Περιοδικό

Καμίνια Λήμνου: Ο Άγ. Σπυρίδων στο Βερό, ο “Γούρναρος” και κάποιες παλιές ιστορίες

Καμίνια Λήμνου: Ο Άγ. Σπυρίδων στο Βερό, ο “Γούρναρος” και κάποιες παλιές ιστορίες

Γραφει ο “Καμινιώτης”  Θοδωρής Μπελίτσος

Παλιό ξωκλήσι, πέτρινο, που βρισκόταν σε περιφραγμένο χώρο στη θέση “Βερό” ή “Μάρμαρο”, σε απόσταση 15΄-20΄ πεζοπορίας στα Ν-ΝΑ του χωριού Καμίνια Λήμνου. Κατεδαφίστηκε το 1999, προκειμένου να κτιστεί νεότερο “από απογόνους Αντωνίου Αρδά”, όπως αναφέρει σχετική επιγραφή. Από το παλιό ξωκλήσι δεν απέμεινε κανένα ίχνος, εκτός από δύο μαρμάρινους κίονες που αφέθηκαν στο προαύλιο. Στην ίδια θέση υπήρχε προγενέστερο κτίσμα, διότι το εκκλησάκι ήταν χτισμένο πάνω σε τούμπα (χωμάτινο εξόγκωμα ερειπίων), που ισοπεδώθηκε και καταστράφηκε κατά την εκ θεμελίων ανακαίνιση του 1999.

– Όπως μου είχε αφηγηθεί ο αείμνηστος μπάρμπα-Στέλιος Αρδάς, που ήταν γεννημένος το 1907, το εξωκλήσι είχε χτιστεί το 1922 από τον πατέρα και από τον θείο του. Το χωράφι ανήκε στην οικογένεια του παππού του, του Αγγελή Βλάχου από τη Φισίνη. Στη θέση ακουγόταν τότε το τοπωνύμιο «στο Μάρμαρο», από δύο μαρμάρινους κίονες που υπήρχαν στα χαλάσματα, στα οποία πήγαιναν και άναβαν καντήλια. Ο ένας μαρμάρινος κίονας στήθηκε στο εσωτερικό του ναού και χρησίμευε ως κηροστάτης. Τον δεύτερο τον πήρε ένας καρβινάρης που είχε μάντρα στο κοντινό ύψωμα “Φκι”, για να τον λιώσει και να βγάλει ασβέστη, καθώς το μάρμαρο είναι ένα υλικό που σπανίζει στη Λήμνο, αλλά φοβήθηκε και τον επέστρεψε. Ο κίονας αυτός βρισκόταν στον περίβολο. Μικρά μαρμάρινα μέλη υπήρχαν ενσωματωμένα και στην τοιχοποιία του ναού.

– Όπως ανέφερα ο αρχικός ναός χτίστηκε το 1922 από τον Αντώνιο Βασ. Αρδά (1861-1946), που ήταν σύζυγος της Χαραλαμπίας Αγγ. Βλάχου και από τον κουνιάδο του, τον Θεοφάνη Αγγελή ή Βλάχο (το αρχικό επώνυμο ήταν «Βλάχος», αλλά αναφέρεται και ως «Αγγελής», από το βαφτιστικό του πατέρα του). Έφεραν αϊβαλιώτες μαστόρους και όταν έσκαβαν βρήκαν θεμέλια παλιού κτίσματος. Καθώς δεν γνώριζαν την επωνυμία του παλιού ναού, τον ονόμασαν Άγιο Σπυρίδωνα, επειδή δεν υπήρχε άλλος ναός στο χωριό με αυτό το όνομα.

– Η περιοχή, μαζί με το κοντινό “Φκι” (Φουκί ή Φυκί < φυκίον [βυζ.] < φύκος [αρχ.]), βρίσκεται σε μία ρεματιά κρυμμένη από τη θάλασσα, ασφαλή από τυχόν πειρατικές βλέψεις και δεν αποκλείεται να ζούσαν αγροτοποιμένες στα μεσαιωνικά χρόνια, ίσως πάροικοι σε κάποιο μετόχι. Από κει περνούσε παλιός βατός δρόμος που κατέληγε στο χωριό Αγία Σοφία. Σε κάποια κατηφορικά σημεία του, κοντά στον Αγ. Σπυρίδωνα, σώζονταν ως την δεκ. ’90 ίχνη λιθόστρωτου (καλντερίμι). Ανατολικά του ναού, στη θέση «του Πλατή ο Μπαχτσές» υπήρχαν 2-3 πηγάδια, σήμερα ξερά και χωμένα. Αναφέρεται ότι σκάβοντας για να ανοίξουν ένα πηγάδι, βρήκαν ένα παλιότερο ξερό, στο οποίο υπήρχε ένα κουρούπι.

– Οι αρχικές εικόνες του τέμπλου είχαν αντικατασταθεί από νεότερες, αλλά σώζονταν παραπλεύρως σε ένα ράφι. Ήταν του 1925 κι έφεραν την υπογραφή «Γ. Π.», μάλλον του αγιογράφου Γρηγόρη Παπαμαλή, την οποία συναντήσαμε τόσο σε εικόνες του 1928 στον Αγ. Δημήτριο του Βρόσκοπου όσο και σε δύο ξωκλήσια της περιοχής Μούδρου: τον Άγ. Γεώργιο (εικόνες του 1917) και τον Άγ. Ιωάννη Θεολόγο (εικόνα του 1918). Οι αρχικές εικόνες είχαν τις εξής αφιερώσεις:
* Εικόνα IC/XC: «δαπ. Θεοφ. Αγγελή».
* Εικόνα ΜΡ/ΘΟΥ: «δαπ. Θεοδ. Αρναούτη». Ο Θεόδωρος Αθ. Αρναούτης ή Αρναουτάκης (1884-;) ήρθε πρόσφυγας από το Αϊβαλί (βλ. φωτ.) κι εγκαταστάθηκε στα Καμίνια. Μάλλον εργάστηκε στην ανέγερση του αρχικού ναού καθώς ήταν μαραγκός.
* Άγιος Σπυρίδων: «δαπ. Αντ. Αρδά».

– Οι νεότερες εικόνες του τέμπλου ήταν του 1969 και όλες ήταν αφιερωμένες στη μνήμη του Αντωνίου Βασ. Αρδά (1923-45), ο οποίος ήταν εγγονός του ιδρυτή του ναού και το 1945 σκοτώθηκε μαζί με τον Παναγιώτη Κων. Λαγό από γερμανική νάρκη προσπαθώντας να αφαιρέσει το μπαρούτι της. Υπήρχε κι ένα σκαμνί με την αφιέρωση: «ΔΩΡΟΝ, ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ 1965». Στο καινούργιο ξωκλήσι που κτίστηκε το 1999, εκτός από τις παραπάνω υπάρχει και μία εικόνα του Αγ. Σπυρίδωνος με τη μαρτυρία: «ΔΕΗΣΙΣ ΟΙΚ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΦΡΑΤΤΗ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΑΡΔΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1997». Πρόκειται για απόγονο της ίδιας οικογένειας.

Αναρτήθηκε στο F.B

 

Google NewsΑκολουθήστε το LimnosNea.gr - ΡάδιοΆλφα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσειςαπό την Λήμνο και τον κόσμο.

Δείτε περισσότερα

Σχετικά Άρθρα

Back to top button