Γιατί την Μεγάλη Παρασκευή ο καιρός είναι πάντα μουντός;

Γιατί την Μεγάλη Παρασκευή ο καιρός είναι πάντα μουντός;

 Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

 O καιρός τις περισσότερες Μεγάλες Παρασκευές, αν δεν είναι βροχερός, είναι μουντός, συννεφιασμένος και στενάχωρος. Πώς εξηγείται αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο που ισοδυναμεί με έναν άγραφο κανόνα;

Δύο εκδοχές υπάρχουν. Η πρώτη αναφέρεται στο Θείο Δράμα και η δεύτερη στην απλή σύμπτωση των καιρικών φαινομένων. Η επιστήμη στηρίζει την δεύτερη εκδοχή, σε αντίθεση φυσικά με τον Χριστιανισμό.

Σήμερα μαύρος ουρανός σήμερα μαύρ’ ημέρα

σήμερα εσταυρώσανε των πάντων βασιλέα.

Με αυτό το μοιρολόι της Παναγιάς μεγαλώσαμε οι πιο μεγάλοι στην ηλικία, τότε που οι γιαγιάδες και οι μανάδες μάς μάθαιναν τους στίχους για να τους περάσουμε στους νεότερους. Με τα μάτια της ψυχής , βλέπαμε και εξακολουθούμε να βλέπουμε μέχρι σήμερα την φύση να συμπάσχει με την Παναγιά, που αναγνώριζε στον ουρανό δυσοίωνα σημάδια, τη μέρα της Σταύρωσης.

Βλέπει τον ουρανό θαμπό και τ’ άστρα βουρκωμένα

και το φεγγάρι το λαμπρό στο αίμα βουτηγμένο.

Τι έχεις, ήλιε, κι είσαι θαμπός; αστρί μου βουρκωμένο;

και συ φεγγάρι μου λαμπρό στο αίμα βουτηγμένο;

Ποιος δεν δάκρυσε με αυτόν τον πόνο της Παναγιάς, της μάνας, και ποιος δεν διαπιστώνει ακόμη και τώρα, ότι ο καιρός τις περισσότερες Μεγάλες Παρασκευές αν δεν είναι βροχερός,  είναι τουλάχιστον μουντός, γιατί πιστεύει ότι ο καιρός υποδηλώνει τη θλίψη της φύσης για τα Πάθη του Ιησού!

Από την άλλη μεριά βέβαια υπάρχουν και εκείνοι που δεν πιστεύουν τα περί συμμετοχής της φύσης στη θλίψη. Είναι οι άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν ότι στη λατρεία του Θείου, η θρησκευτική γλώσσα δεν αποσκοπεί να είναι ξερά επιστημονική, αλλά επιδιώκει να είναι ποιητική, να φέρνει στον νου αναμνήσεις και μερικές φορές να μας προκαλεί συναισθηματικές αντιδράσεις. Μια τέτοια γλώσσα που να μπορεί συχνά να ερμηνεύεται ξανά, να λαμβάνεται κυριολεκτικά, αλληγορικά, μεταφορικά ή συμβολικά, και να αποτελεί παράγοντα για αντιδράσεις της ψυχής.

Στα μαθηματικά χτίζονται ολόκληρες θεωρίες πάνω στα αξιώματα τα οποία τα δεχόμαστε γιατί έτσι έχουν. Το ίδιο ισχύει και στη θεολογία. Υπάρχουν τα δόγματα της πίστεως τα οποία τα αποδεχόμαστε και αυτά ως αληθινά και αναμφισβήτητα. Ακόμη όμως και για αυτούς που έχουν κάποιες αμφιβολίες, υπάρχει επιστημονική απάντηση για τον καιρό που επικρατεί συνήθως την Μεγάλη Παρασκευή.

Το Πάσχα όλοι γνωρίζουμε ότι είναι κινητή εορτή και ο ορισμός της ημερομηνίας του εξαρτάται άμεσα από την πρώτη Πανσέληνο μετά την Εαρινή Ισημερία, η οποία πρακτικά γίνεται είτε στα τέλη Μαρτίου, είτε τον Απρίλιο.

Ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος ανέφερε ότι «Αξιοσημείωτον τυγχάνει το γεγονός ότι η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, θελήσασα να ορίση την ημέραν εορτασμού του Πάσχα, δεν ώρισε μήνας και ημέρας του Ιουλιανού Ημερολογίου, αλλ’ έθετο ως σταθεράν βάσιν του υπολογισμού την εαρινήν ισημερίαν, δηλ. ώρισε τα κατά τον εορτασμόν ουχί ημερομηνιακώς, αλλ’ αστρονομικώς, και τούτο διότι το κανονικώς ενδιαφέρον δεν είναι η ημερομηνία, αλλ’ η ισημερία».

Η συσχέτιση των Σεληνιακών φάσεων με τον καιρό στην σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 60 όταν επιστήμονες άρχισαν να μελετούν πιο επισταμένα αυτή τη σχέση. Έτσι, το 1962 δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science μια μελέτη τριών μετεωρολόγων σύμφωνα με την οποία υπάρχει μια σαφής Σεληνιακή περιοδικότητα στις “σοβαρές” βροχοπτώσεις

Τι λένε οι μελέτες

Η πεποίθηση ότι το φεγγάρι έχει επιπτώσεις στον καιρό είναι παρούσα εδώ και αιώνες. Είναι πιθανώς κατά πολλούς αποτέλεσμα της γνωστής επίδρασης της βαρυτικής δύναμης του φεγγαριού στις παλίρροιες των ωκεανών. Από τις αρχές του 18ου αιώνα οι επιστήμονες προσπαθούσαν να το αποδείξουν. Οι περισσότεροι από αυτούς, ωστόσο, δεν βρήκαν σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά το 1900, ανακαλύφθηκε μια σεληνιακή παλίρροια, αλλά το πλάτος της βρέθηκε να είναι τόσο μικρό για να προκαλέσει οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή καιρού. Μετά το 1950, αναφέρθηκαν αρκετές ενδείξεις ότι οι σεληνιακές φάσεις έχουν επίδραση στις βροχοπτώσεις και στις συγκεντρώσεις πυρήνων συμπύκνωσης δίνοντας ένα νέο ενδιαφέρον στο θέμα.

Για να εξηγήσουν αυτά τα στοιχεία, ορισμένοι συγγραφείς απέδωσαν τη σεληνιακή επιρροή στη σεληνιακή διαμόρφωση της μετεωρικής σκόνης που φτάνει στη Γη, αν και άλλοι το αποδίδουν στις βαρυτικές παλίρροιες ή ακόμα και σε αποτέλεσμα της σεληνιακής επίδρασης στην κυκλοφορία μεγάλων κυμάτων στην τροπόσφαιρα. Παρά τα στοιχεία αυτά, η επικρατούσα άποψη σήμερα είναι ότι αυτές οι αλλαγές δεν έχουν αισθητή επίπτωση στον καιρό.

Η άποψη αυτή στηρίχτηκε στην υπόθεση ότι η έλξη της Σελήνης είναι πιθανόν να επηρεάζει την ποσότητα μετεωρητικής σκόνης που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην δημιουργία καταιγίδων.

Οι επικρατέστερες θεωρίες

Πιο σύγχρονες μελέτες προσπαθούν να βρουν τη σεληνιακή επίδραση στη δραστηριότητα καταιγίδων και διαπίστωσαν αύξηση τους δύο ημέρες μετά την πανσέληνο και την απέδωσαν αυτή στη σεληνιακή διαμόρφωση του μαγνητικού πεδίου της γης στη γεωμαγνητική ροή και σε μια άγνωστη επίδραση στην κατώτερη ατμόσφαιρα που προκαλείται από την ευθυγράμμιση του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι οι περισσότερες βροχοπτώσεις συμπίπτουν με την πρώτη και τρίτη εβδομάδα του κύκλου της Σελήνης και ιδιαίτερα στο διάστημα από 3 έως 5 ημέρες μετά την Νέα Σελήνη και την Πανσέληνο. Τα αποτελέσματα, δείχνουν ότι η μέση ποσότητα βροχοπτώσεων ήταν περίπου 10% υψηλότερη λίγες μέρες μετά την πανσέληνο σε σχέση με λίγες ημέρες πριν.

Η επίδραση του φεγγαριού στον καιρό έχει προταθεί από πολλούς ερευνητές και σχεδόν όλοι φτάνουν τελικώς πολύ πίσω στην αρχαιότητα. Φαίνεται όμως ότι είναι “άσκοπο” να κάνουμε αναφορά της “αρχαίας γνώσης” επικαλούμενοι ατελείωτες πληροφορίες σε μια πίστη στις σχέσεις σελήνης και καιρού μεταξύ παλαιών ανθρώπων και πολιτισμών που χρησιμοποίησαν το σεληνιακό ημερολόγιο. Υπάρχουν όμως αυτές οι περιπτώσεις επαρχιακής λαογραφίας που μερικές φορές είναι προκλητικά ακριβείς.

Κάποιες ιστορίες για τις γεωργικές δεισιδαιμονίες ίσως να προέκυψαν από μια σωρευτική και διαισθητική “παρατήρηση”. Στις προηγούμενες εργασίες και αναφορές δεν γίνεται προσπάθεια να δοθεί μετεωρολογική ερμηνεία ή να προταθούν φυσικές εξηγήσεις των ευρημάτων. O Frank Wachowski, στο Σικάγο έλεγξε τα περιστατικά βροχόπτωσης σε 140 Μεγάλες Παρασκευές από το 1871. Μέτρησε ότι έχει συμβεί σε 72 από αυτές τις Παρασκευές να βρέχει πριν από το Πάσχα (ποσοστό 51 %) όταν κατά τη διάρκεια της περιόδου όλου του έτους η πιθανότητα βροχής για οποιαδήποτε μέρα είναι περίπου 40%.

Καταλήγοντας μπορούμε να πούμε ότι όλες οι σχετικές μελέτες που προέκυψαν μέχρι στιγμής τελικά έδωσαν μια νέα διάσταση και “ανακάλυψαν” ξανά αυτό που ο λαός γνώριζε από παλιά.

Ότι δηλαδή μετά την Πανσέληνο πριν το Πάσχα, ο καιρός είναι αρκετά άστατος. Και βέβαια σε σχέση με την Μεγάλη Εβδομάδα η οποία “πέφτει” αμέσως μετά την Εαρινή Πανσέληνο, το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα είναι ότι με βάση πλέον και τα επιστημονικά δεδομένα έστω και στατιστικά συγκεντρώνονται υψηλές πιθανότητες η Μεγάλη Παρασκευή πάντοτε να κυλά με μουντό καιρό.

Άσχετα αν έχουμε πειστεί, τελικά αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι μετά από αυτή τη ‘Μαύρη Μέρα” και την Σταύρωση του Χριστού θα ακολουθήσει η Ανάσταση. Θα έρθει η Λαμπρή για να γεννηθεί η ελπίδα μας.

(πηγή: News 24/7)