Το Λαύριο

(και τα Λαυρεωτικά)

Γραφει η Αλεξανδρα  Καραβία  Λαμπαδαριδου

Στο Λαύριο ξεχειμωνιάζει το Άκουα Μπλού,( μας ενημερώνουν τα ΛΗΜΝΟΣ ΝΕΑ).  Στη Λήμνο όμως   το  περιμένουν με προσμονή. Ίσως περάσει  αύριο, ίσως μεθαύριο, ίσως του χρόνου. Μπορεί να περάσει και από τον Άγιο Ευστράτιο, γιατί και οι Αγιοστρατίτες έχουν ψυχή. Ας πορευτούν  τώρα με το  « Πρέβελης» και έχει ο Θεός.

Η  ονομασία  του Λαυρίου κυριαρχεί στις συζητήσεις των Λημνιών  γιατί από τη Λήμνο  ξεκινάει  και σε αυτή  φτάνει το πλοίο. Είτε το ένα , είτε το άλλο. Αυτό είναι το σπουδαίο  λιμάνι που τους συνδέει με την ενδοχώρα και τα πλοία που πηγαινοέρχονται έχουν τόση σπουδαιότητα, όση η φροντίδα της Μάνας για το Παιδί.  Μόλις όμως  φτάσουν οι Λημνιοί με το  πλοίο κουρασμένοι,   δεν περιμένουν  καθόλου να δουν  την πόλη αυτή,  αλλά ξεχύνονται  βιαστικοί   να  πάρουν το αυτοκίνητο και να  τρέξουν στον προορισμό τους. Όμως ο τόπος αυτός    είναι σημαντικός  σε ιστορία, σε γεωγραφία , σε  πολιτισμό. Άς πούμε λοιπόν λίγα λόγια.

Το Λαύριο είναι πόλη της Λαυρεωτικής  με πληθυσμό  25.199 κατοίκους  και είναι το τρίτο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Αξίζει κανείς να περπατήσει στους δρόμους του, για να δεί τα μνημεία,την  ιστορία του και το πολιτισμό του. Το αρχαίο θέατρο του Θορικού, το οποίο είναι το διαμάντι της  περιοχής μοναδικό λόγω του σχήματός του,  περιλαμβάνει μία επίμηκη διάταξη  με οβάλ ορχήστρα που  είναι μοναδική  και θεωρείται το αρχαιότερο σωζόμενο θέατρο στην Ελλάδα. Η θέση του  στο βράχο είναι εκπληκτικής ομορφιάς και από τις κερκίδες του  μπορείς να δείς στο βάθος τη Μακρόνησο και τα νησιά Κύνθο, Τζιά  και μακριά , σε 10 χιλιόμετρα, υψώνεται ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο.

Το Λαύριο όμως έγινε ονομαστό από την αρχαιότητα για τα μεταλλεία του. Στην αρχαιότητα,  από τα σπλάχνα της γής του,  γινόταν  εξόρυξη τόνων  μεταλλεύματος, από το οποίο μετά από  την καμίνευση εξάγονταν άργυρος.  Με αυτό τον  πολύτιμο  άργυρο κατασκευάστηκαν  τα νομίσματα που επέτρεψαν στον Θεμιστοκλή να ναυπηγήσει τον μεγαλύτερο στόλο της  αρχαιότητας , με τον οποίο νίκησε τους Πέρσες  στην σπουδαιότερη ναυμαχία της ιστορίας, στη Σαλαμίνα. Αλλά με την πάροδο των χρόνων το μετάλλευμα τελείωσε και το μεταλλείο ερήμωσε. Έμειναν στον τόπο μόνον οι λόφοι από τα υπολείμματα  της καμίνευσης Αυτούς όμως τους σωρούς , που τους ονόμαζαν σκωρίες   ήρθε καιρός , μετά από αιώνες να ενδιαφερθεί μιά Γαλλοιταλική εταιρεία να τους αξιοποιήσει. Η εταιρία  Roux –Serpieri – fressynet CIE  συμφώνησε με την Κυβέρνηση να ξεκινήσει πάλι τη λειτουργία του Λαυρίου, διότι με την νέα τεχνολογία μπορούσαν   να δώσουν τα μεταλλεία  και πάλι  αρκετή ποσότητα αργύρου. Έτσι ξεκίνησε η πρώτη μεγάλη  βιομηχανική επένδυση στην  πατρίδα μας. Ήταν βασισμένη στις πιο προοδευτικές  ιδέες της εποχής. Ήταν σωστά οργανωμένη, εξοπλισμένη με ειδικευμένο προσωπικό με πρόβλεψη για τη στέγαση ακόμα και την ψυχαγωγία εργαζομένων. Σώζονται ακόμα οι πρώτες  οργανωμένες κατοικίες εργαζομένων. Τις έκτισε η εταιρεία Σερπιέρη κλπ. ταυτοχρόνως με την διαμόρφωση κρηπιδώματος για το λιμάνι, την εγκατάσταση σιδηροδρομικών γραμμών, την ανέγερση καμίνων και πλυντηρίων. Τα αποτελέσματα υπερέβησαν τις προβλέψεις και τα κέρδη της εταιρείας ήταν υπερβολικά.  Έτσι ξεκίνησαν τα περίφημα Λ α υ ρ ε ω τ ι κ ά.  Η κυβέρνηση  Κουμουνδούρου,  ύστερα από πίεση του Δεληγιώργη  αμφισβήτησε το δικαίωμα της εταιρείας για εκμετάλλευση των εκβολάδων, δηλαδή των σορών που υπήρχαν στην επιφάνεια των μεταλλείων, ψηφίζοντας σχετικό νόμο. Ο κόσμος   κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι η συμφωνία δεν ήταν επωφελής για το Δημόσιο , δημιουργήθηκαν ταραχές, ανεβοκατέβαιναν Κυβερνήσεις Βούλγαρη, Ζαίμη, Κουμουνδούρου και    ατέλειωτη φιλονικία με την εταιρεία,  για την υπεράσπιση των συμφερόντων της οποίας  έφθασαν στο λιμάνι του Πειραιά τα πλοία της Γαλλίας και Ιταλίας με απειλή να βομβαρδίσουν την πόλη αν δεν  δώσουν αποζημίωση στη εταιρεία ένα μεγάλο ποσόν, το οποίο η Κυβέρνηση δεν είχε. Τότε εμφανίστηκε σαν σωτήρας από την Κωνσταντινούπολη  ο Ανδρέας Συγγρός, που πλήρωσε την αποζημίωση. Το Φεβρουάριο του 1873 υπογράφηκε συμφωνία μεταβιβάσεως των μεταλλείων στην νεοσυσταθείσα εταιρεία Ελληνική εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρίου, η οποία και εξέδωσε μετοχές. Επικράτησε ενθουσιασμός και οι άνθρωποι πωλούσαν τα χωράφια τους για να αγοράσουν μετοχές οι οποίες με τον καιρό έχασαν την αξία τους  με αποτέλεσμα των εξανεμισμό των μικροαποταμιεύσεων. Χαρακτηρίζεται  η μεγαλύτερη μεταφορά κεφαλαίου από τις κατώτερες  τάξεις στις ανώτερες. Την οικονομική καταστροφή ακολούθησε η παραίτηση του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη , που θεωρήθηκε υπαίτιος για την εξέλιξη .Η κοινή γνώμη κατηγόρησε τον Ανδρέα Συγγρό  ότι πλούτισε   εις βάρος του Ελληνικού λαού αλλά είναι βέβαιο ότι ολόκληρη την περιουσία του την άφησε στα διάφορα κοινωνικά έργα που πραγματοποίησε.  Η πρώτη του μεγάλη δωρεά ήταν το δημοτικό θέατρο, ακολούθησαν το μουσείο Ολυμπίας και Δελφών ,οι σωφρονιστικές φυλακές, Υπήρξε δωρητής του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός ,στα διαφορα ιδρύματα της Χίου και του Πατριαρχείου,η δε σύζυγός του Ιφιγενεια άφησε στο Δημόσιο  την οικία τους, στην οποία σήμερα στεγάζεται   το Υπουργείο Εξωτερικών.

Δυστυχώς η έκδοση μετοχών των οποίων η αξία καταποντίστηκε, δημιουργήθηκε και στη σύγχρονη εποχή, που ο κόσμος έχασε την περιουσία του χωρίς να το καταλάβει.

            Αλεξάνδρα Καραβία – Λαμπαδαρίδου, συντ/χος σμβ\φος