Ιδού η Ρόδος, ιδού και η έξωση  

Ιδού η Ρόδος, ιδού και η έξωση

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Από την αρχαιότητα στην Ρόδο συνέβαιναν μερικά περίεργα αθλητικά και άλλα πράγματα. Όλοι ξέρουμε την έκφραση «Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα» (Να η Ρόδος, να και το πήδημα), από τον μύθο του αρχαίου Έλληνα, του Αίσωπου, γνωστό ως «Ανήρ Κομπαστής» (ένας άνδρας που καυχιόταν).

Αυτήν την φράση την χρησιμοποιούμε για να προκαλέσουμε κάποιον να αποδείξει άμεσα τους ισχυρισμούς του, αντί να βασίζεται σε ισχυρισμούς, σε λόγια ή αναπόδεικτες μαρτυρίες.

Σύμφωνα με τον μύθο, ένας αθλητής στην Αθήνα καυχιόταν ότι, κατά τη διάρκεια αγώνων στη Ρόδο, είχε επιτύχει ένα εξαιρετικό άλμα, το οποίο κανείς άλλος δεν μπορούσε να επαναλάβει. Σαν να λέμε, δηλαδή, ότι είναι παγκόσμιος πρωταθλητής στο άλμα εις μήκος, όπως ο Μίλτος Τεντόγλου. Όταν, λοιπόν, οι ακροατές αυτού του καυχησιάρη εξέφραζαν αμφιβολίες, εκείνος τους προέτρεπε να ταξιδέψουν στη Ρόδο για να επιβεβαιώσουν τα λεγόμενά του από δήθεν αυτόπτες μάρτυρες εκεί. Τότε ένας από τους παρευρισκόμενους, θέλοντας να τον προκαλέσει, του είπε: «Αυτού γαρ και Ρόδος και πήδημα», (εδώ είναι η Ρόδος και το άλμα), δηλαδή, άσε τη Ρόδο και τα παραμύθια, απόδειξε μας εδώ και τώρα την ικανότητά σου!

Πάντως, αυτό που συμβαίνει σήμερα στη Ρόδο, αλλά και σε πολλά άλλα ελληνικά νησιά, είναι ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Και για να μη λέμε κι εμείς παραμύθια και φαντασίες αναπόδεικτες, αντιγράφουμε αυτά που λέει η εφημερίδα της Ρόδου ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ:

«Πετούν έξω τους ενοικιαστές και κάνουν τα σπίτια καταλύματα για τουρίστες.  Μαζί με την τουριστική περίοδο, στη Ρόδο ξεκίνησε και η περίοδος των εξώσεων, αφού η στέγη στο νησί έχει μετατραπεί σε εποχική πολυτέλεια, απρόσιτη για τους μόνιμους κατοίκους και προνομιακά διαθέσιμη μόνο σε όσους επισκέπτονται το νησί.  Καθώς βρισκόμαστε στον Μάιο, η πλειονότητα όσων μισθώνουν σπίτια στη Ρόδο βιώνει μια ιδιότυπη στεγαστική έξωση, καθώς η τουριστική περίοδος φέρνει μαζί της ένα αμείλικτο φαινόμενο: την εκκαθάριση της αγοράς ενοικίων από μακροχρόνιους μισθωτές, προκειμένου τα ακίνητα να μετατραπούν, έστω και για λίγους μήνες, σε εξαιρετικά αποδοτικά τουριστικά καταλύματα για τους ιδιοκτήτες. Η Ρόδος πολιορκείται πλέον όχι μόνο από μεμονωμένους ιδιοκτήτες αλλά και από επενδυτικές εταιρείες που αναζητούν μαζικά ακίνητα για βραχυχρόνια μίσθωση. Αυτές οι εταιρείες, προσφέροντας στους ιδιοκτήτες πλήρη κάλυψη λειτουργικών εξόδων και γενναιόδωρες αποδόσεις, εκτοπίζουν κάθε έννοια μακροχρόνιας ενοικίασης.

Κατοικίες ανακαινίζονται σε ρυθμούς-εξπρές για να φιλοξενήσουν τουρίστες, ενώ ολόκληρες οικογένειες στριμώχνονται σε γκαρσονιέρες ή επιστρέφουν στα πατρικά τους για να διαθέσουν τα διαμερίσματά τους στις πλατφόρμες. Ακόμα και αποθήκες και πλυσταριά, μόλις μερικών τετραγωνικών, μετατρέπονται σε «στούντιο», αρκεί να αποφέρουν κέρδος. Και αποφέρουν.

Σύμφωνα με τη Grant Thornton, η Ρόδος καταγράφει την υψηλότερη απόδοση βραχυχρόνιας μίσθωσης πανελλαδικά, με τα έσοδα να φτάνουν τις 8,21 φορές περισσότερα από εκείνα μίας μακροχρόνιας μίσθωσης. Την ίδια ώρα, η εύρεση κατοικίας στη Ρόδο έχει μετατραπεί σε αποστολή σχεδόν αδύνατη. Ολόκληρες οικογένειες, ηλικιωμένοι, νέοι άνθρωποι που θέλουν να κάνουν ένα κοινό ξεκίνημα, βρίσκονται αντιμέτωποι όχι μόνο με το οικονομικό βάρος αλλά και με την ωμή πραγματικότητα της έλλειψης διαθέσιμων σπιτιών.

Μονογονεϊκές οικογένειες αναγκάζονται να διαθέσουν το μεγαλύτερο μέρος -εάν όχι ολόκληρο- από τον μισθό τους για να πληρώσουν ενοίκιο. Ηλικιωμένοι εξωθούνται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, μικρά διαμερίσματα και γκαρσονιέρες που μέχρι πρότινος αποτελούσαν το ασφαλές τους καταφύγιο. Νέα ζευγάρια αναγκάζονται να αναζητήσουν στέγη δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο εργασίας τους ή τις οικογένειές τους, επειδή στην πόλη δεν υπάρχει τίποτα προσβάσιμο – ούτε σε τιμή ούτε σε διαθεσιμότητα, υποχρεώνοντάς τους να μετακινηθούν μακριά από τον τόπο εργασίας ή τα οικογενειακά τους δίκτυα. Εκπαιδευτικοί, στρατιωτικοί, γιατροί, φοιτητές, εργαζόμενοι στον τουρισμό μένουν χωρίς στέγη.

Ιδιαίτερα έντονο είναι το φαινόμενο της αποχής κρίσιμων επαγγελματιών από τη Ρόδο: γιατροί, νοσηλευτές, πληρώματα ΕΚΑΒ, δημόσιοι υπάλληλοι και εκπαιδευτικοί αρνούνται πλέον διορισμούς και μεταθέσεις στο νησί, καθώς δεν μπορούν να βρουν κατοικία. Ακόμη κι αν βρουν, το ενοίκιο είναι απλησίαστο για το εισόδημά τους ή πρέπει να εγκαταλείψουν το σπίτι τους τον Μάιο, με την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Οι υπηρεσίες υγείας, παιδείας και κοινωνικής πρόνοιας αποψιλώνονται, όχι από έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, αλλά από έλλειψη στέγης.

Μισθωτές βλέπουν τα σπίτια τους να βγαίνουν εκτός ενοικίου τον Μάιο και να τους ζητείται να φύγουν «προσωρινά» για έξι μήνες, με την αβέβαιη προοπτική να επιστρέψουν τον Οκτώβριο, εάν το σπίτι δεν έχει δοθεί ξανά σε τουρίστες.

Ολόκληρες περιοχές της πόλης χάνουν τον χαρακτήρα τους και μετατρέπονται σε τουριστικούς θύλακες με πληθυσμό σε διαρκή κίνηση. Το κέντρο της Ρόδου παραμένει σχεδόν απροσπέλαστο για μακροχρόνια κατοίκηση και η φοιτητική στέγη έχει εξελιχθεί σε καθημερινή αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, όπως η ενοικίαση δωματίων σε ξενοδοχεία.

Απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα, τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση για το 2025 φαντάζουν ανεπαρκή και ασύμβατα με τη δυναμική της κρίσης. Το ετήσιο μέτρο επιστροφής ενός μηνιαίου ενοικίου, ύψους έως 800 ευρώ, μπορεί να προσφέρει μία οικονομική ανάσα, αλλά δεν λύνει το ουσιαστικό πρόβλημα της ανυπαρξίας κατοικιών.

Το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» με χαμηλότοκα δάνεια για νέους, προσκρούει στις διογκωμένες τιμές αγοράς και τη σχεδόν ανύπαρκτη διαθεσιμότητα κατάλληλων κατοικιών στη Ρόδο. Όσο για το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», οι ρυθμοί εφαρμογής του είναι τέτοιοι που περισσότερο μοιάζει με πρόθεση παρά με πραγματική πολιτική παρέμβαση.

 Στο μεταξύ, ενώ σε άλλες περιοχές της χώρας έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, όπως το «πάγωμα» νέων καταχωρίσεων σε κορεσμένες ζώνες, ή η θέσπιση χρονικού ορίου στις ημερομισθώσεις, η Ρόδος εξακολουθεί να μένει εκτός τέτοιων πλαισίων.

Δεν υπάρχει ούτε μία πρόβλεψη για τοπική ρύθμιση. Η Ρόδος συνεχίζει να λειτουργεί σαν να μην αντιμετωπίζει κρίση. Κι όμως, στο νησί το πρόβλημα είναι εξόχως σημαντικό».

Συμπέρασμα:

Να μην έχεις την ατυχία να είσαι γιατρός ή εκπαιδευτικός σε νησί. Ιδού η Ρόδος, ιδού