Μούρτζουφλος, η άγρια ομορφιά της Λήμνου
Μούρτζουφλος, η άγρια ομορφιά της Λήμνου
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Η Λήμνος είναι γνωστή για τις αμέτρητες απέραντες αμμουδιές της, τους ήσυχους κόλπους και τα γαλάζια νερά. Για την απόλυτη ηρεμία και με μια θάλασσα «λάδι», ρηχή και ζεστή, σαν τεράστια παιδική πισίνα, που σε προκαλεί (εσένα και το λάδι που ‘χεις βάλει για να μαυρίσεις) να βουτήξεις και να μη θέλεις να βγεις από αυτήν.
Αυτή είναι η εικόνα που ονειρεύονται όλοι για τις διακοπές τους κι ένας από τους λόγους που η Λήμνος έχει τόσο πολλούς φανατικούς θαυμαστές.
Ωστόσο, υπάρχει και μια περιοχή του νησιού που ελάχιστοι ξέρουν και ακόμα λιγότεροι έχουν το θάρρος να βουτήξουν στα νερά της: Ο Μούρτζουφλος.
Η πρόσβαση στον Μούρτζουφλο, στα βορειοδυτικά του νησιού, πρακτικά μπορεί να γίνει μόνο από τη θάλασσα. Αν επιχειρήσεις να πας με το αυτοκίνητο σου, πρέπει να έχεις γερό αυτοκίνητο 4 Χ 4, να είσαι λάτρης του κινδύνου και συνηθισμένος η αδρεναλίνη να χτυπάει κόκκινο. Γιατί όταν πλησιάσεις και δεις από κάτω τον χωματόδρομο με τις νεροφαγιές που οδηγεί στη χερσόνησο του Μούρτζουφλου, η κλίση είναι τόσο μεγάλη, σχεδόν γκρεμός, που σε πιάνει δέος, όχι μόνο πώς θα κατεβείς – αν τα καταφέρεις – αλλά και πώς θα ανέβεις για να επιστρέψεις.
Στα πολύ βαθιά νερά του Μούρτζουφλου και στο γειτονικό νησάκι Σεργίτσι ψαρεύουν συνήθως ερασιτέχνες που πάνε για μεγάλα ψάρια.
Τα τελευταία χρόνια η κρουαζιέρα με καΐκι, που ξεκινάει από τη Μύρινα προς τα βόρεια, περιλαμβάνει και μια αργή πλεύση κοντά στα απόκρημνα βράχια της μικρής χερσονήσου, στην άκρη της οποίας είναι και ο φάρος – εκείνος που όταν ταξιδεύεις νύχτα μέσ’ το σκοτάδι από την Καβάλα και δεις από μακριά το φως του να αναβοσβήνει κάθε 15 δευτερόλεπτα, καταλαβαίνεις ότι πλησιάζεις στον προορισμό σου και ότι σε λίγο θα ακούσεις από το μεγάφωνο του πλοίου,
“Προσοχή, παρακαλώ. Σε λίγο το πλοίο φτάνει στη Μύρινα. Παρακαλούνται οι επιβάτες για Λήμνο να ετοιμάζονται για αποβίβαση και οι οδηγοί να μεταβούν στα οχήματα τους”.
Ο Μούρτζουφλος ήλθε στην επικαιρότητα και έγινε γνωστός πριν από 5 χρόνια, όταν μια βάρκα με 108 πρόσφυγες από την Τουρκία ναυάγησε σ’ αυτόν. Είχαμε διαβάσει τότε ότι,
“Ο κ. Θανάσης Φαναριώτης ήταν αυτός που τους εντόπισε και έσπευσε προς βοήθεια μεσολαβώντας προκειμένου να φτάσει στους ανθρώπους τροφή και νερό. Λίγη ώρα αργότερα βοσκός της περιοχής που πέρασε από το σημείο, έσπευσε στη μάντρα στο κοπάδι του, άρμεξε, έβρασε το γάλα και επέστρεψε για να το δώσει στις οικογένειες και τα παιδιά των προσφύγων, χαρίζοντας χαμόγελα στα πρόσωπα τους”.
Από πού όμως πήρε το περίεργο αυτό όνομα η χερσόνησος; Κι από πού προέρχονται τα πολλά Βυζαντινά και αρχαιοελληνικά τοπωνύμια στη Λήμνο, όπως, Κάσπακας, Ρωμανού, Κότσινας, Γομάτι, Κορνός, Κέρος κ.ά.;
Κι από πού προέρχονται τα Βυζαντινά ονόματα που έχουν ακόμα και σήμερα πολλοί κάτοικοι του νησιού, όπως, Υψιπύλη, Κομνηνός, Ράλλης, Κατακουζηνός, Βόγδανος, Καρατζάς, Φωκιανός κ.ά.;
Ο Αλέξιος Ε΄ Δούκας ή Αλέξιος Μούρτζουφλος ήταν ο τελευταίος Ρωμαίος Αυτοκράτορας πριν πέσει η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Λατίνων στην Δ΄ Σταυροφορία το 1204. Το επώνυμο του ήταν Δούκας επειδή ανήκε στην Δυναστεία των Δουκών, αλλά πήρε το ψευδώνυμο “Μούρτζουφλος” χάρη στα πυκνά άτσαλα φρύδια του. Το επώνυμο του δείχνει ότι καταγόταν από κορυφαία αριστοκρατική οικογένεια του Βυζαντίου.
Πολλές πηγές τον καταγράφουν σαν τρισέγγονο του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού, του πρώτου Βυζαντινού αυτοκράτορα από την Δυναστεία των Κομνηνών μέσω της μητέρας του.
Το όνομα του πατέρα του σύμφωνα με μια ακριβή πηγή ήταν Ισαάκιος Δούκας και ήταν δεύτερος ξάδελφος του προκατόχου Αλέξιου Δ΄ Άγγελου. Μια επιστολή στον πάπα Ιννοκέντιο Γ’ τονίζει ότι ο Αλέξιος Δούκας Μούρτζουφλος είχε συγγένεια αίματος με τον Αλέξιο Δ΄ Άγγελο.
Σήμερα στη Λήμνο το όνομα Κομνηνός (Κόμνας στην τοπική διάλεκτο) είναι αρκετά συνηθισμένο, όπως και το Παλαιολόγος.
Και το ακρωτήριο Μούρτζουφλος, με τα βαθιά νερά και τους απότομους βράχους έχει μια άγρια ομορφιά, που δεν την υποψιάζεσαι καθώς, όταν με το καλό αρθούν τα περιοριστικά μέτρα, θα απολαμβάνεις το μπάνιο σου στη ρηχή, ζεστή και ήρεμη «σαν λάδι» θάλασσα σε κάποιον από τους αμέτρητους αμμουδερούς κόλπους που περιβάλλουν το νησί.