Ο Εθνικός Κήρυκας Ν.Υ. για τον Γιατρό Θωμά Λούκα
Θωμάς Λούκας, ο «γιατρός των φτωχών» της Λήμνου στον «Ε.Κ.»
Μια μετάθεση τον έστειλε στη Λήμνο. Θα ήταν απλά ένας από τους πολλούς σταθμούς στην καριέρα ενός στρατιωτικού γιατρού μέχρι το επόμενο φύλλο πορείας. Για τον Θωμά Λούκα, όμως, απεδείχθη ότι ήταν σταθμός ζωής. Αγάπησε το νησί, τους ανθρώπους του, έγινε ένα με αυτούς και αποφάσισε να μην φύγει ποτέ από εκεί. Στα δέκα και πλέον χρόνια που βρίσκεται στη Λήμνο έχει αναπτύξει πολυσχιδή δράση: μεταξύ άλλων ήταν μπροστάρης στην μεγάλη και επιτυχημένη ερανική προσπάθεια για τη στήριξη του νοσοκομείου του νησιού, συμμετέχει στο εγχείρημα για την αναγέννηση του γηροκομείου, ενώ βοηθά με κάθε τρόπο τους συντοπίτες του και κυρίως τους πιο αδύναμους, εξ ου και το προσωνύμιο «γιατρός των φτωχών» που του έχει αποδοθεί. Ο υπέροχος αυτός άνθρωπος και επιστήμονας μιλάει για όλα αυτά, και πολλά περισσότερα στο «Περιοδικό».
Πόσα χρόνια είστε στη Λήμνο;
Εφθασα στη Λήμνο στις 23 Αυγούστου του 2010. Μέχρι τότε δεν γνώριζα κάτι για το νησί, πέραν του ότι ένας θείος μου που ζούσε στην Ελευσίνα είχε καταγωγή από ένα χωριό της Λήμνου που λεγόταν Καμίνια. Τίποτα άλλο. Ο λόγος που εγκαταστάθηκα στο νησί δεν έχει κάτι το μαγικό. Ηταν ακόμα μία μετάθεση στη ζωή ενός στρατιωτικού ιατρού. Αλλο ένα πακετάρισμα και ξεπακετάρισμα, μέχρι να λάβω το επόμενο φύλλο πορείας.
Από εκεί και πέρα όμως, ξεκίνησε όλη η μαγεία. Με το που πατάς το πόδι σου σε αυτόν τον τόπο, αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι διαφορετικό υπάρχει στον αέρα. Ισως είναι η φιλοξενία των απλών ανθρώπων, ίσως η απόλαυση της πραγματικής ζωής μακριά από τις σκοτούρες των μεγαλουπόλεων, ίσως κάτι άλλο. Το θέμα όμως είναι ότι πριν λίγους μήνες έκλεισα 10 χρόνια πάνω σε αυτό τον ευλογημένο τόπο και δεν έχω πλέον σκοπό να τον εγκαταλείψω.
Είναι δύσκολο να είναι κανείς γιατρός σε νησί;
Το να ασκείς την ιατρική σε ένα ακριτικό νησί έχει σαν εγχείρημα από μόνο του τις δικιές του προκλήσεις. Πρώτα από όλα η Λήμνος στερείται εργαστηριακών δομών (όπως π.χ. μαγνητικός τομογράφος) που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τη δουλειά ενός ιατρού. Δεύτερον, δεν υπάρχουν στο νησί όλες οι ειδικότητες εξειδικευμένων ιατρών που θα μπορούσαν να συνεργαστούν, ώστε να μην χρειάζεται να μετακινούνται ασθενείς εκτός νησιού για θέματα υγείας. Παρ’ όλα αυτά οι ίδιες δυσκολίες είναι εκείνες που διαμορφώνουν και μια ιδιαίτερη προσωπική επαφή του ιατρού με τους ασθενείς του. Σε ένα νησί νοιώθεις ότι όχι απλώς συμβουλεύεις ανθρώπους για την υγεία τους, αλλά τους χρεώνεσαι κυριολεκτικά μέχρι να γίνουν ξανά υγιείς.
Γρήγορα λοιπόν, διαπίστωσα πως υπήρχε αυτή η έλλειψη εξειδικευμένων ιατρών στο νησί και δεν ήταν δύσκολο να πάρω την απόφαση να λειτουργήσω και ιδιωτικό ιατρείο, τις ελεύθερες ώρες μου. Και σε αυτόν τον τομέα ένοιωσα άμεσα την αγάπη του κόσμου και το πρώτο ιατρείο έφερε και το δεύτερο και το τρίτο. Αυτή τη στιγμή διατηρώ ιατρεία εκτός από την πρωτεύουσα Μύρινα και στο Κοντοπούλι και στο Μούδρο και έτσι αρκετός κόσμος δεν χρειάζεται να μετακινείται για να συναντήσει παθολόγο.
Ο «γιατρός των φτωχών»: το προσωνύμιο πώς προέκυψε; Tι έσπρωξε έναν γιατρό και δη στρατιωτικό μέσα στα τόσα καθήκοντά του να προσθέσει και άλλα τόσα που έχουν να κάνουν με κοινωνική προσφορά;
Ηταν τα πρώτα χρόνια της κρίσης που είχε έρθει σαν καταιγίδα να χτυπήσει και τη χώρα μας, όταν διαπίστωνες καθημερινά πως υπήρχαν άνθρωποι που από την μία μέρα στην άλλη έβλεπαν την ζωή τους να γκρεμίζεται. Αρκετοί πλέον έφθαναν στο σημείο να αντιμετωπίζουν το δίλημμα αν θα επισκεφτούν τον ιατρό τους, ή αν θα πρέπει με τα ίδια τα λεφτά να πληρώσουν το φαγητό, ένα λογαριασμό ρεύματος ή το γάλα του παιδιού τους. Και το χειρότερο είναι ότι αυτό συνέβαινε σε ανθρώπους νοικοκυραίους που ουδέποτε είχαν πονηρευτεί να εξαπατήσουν τον οποιοδήποτε στο βωμό μιας καλύτερης ζωής. Εβλεπες την αδικία ολοζώντανη μπροστά σου.
Εκείνη τη στιγμή, αν έχεις τα ελάχιστα κοινωνικά αντανακλαστικά, δεν χρειάζεται να το σκεφτείς και πολύ. Εξάλλου, πάντα πίστευα πως είμαστε ιατροί επειδή υπάρχουν ασθενείς για να θεραπεύσουμε και όχι επειδή υπάρχουν λεφτά να μας πληρώνουν. Στη δεύτερη περίπτωση, όταν θα τελείωναν τα λεφτά του κόσμου θα έπρεπε να αποδεχθείς ότι θα πάψεις να είσαι και ιατρός. Κάτι τέτοιο δεν ήθελα με τίποτα να μου συμβεί. Εξάλλου, να μην ξεχνάτε ότι είμαι στρατιωτικός ιατρός και η αλληλεγγύη είναι κάτι στο οποίο πρέπει να παίρνεις άριστα αν θες να τιμάς το αξίωμά σου.
Στην αρχή λοιπόν, όρισα κάθε Σάββατο, ως την ημέρα που θα έκανα ιατρείο δωρεάν και θα είχαν τη δυνατότητα να με επισκέπτονται συμπολίτες μου χωρίς καμιά οικονομική δοσοληψία, μόνο ιατρική. Σιγά, σιγά αυτό το εγχείρημα άρχισε να γιγαντώνεται και πρόσθεσα και άλλη μέρα και στη συνέχεια, επειδή η ασθένεια δεν γνωρίζει από ημέρες, όποιος ήθελε να με επισκεφτεί, μπορούσε να το κάνει όποια μέρα το επιθυμούσε χωρίς να ανησυχεί για την αμοιβή του ιατρού. Ξέρετε, για την αξιοπρέπεια του ενός είμαστε υπεύθυνοι όλοι μας και αυτό ήταν το ελάχιστο που μπορούσα να κάνω για όλους αυτούς που δοκιμάζονταν. Αυτές οι μικρές πράξεις αλληλεγγύης έφτασαν και στα γραφεία αθηναϊκής εφημερίδας, η οποία πρώτη με βάπτισε «ιατρό των φτωχών».
Πέρυσι έγινε μια μεγάλη ερανική προσπάθεια με πρωτοβουλία σας για τη θωράκιση του νοσοκομείου της Λήμνου. Τι αποτέλεσμα είχε; Οι ομογενείς είχαν συμβολή στην όλη προσπάθεια;
Πέρυσι ήταν μια δύσκολη χρονιά, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλη την ανθρωπότητα. Η προηγούμενη, ανάλογου μεγέθους, πανδημία είχε ξεσπάσει στην Ευρώπη πριν σχεδόν 100 χρόνια (ισπανική γρίπη, 1918). Συμβούλια τοπικών φορέων γίνονταν ανά την Ελλάδα σχετικά με το πώς κάθε μέρος θα αντιμετωπίσει την πανδημία. Σαφώς και υπήρχαν οι γενικές κατευθύνσεις από την κυβέρνηση, αλλά από εκεί και πέρα οι τοπικοί άρχοντες είναι αυτοί που γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες του τόπου τους και ξέρουν πώς να εφαρμόσουν αυτές τις κατευθύνσεις. Σε ένα από τα συμβούλια αυτά που γίνονταν μεταξύ του Επαρχου του νησιού, του τότε διοικητή του νοσοκομείου και εμένα, ως Προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Λήμνου, έθεσα την ιδέα της δημιουργίας ενός λογαριασμού που θα έχει ως σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων, ώστε να στηριχθούν οι δομές υγείας του νησιού και κυρίως το νοσοκομείο μας. Ο αρχικός στόχος θα ήταν να μαζέψουμε ένα ποσό κοντά στα 15.000 ευρώ, ώστε να προμηθευτούμε δύο αναπνευστήρες και αναλώσιμα υλικά όπως μάσκες, γάντια και γενικά μέτρα ατομικής προστασίας (που ήταν σε μεγάλη έλλειψη εκείνη την εποχή). Και οι δυο τους συμφώνησαν. Την επομένη (1η Απριλίου, σαν ψέμα) είχε ήδη ανοιχθεί ο λογαριασμός. Τον επόμενο μήνα ζήσαμε ένα μικρό θαύμα στο νησί. Αφού επικοινωνήσαμε το εγχείρημα μέσω των ραδιοφώνων και των ιστοσελίδων του νησιού αρχίσαμε να δεχόμαστε τις πρώτες προσφορές. Οχι απλώς φθάσαμε πολύ γρήγορα στο στόχο μας, αλλά τελικά καταφέραμε να κατευθύνουμε προς το νοσοκομείο δωρεές ύψους λίγο πάνω από 100.000 ευρώ. Εκείνον τον μήνα καθημερινά διαβάζαμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για έναν ακόμα σύλλογο που συνεισέφερε τον οβολό του. Ηταν πραγματικά κάτι το ανεπανάληπτο, γιατί όχι μόνο είχαμε βάλει ψηλά τον πήχη, αλλά έπρεπε πρώτα από όλα να ξεπεράσουμε και όλα τα στερεότυπα που συνοδεύουν τέτοιες κινήσεις και αφορούν τη διαχείριση των δωρεών. Με τα πρώτα χρήματα ήδη αρχίσαμε να προμηθεύουμε το νοσοκομείο με υλικά. Η ευχή όμως έγινε πράξη γιατί δώσαμε πίσω στον κόσμο αυτό που του έλειπε, την πεποίθηση ότι η προσπάθειά του θα έπιανε τόπο. Η λίστα των δωρητών γέμισε από απλούς ανθρώπους που ο καθένας στο μέτρο των δυνατοτήτων του συνεισέφερε τον οβολό του.
Αυτό που όμως ήταν το πολύ συγκινητικό είναι όλες αυτές οι μικρές σκέψεις που δημιουργούνται εξαιτίας αυτής της προσπάθειας. Πραγματικά κατάλαβα γιατί οι Ελληνες είμαστε έθνος και δεν έχουμε απλώς κράτος. Εκείνη την περίοδο δέχτηκα αναρίθμητα τηλεφωνήματα από τους απανταχού Λημνιούς. Η Ομογένεια στην Αμερική, στην Αυστραλία, στην Αφρική ζήταγε να ενημερωθεί για αυτήν την ιερή προσπάθεια. Η Παλλημνιακή Αδελφότητα «Ηφαιστος» της Νέας Υόρκης καθώς και το γυναικείο τμήμα «Μαρούλα», όσο και απλοί Λημνιοί της Ομογένειας στην Αμερική, άμεσα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και ένα μεγάλο μέρος των συνολικών δωρεών είναι αποτέλεσμα της δικής τους δράσης. Γιατί τελικά Ελληνας δεν γίνεσαι γιατί γεννήθηκες στην Ελλάδα, αλλά γιατί η καρδιά σου συνεχίζει να χτυπάει Ελληνικά, όπου και αν κατοικείς. Αυτό ήταν ένα μεγάλο μάθημα που πήραμε από την Ομογένεια.
Τελευταίο σας εγχείρημα η αναγέννηση του Γηροκομείου Λήμνου. Τι προοπτικές υπάρχουν;
Εδώ και πέντε μήνες ανήκω στο Διοικητικό Συμβούλιο του φιλανθρωπικού σωματείου «Αδελφότης ο Καλός Σαμαρείτης», το οποίο διαχειρίζεται και τη λειτουργία του Γηροκομείου Λήμνου. Οι συμπολίτες μου με τίμησαν με την θέση του Αντιπροέδρου. Από αυτήν τη θέση μου δίνεται η δυνατότητα να προσφέρω σε αυτήν την ιδιαίτερη ομάδα πληθυσμού. Ας μην ξεχνάμε ότι το Γηροκομείο Μύρινας είναι η μόνη δομή στο νησί που ασχολείται με την περίθαλψη ατόμων τρίτης ηλικίας. Ο πολιτισμός ενός τόπου εξάλλου, φανερώνεται και από τον τρόπο που συμπεριφέρεται στους ηλικιωμένους του. Πρέπει να δώσουμε στους απόμαχους της ζωής την οικογένεια που δεν μπορούν να έχουν.
Κληθήκαμε να διαχειριστούμε μια δύσκολη κατάσταση που γίνεται ακόμα δυσκολότερη εξαιτίας της πανδημίας. Στην παρούσα φάση ήδη υπογράψαμε σύμβαση και έχουν αρχίσει οι εργασίες συνολικής ανακαίνισης του κτιρίου με την ευγενική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Δημιουργήσαμε ιστοσελίδα της Αδελφότητας, ώστε να ενημερώνεται ο κόσμος για τις δράσεις του και ξεκινήσαμε τις διαδικασίες πιστοποίησης του Γηροκομείου από το Υπουργείο Εργασίας. Σε εμένα προσωπικά (λόγω της ιδιότητάς μου), μου δίνεται η δυνατότητα να παρέχω δωρεάν τις υπηρεσίες μου στους φιλοξενούμενους του Γηροκομείου ώστε να μην επιβαρύνονται με επιπλέον κόστος. Φιλόδοξος στόχος μας είναι να συμβάλλουμε και στην ολοκλήρωση των διαδικασιών δημιουργίας του «Ιδρύματος Τραταρού», σκοπός του οποίου θα είναι η παροχή οικονομικής βοήθειας σε Λημνιούς φοιτητές, σε νέους ιατρούς που θέλουν να εγκατασταθούν στο νησί, καθώς και η οικονομική ενίσχυση του ίδιου του Γηροκομείου. Μέρος αυτών των δράσεων κατευθύνεται και στην αξιοποίηση του ξενοδοχείου «Κάστρο» που βρίσκεται στον Ρωμαίικο Γιαλό. Η επαναλειτουργία ενός τέτοιου διαμαντιού θα αναβαθμίσει γενικότερα το νησί μας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είμαστε αποφασισμένοι να μην σταματήσουμε να προσφέρουμε σε αυτούς τους ανθρώπους τη φροντίδα που δικαιούνται. Αρωγούς σε αυτήν την προσπάθεια θέλουμε όλους τους κατοίκους της Λήμνου, γιατί το Γηροκομείο ανήκει σε όλους μας.
Ποιο είναι το όνειρό σου για την Λήμνο;
Η Λήμνος μπορεί να αποτελέσει ακόμα ένα success story. Είναι ένα ιδιαίτερα προικισμένο από τη φύση νησί, με πλήθος πανέμορφων τοπίων και ζεστούς ανθρώπους. Με σωστό σχέδιο ανάπτυξης, μπορεί σε λίγα χρόνια να αποτελέσει πόλο έλξης χιλιάδων ανθρώπων που θα διαφημίσουν την Ελλάδα στο εξωτερικό και θα φροντίσουν για την ευημερία των κατοίκων του νησιού. Οι προοπτικές υπάρχουν, οι τρόποι υπάρχουν, το μόνο που απομένει είναι να το πραγματοποιήσουμε.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Θωμάς Λούκας γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 1975 από πατέρα εργάτη και μητέρα μοδίστρα. Εχει δύο μικρότερα αδέλφια. Αφού τελείωσε το Λύκειο πέτυχε, κατόπιν εξετάσεων, την εισαγωγή του στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή από όπου αποφοίτησε το 2001. Μέχρι το 2004 υπηρέτησε στις Ειδικές Δυνάμεις και στη συνέχεια έλαβε την ειδικότητα της Παθολογίας. Από το 2010 υπηρετεί στη Λήμνο. Είναι επίσης απόφοιτος του τμήματος «Διοίκηση Μονάδων Υγείας» του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο στην «Ηγεσία και Πολιτική» από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ενώ είναι και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Εχει συμμετοχή στη συγγραφή δύο πανεπιστημιακών συγγραμμάτων. Πιστός στη ρήση «γηράσκω αεί διδασκόμενος», στην παρούσα φάση είναι τεταρτοετής στο Τμήμα «Επικοινωνίας και ΜΜΕ» του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά. Στήριγμά του είναι η σύζυγός του Κατερίνα και τα τέσσερα παιδιά του.