Τσικνοπέμπτη αύριο! Γιατι, που και πως γιορτάζεται

Τσικνοπέμπτη αύριο

Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης

Αύριο 24/2/22 σε όλη την Ελλάδα θα επιστρατευτούν τα κρέατα (σ.σ. όσο περισσότερο λίπος έχουν τόσο καλύτερα), κόκκινο κρασί, κάρβουνα και καλή διάθεση, που την έχουμε όλοι ανάγκη ιδιαίτερα τώρα με την πανδημία και τα άλλα προβλήματα.

Η Πέμπτη έχει καθιερωθεί ως η ημέρα της τσίκνας καθώς  Δευτέρα και Παρασκευή είναι ημέρες νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία και ουσιαστικά από σήμερα  ξεκινούν οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα.

Ανάλογη γιορτή έχουν και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως π.χ. στην Γερμανία που γιορτάζουν την Λιπαρή Πέμπτη (Schmutziger Donnerstag) ή στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ που τιμούν την Λιπαρή Τρίτη (Mardi Gras).

Η λέξη “Τσικνοπέμπτη” προέρχεται από την λέξη “τσίκνα”, δηλαδή τη μυρωδιά και τον καπνό του ψημένου κρέατος, και από την λέξη “Πέμπτη”. Γιορτάζεται πάντοτε μέρα Πέμπτη, 11 μέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Είναι μια μέρα προετοιμασίας για την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής πριν από το Πάσχα, και βρίσκεται στη 2η εβδομάδα του Τριωδίου.

Έχει καθιερωθεί να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα την Τσικνοπέμπτη, είτε το κρέας είναι αυτό, είτε το κρασί, για να μας θυμίσει το Πάσχα και την χαρά της Αναστάσεως.

Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια σημαίνει κουτσομπολιό και πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.

Στην Πάτρα, έχουμε το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.

Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους.

Στην Κομοτηνή, οι νοικοκυρές ψήνουν μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα ή γαλοπούλα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

Στη Θήβα, αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

Στο νησί Ίος, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.

Στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα… μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.

Σε όλη την Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.

Στη Σκόπελο, οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.

Στην Κατερίνη τα εδέσματα είναι πλούσια: πανσέτα, κοκορέτσι, σουβλάκια, χοιρινό κεμπάπ, κατσικάκι, αρνίσια παϊδάκια, κοψίδια, λουκάνικα, μπιφτέκια κλπ.

Εκτός από την κρεοφαγία σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνηθίζεται να προσφέρεται ως γλυκό το γαλακτομπούρεκο και η γλυκιά κολοκυθόπιτα αλλά και ο μπακλαβάς στη βόρεια Ελλάδα.

Οι γιατροί συνιστούν αυτοσυγκράτηση, όχι υπερβολές. Όπως λέει και η παροιμία, «Τα παϊδάκια τρώγονται ζεστά, αλλά η εκδίκηση της χοληστερίνης είναι κρύα».

Όπως και να έχει, αύριο από άκρο σε άκρο της Ελλάδας θα έχει πολλή τσίκνα!