοναδική παγκοσμίως άσκεπη εκκλησία, η οποία είναι χτισμένη μέσα σε μια σπηλιά. Η περιοχή ήταν ένα από τα πολλά μετόχια του νησιού από το 1305 που περιήλθε στην ιδιοκτησία της Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Τότε είχαν εγκατασταθεί στο εξωκκλήσι μοναχοί από τον Άγ. Ευστράτιο, που ανήκαν στη μονή, για να προστατευθούν από τις επιδρομές των Τούρκων και έφεραν μαζί τους και την εικόνα της Παναγίας.

Εντυπωσιακή είναι η θέση του μέσα σε σπηλιά, ανάμεσα σε επιβλητικά βράχια, θέση που πιθανότατα φιλοξένησε παλαιοχριστιανικό ναό και ερημίτες στη βυζαντινή περίοδο.

Αλλά και έξω από τη σπηλιά η θέα του νησιού είναι πανοραμική με τους διαδοχικούς κόλπους και τη θάλασσα. Μάλιστα όταν ο καιρός είναι καλός διακρίνεται στο βάθος και το νησί του Αγίου Ευστρατίου.

Μικρό το υψόμετρο του βουνού, μάλλον λόφου μπορεί να πει κανείς. Η πρόσβαση στο εντυπωσιακό και μοναδικό αυτό ξωκλήσι γίνεται πολύ εύκολα με μονοπάτι που ξεκινάει από τον Ευγάτη και αποζημιώνει τον περιπατητή με την εκπληκτική θέα σε όλη τη διαδρομή.

Google NewsΑκολουθήστε το LimnosNea.gr - ΡάδιοΆλφα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσειςαπό την Λήμνο και τον κόσμο.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Back to top button