Τα προϊόντα ΠΟΠ – Αιτήσεις απ ολη την Ελλάδα, γιατι ο Γύρος και με ποια μπορεί η Λημνος ;
Κατοχυρώνουν το μέλι, το κασκαβάλι και το αλάτι ως ΠΟΠ
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δέχεται συνέχεια αιτήσεις από όλη την Ελλάδα να αναγνωρίσει και να κατοχυρώσει ελληνικά προϊόντα με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ), με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ) και εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν (ΕΠΙΠ0. Μάλιστα, οι τρεις αυτές ενδείξεις προέλευσης διακρίνονται σε Ελληνικά Προϊόντα ΠΟΠ-ΠΓΕ-ΕΠΙΠ και σε Κοινοτικά (δηλαδή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας).
Οι πιο πρόσφατες αιτήσεις που δέχτηκε το Υπουργείο αφορούσαν το μέλι Κισσούρι, το κασκαβάλι Πίνδου, το αλάτι Αφρίνα και τον γύρο.
Για να πάρουμε μια ιδέα, στην αίτηση για τον γύρο δίνονται οι εξής πληροφορίες:
«Είναι ένα προϊόν το οποίο παρασκευάζεται σύμφωνα με τον παραδοσιακό τρόπο ψησίματος κομματιών κρέατος περασμένων σε σιδερένια βέργα μπροστά από πύρινη εστία.
Η μέθοδος παραγωγής βασίζεται σε παραδοσιακές διεργασίες: το φιλετάρισμα των κομματιών κρέατος, την καρύκευση, την τοποθέτηση του κρέατος σε στρώσεις κωνοειδούς σχήματος σε σιδερένια βέργα, το αργό περιστροφικό ψήσιμο μπροστά από μια κάθετη θερμαινόμενη εστία, τον τεμαχισμό των εξωτερικών στρώσεων του κρέατος με φορά από πάνω προς τα κάτω.
Στη διαδικασία παρασκευής σημαντικό ρόλο παίζει η τοποθέτηση ατόφιων κομματιών κρέατος σε στρώσεις και το αργό περιστροφικό ψήσιμο μπροστά από μια θερμαινόμενη εστία, διαδικασίες που προσδίδουν τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του Γύρου.
Ο Γύρος αποτελεί μετεξέλιξη ενός διάσημου εδέσματος που καλείται «σουβλάκι», το οποίο αποτελείται και αυτό από κομμάτια κρέατος περασμένα σε σούβλα και ψημένα σε εστία φωτιάς.
Το έδεσμα Γύρος προέρχεται από την ελληνική λέξη «γύρος» που σημαίνει περιφορά, περιστροφή ή περίμετρο.
Η ονομασία προφανώς οφείλεται στο κυλινδρικό ή κωνικό σχήμα και στον ειδικό τρόπο με τον οποίο ψήνεται το κρέας, τοποθετημένο σε κάθετη σούβλα που περιστρέφεται γύρω από θερμαινόμενες αντιστάσεις.
Το όνομα «Γύρος» αφορά τη μέθοδο παραγωγής και όχι μια γεωγραφική περιοχή και προσδιορίζει τόσο το ωμό προϊόν κρέατος, με το κωνοειδές σχήμα, όσο και το ψημένο προϊόν κρέατος, που αποτελείται από λεπτές φέτες κρέατος που έχουν προέλθει από σταδιακό τεμαχισμό του κωνοειδούς προϊόντος, το οποίο περιστρέφεται γύρω από μία θερμική εστία».
Το 1992 με τον κανονισμό 2081/92 η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε για πρώτη φορά το καθεστώς, για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων και με τον κανονισμό 2082/92 το καθεστώς, για τις βεβαιώσεις ιδιοτυπίας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.
Με τον Καν(ΕΕ) 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2012 «για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων» έχουν συγχωνευτεί σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο οι κανονισμοί (Καν(ΕΚ) 509/2006 και 510/2006). Παράλληλα στον εν λόγω κανονισμό έχουν προστεθεί και άλλα σχήματα ποιότητας όπως οι προαιρετικές ενδείξεις «Προϊόν ορεινής παραγωγής», «Προϊόν νησιωτικής γεωργίας» κ.λ.π.
Σύμφωνα με τους παραπάνω κανονισμούς και στο πλαίσιο του επαναπροσανατολισμού της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), οι αγρότες έχουν τη δυνατότητα να στραφούν σε μορφές ολοκληρωμένης ανάπτυξης της υπαίθρου, μέσω της διαφοροποίησης της γεωργικής παραγωγής. Επιπλέον παρέχεται η δυνατότητα αφενός στους παραγωγούς (ιδίως των μειονεκτικών και απομακρυσμένων περιοχών) να προωθήσουν ευκολότερα προϊόντα τους που παρουσιάζουν εξειδικευμένα χαρακτηριστικά, πετυχαίνοντας καλύτερες τιμές στην αγορά και βελτιώνοντας έτσι το εισόδημά τους και αφ’ ετέρου στους καταναλωτές να αγοράζουν προϊόντα ποιοτικά, με εγγυήσεις για τη παραγωγή, επεξεργασία και τη γεωγραφική καταγωγή τους.
Ονομασία Προέλευσης
Ως «ονομασία προέλευσης» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:
α) το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, χώρα·
β) του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που συμπεριλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες· και
γ) του οποίου όλα τα στάδια της παραγωγής εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.
Γεωγραφική Ένδειξη
Ως «γεωγραφική ένδειξη» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν:
α) το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή χώρα·
β) του οποίου ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη γεωγραφική του προέλευση· και
γ) του οποίου ένα τουλάχιστον από τα στάδια της παραγωγής εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.
Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα
Ως εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν νοείται ένα ιδιότυπο προϊόν ή τρόφιμο το οποίο:
α) παρασκευάζεται με τρόπο παραγωγής, μεταποίησης ή σύνθεσης που αντιστοιχεί στην παραδοσιακή πρακτική για το εν λόγω προϊόν ή τρόφιμο· ή
β) παράγεται από πρώτες ύλες ή συστατικά που είναι τα χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά.
Για να μπορεί να καταχωρισθεί μια ονομασία ως ονομασία εγγυημένου παραδοσιακού ιδιότυπου προϊόντος, πρέπει:
α) να χρησιμοποιείται κατά παράδοση για την περιγραφή του ιδιότυπου προϊόντος· ή
β) να προσδιορίζει τον παραδοσιακό χαρακτήρα ή τον ιδιότυπο χαρακτήρα του προϊόντος.
Από 1.6.2006 για τη χώρα μας ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «ΔΗΜΗΤΡΑ» (AGROCERT), είναι αρμόδιος για την έγκριση των υποβαλλόμενων από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις αιτημάτων ένταξης στο σύστημα ελέγχου, την πραγματοποίηση ελέγχων σε συνεργασία με τις Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Π.Ε., τη διασφάλιση της τήρησης των προδιαγραφών , την πιστοποίηση των εν λόγω προϊόντων και την τήρηση Μητρώου Εγκεκριμένων επιχειρήσεων και Μητρώου δικαιούχων χρήσης των ενδείξεων ΠΟΠ και ΠΓΕ.
Μας ενδιαφέρουν όλα αυτά;
Ναι, και μάλιστα πολύ, αφού στο νησί μας παράγονται προϊόντα ακριβώς με αυτά τα χαρακτηριστικά:
Με εξαιρετική και μοναδική νοστιμιά, με παραδοσιακό τρόπο, με ιστορικά και μυθολογικά χαρακτηριστικά.
Και δεν είναι λίγα.
Και μέλι έχουμε, αρωματικό και θυμαρίσιο
Και κρασιά, βραβευμένα σε διεθνείς εκθέσεις
Και αλάτι (από την λίμνη Αλυκή)
Και γαλακτοκομικά (γιαούρτι, κασκαβάλι, καλαθάκι, μελίχλωρο)
Και κρεατικά (καβουρμά)
Και αλίπαστα (δύο υπερσύγχρονες βιοτεχνίες ΛΗΜΝΟΥ ΘΑΛΑΣΣΑ και ΚΟΥΤΑΛΙΑΝΟΣ)
Και ταχίνι, χαλβάδες, λουκούμια, πετιμέζι, γλυκά κουταλιού (Αχιλλαδέλη)
Και τα περίφημα βενιζελικά (από την εποχή του πρωθυπουργού Βενιζέλου όταν επισκέφτηκε την Λήμνο).