Τα καρύδια και οι παροιμίες τους

Τα καρύδια και οι παροιμίες τους

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Τώρα το φθινόπωρο είναι η εποχή που μαζεύουμε τα καρύδια – όπως και τις ελιές και τα κάστανα. Υπάρχουν πολλές παροιμίες για τα καρύδια, όπως, για παράδειγμα:

• Πότε με τα καρύδια του, πότε με τον χαλβά του, ήφερε την καλόγρια εις τα θελήματα του (Δηλαδή την κατάφερε με πειθώ)
• Κάθε καρυδιάς καρύδι (δηλαδή, διάφοροι, κάθε λογής)
• Είναι σκληρό καρύδι  (δηλαδή είναι αδιάλλακτος)
• Ο θεός δίνει τα καρύδια, αλλά δεν τα σπάζει  (δηλαδή χρειάζεται κι εμείς να προσπαθήσουμε – όπως λέει και η άλλη παρόμοια παροιμία «Συν Αθηνά και χείρα κίνει»)
• Της ελιάς το μέσα και του καρυδιού το έξω  (είναι άχρηστα και δεν τρώγονται)
• Τα κάστανα θέλουν κρασί και το καρύδι μέλι.
• Κούφια καρύδια πίτα δεν κάνουν.

Η καρυδιά είναι ένα ψηλό δέντρο που φτάνει σε ύψος τα 30 μέτρα. Εκτός από τα καρύδια που μάς δίνει χρησιμοποιούμε και το ξύλο της που είναι πολύ όμορφο και πολύτιμο για την κατασκευή ακριβών επίπλων.

Πολλοί θεώρησαν αυτό το δέντρο ότι είναι ιερό και στη Ρωσία η καρυδιά καλλιεργήθηκε στους κήπους των μοναστηριών πριν από 10 αιώνες. Μαζί με την Ορθόδοξη πίστη, οι Έλληνες ιεροκήρυκες έφεραν μαζί τους εκεί αυτό το υπέροχο δέντρο.

Ο μύθος λέει ότι η κόρη του Έλληνα βασιλιά της Καρίας ήταν η αγαπημένη του θεού Διόνυσου κι όταν το κορίτσι πέθανε ο Διόνυσος την μετέτρεψε σε μια καρυδιά. Η Άρτεμις έφερε τα θλιβερά νέα στον βασιλιά, κι αυτός διέταξε την κατασκευή ενός ναού προς τιμήν της. Οι κίονες του ναού ήταν από δέντρο καρυδιάς με τη μορφή μιας νεαρής γυναίκας. Έτσι η διακόσμηση του ναού ονομάστηκε καρυάτιδες, δηλαδή νύμφες καρυδιάς.

Στη Γαλλία τα καρύδια τα σκορπίζουν στους γάμους (όπως εμείς το ρύζι), ενώ στην Αγγλία έλεγαν «Η χρονιά με πολλά καρύδια ευνοεί την γέννηση αγοριών». Οι Σκανδιναβοί οδηγούσαν τις αγελάδες με κλαδιά καρυδιάς για να τις αρμέξουν καλύτερα και οι Ρώσοι έψαχναν με κλαδιά καρυδιάς στο δάσος για να βρουν μανιτάρια.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο η καρυδιά προκαλεί πονοκέφαλο σε εκείνους που θα κοιμηθούν στη σκιά του φυλλώματος της.

Τα καρύδια πρέπει να τα καταναλώνουμε με προσοχή, καθώς μπορεί να προκαλέσουν ορισμένες δυσάρεστες παρενέργειες, όπως π.χ. στομαχικές διαταραχές, διάρροια ή φούσκωμα στην κοιλιά. Η γιατρός Gita Dharmatti δίνει χρήσιμες συμβουλές για την κατανάλωση καρυδιών.

Ποιοι δεν πρέπει να τρώνε καρύδια:

Άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα, γιατί λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν, τα καρύδια μπορεί να είναι δύσπεπτα για άτομα που έχουν ευαίσθητο στομάχι ή υποφέρουν από γαστρεντερικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.

Άτομα με αλλεργία στα καρύδια

Οι αλλεργίες στα καρύδια είναι αρκετά συχνές. Εάν εμφανίσετε δυσκολία στην αναπνοή, εξανθήματα, φαγούρα στο λαιμό και το στόμα, βουλωμένη μύτη και πονοκεφάλους μετά την κατανάλωση καρυδιών, θα πρέπει να σταματήσετε να τα τρώτε. Η αναφυλαξία είναι ο πιο επικίνδυνος τύπος αλλεργικής αντίδρασης που μπορεί να συμβεί από αλλεργία στους ξηρούς καρπούς.

Μικρά παιδιά (κάτω των 7 ετών)

Τα μικρά παιδιά (ηλικίας κάτω των 7 ετών) θα πρέπει να αποφεύγουν να τρώνε καρύδια καθώς υπάρχει κίνδυνος πνιγμού. Λόγω του μεγάλου μεγέθους των ξηρών καρπών, είναι δύσκολο για τα παιδιά να τα μασήσουν και να τα καταπιούν με ασφάλεια.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην τρώμε περισσότερα από 6-7 καρύδια την ημέρα.

Τι συμβολίζουν το μέλι και τα καρύδια;

Τα καρύδια έχουν συνδυαστεί με την γονιμότητα και την μακροζωία. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας  αμέσως μετά το τέλος του μυστηρίου του γάμου, η μητέρα του γαμπρού συνηθίζεται να περιμένει το νιόπαντρο ζευγάρι στο κατώφλι του σπιτιού του για να τους γλυκάνει με μέλι και καρύδια. Τα καρύδια είθισται να προσφέρονται στο ζευγάρι σπασμένα σε 4 μέρη που συμβολίζουν τη νύφη, τον γαμπρό και τις δύο οικογένειες. Στην Κρήτη συνηθίζεται να μοιράζουν καρύδια µε μέλι στους ανύπαντρους κατά τη διάρκεια της τελετής και συγκεκριμένα τη στιγμή του «Ησαΐα χόρευε…».

Το μέλι συμβολίζει τη γλυκιά ζωή και τα καρύδια την απόκτηση απογόνων. Η γλυκιά γεύση του μελιού σε συνδυασμό με την πικρή γεύση των καρυδιών συμβολίζουν τις κοινές χαρές και λύπες που καλείται να αντιμετωπίσει το ζευγάρι κατά τη διάρκεια του έγγαμου βίου.

Τέλος, σε πολλά ξενοδοχεία συνηθίζουν να προσφέρουν καρύδια με μέλι όταν έχουν πελάτες νεόνυμφους, που απολαμβάνουν τον μήνα του μέλιτος…