Το σπίτι του Ναπολέοντα στην Κρήτη και η πολυθρόνα του Τσώρτσιλ στη Λήμνο

Το σπίτι του Ναπολέοντα στην Κρήτη και η πολυθρόνα του Τσώρτσιλ στη Λήμνο

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Διευκρίνιση: Οι τυχόν διαφημίσεις που παρεμβάλλονται ενδιάμεσα σ’ αυτό το κείμενο γίνονται από τον διακομιστή του διαδικτύου και δεν έχουν σχέση ούτε με τον συντάκτη ούτε με το περιεχόμενο του.

Στην Κρήτη και συγκεκριμένα στην Ιεράπετρα η ιστορία συναντά τον θρύλο, εκεί όπου βρίσκεται το σπίτι του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην παλιά πόλη στη δυτική πλευρά του λιμανιού.

Μετά από 221 χρόνια οι Γεραπετρίτες διατηρούν ζωντανό το θρύλο που θέλει τον Ναπολέοντα να επισκέπτεται κρυφά την Ιεράπετρα ενώ η φοβερή αρμάδα του βρίσκονταν εν πλω από την Γαλλία για την Αίγυπτο με 35.000 στρατό προκειμένου να καταστείλει την εξέγερση των Μαμελούκων.

Σύμφωνα με την παράδοση η εντυπωσιακή αρμάδα του στρατηγού Ναπολέοντα κατέπλευσε στην Ιεράπετρα στις 26 Ιουνίου 1798 και προκάλεσε τον θαυμασμό των κατοίκων της Κρήτης που είχαν την ευκαιρία να την δουν στα νότια του νησιού.

Ο 29χρονος τότε στρατηγός αποβιβάστηκε στην παραλία της Ιεράπετρας με λέμβο που κωπηλατούσαν πέντε ναύτες, για να πάρουν νερό για το πλοίο τους.
Συνάντησαν τον άρχοντα της πόλης Ανδρέα Περουλιό που τους υπέδειξε ένα πηγάδι για να πάρουν πόσιμο νερό. Ο Ναπολέων χωρίς να αποκαλύψει την ταυτότητα του, έκανε βόλτα στα Βιγλιά και ο Περουλιός τον κάλεσε στο σπίτι του για να τον κεράσει ρακί και παξιμάδι όπως επέβαλε η κρητική φιλοξενία. Γευμάτισαν και ο Περουλιός πρότεινε στον ξένο του να κοιμηθεί στο σπίτι του. Την πρόταση αποδέχτηκε ο Βοναπάρτης, δίνοντας εντολή στους ναύτες να φύγουν και να γυρίσουν να τον παραλάβουν πριν το ξημέρωμα.

Ο προύχοντας το μεσημέρι πήγε να δει γιατί ο φιλοξενούμενός του δεν έδινε σημεία ζωής και βρήκε το δωμάτιο άδειο. Κάτω από το προσκεφάλι, στο άδειο κρεβάτι βρήκε σημείωμα γραμμένο στα γαλλικά, που όταν πήγε στην πόλη να του το διαβάσουν γαλλομαθείς, αποκαλύφθηκε η ταυτότητα του υψηλού φιλοξενούμενού του: «Αν θέλετε να μάθετε ποιος ήταν ο ξένος σας, μάθετε ότι είμαι ο Ναπολέων Βοναπάρτης», λέγεται ότι έγραψε επί λέξει το σημείωμα αυτό.
Το σπίτι όπου κοιμήθηκε ο Ναπολέων ανήκει πλέον στο Δήμο Ιεράπετρας και μετά από πολλές περιπέτειες ανακαινίζεται. Μία μαρμάρινη επιγραφή ενημερώνει το κοινό αλλά και τους τουρίστες που γνωρίζουν την ύπαρξη του από τους διεθνείς οδηγούς.

Δεκατρία χρόνια αργότερα από την επίσκεψη, το 1811 πέρασε από την Ιεράπετρα ένα εμπορικό βαπόρι με σημαία Γαλλίας και αγκυροβόλησε για τροφοδοσία. Ο καπετάνιος του έμαθε την ιστορία για τον Ναπολέοντα και ζήτησε να δει το σημείωμα του Ναπολέοντα για να πεισθεί για τους ισχυρισμούς των ντόπιων. Πρότεινε στον Περουλιό ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και το αγόρασε σαν κειμήλιο.

Από τότε χάθηκε, το πιο σοβαρό αποδεικτικό στοιχείο της διαμονής του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην Ιεράπετρα αλλά οι Γεραπετρίτες είχαν έτσι κι αλλιώς δεθεί με τη φήμη του μεγάλου Ναπολέοντα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το όνομα υιοθετήθηκε από την τοπική κοινωνία.

Ας έλθουμε τώρα στη Λήμνο, και συγκεκριμένα στο χωριό Πορτιανού, εκεί όπου στο λαογραφικό μουσείο διατηρείται η πολυθρόνα του Άγγλου Πρωθυπουργού Ουίνστων Τσόρτσιλ. Ένα από τα αξιοθέατα λοιπόν στο όμορφο χωριό Πορτιανού της Λήμνου είναι μια πολυθρόνα.

Μάλιστα. Μια πολυθρόνα! Κι έρχονται να την δουν χιλιάδες τουρίστες από όλον τον κόσμο, ιδιαίτερα Βρεττανοί, Γάλλοι, Καναδοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί.

Τι έχει, λοιπόν, αυτή η πολυθρόνα και είναι τόσο σπουδαία;

Πριν από εκατό χρόνια, από το 1915 ως το 1922, εκατοντάδες νεκροί στρατιώτες της περίφημης εκστρατείας των συμμάχων στην Καλλίπολη θάφτηκαν στο «Συμμαχικό Νεκροταφείο Πορτιανού», το οποίο διατηρείται ως σήμερα. Υπάρχουν 352 τάφοι Βρετανών, Γάλλων, Καναδών, Αυστραλών, Νεοζηλανδών, Αιγυπτίων και Ινδών.

Την περίοδο αυτή στο Πορτιανού είχε στήσει το στρατηγείο του ο εμπνευστής της εκστρατείας Βρεττανός Πρωθυπουργός Ουίνστων Τσόρτσιλ. Κι όταν έπρεπε να πάρει μια σημαντική απόφαση, πρώτα την καλοσκεφτόταν χωρίς να βιάζεται. Καθόταν, λοιπόν, στην πολυθρόνα του εκεί στο σπίτι στο Πορτιανού, άναβε όπως συνήθως ένα πούρο, και στο διάστημα αυτό ψύχραιμα στάθμιζε την κατάσταση, συνομιλούσε με τους επιτελείς του, και κατόπιν έπαιρνε τις αποφάσεις του.

Η κατοικία εκείνη του Τσόρτσιλ στο Πορτιανού με την ιστορική πολυθρόνα αποτελούν σήμερα ένα πολύ ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο, που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς. Είναι ένα από τα αξιοθέατα της Λήμνου και το περιλαμβάνουν στο πρόγραμμα τους όλα τα ταξιδιωτικά γραφεία, μαζί με το συμμαχικό νεκροταφείο (το άλλο είναι στο Μούδρο).

Το μουσείο αυτό το ίδρυσε το 1995 ο πολύ δραστήριος Σύλλογος Πορτιανιτών Αθηνών-Πειραιώς, ο οποίος για ένα διάστημα εξέδιδε την εφημερίδα Τα Νέα του Πορτιανού. Περιλαμβάνει παραδοσιακές φορεσιές, παλιά εργαλεία, οικιακά σκεύη, φωτογραφίες κ.ά.

Έτσι, λοιπόν, αν βρεθείτε στη Λήμνο, αξίζει τον κόπο να επισκεφτείτε το λαογραφικό μουσείο στο Πορτιανού. Εκτός από τα άλλα, θα σας θυμίζει ότι, τις σημαντικές αποφάσεις δεν τις παίρνουμε «εν βρασμώ ψυχής», παρορμητικά και στο ποδάρι, αλλά αφού πρώτα το καλοσκεφτούμε ψύχραιμα – όπως έκαμνε ο Ουίνστων Τσώρτσιλ καθισμένος στην πολυθρόνα του εκεί στο Πορτιανού.